Afbeelding van Micha Klein

Dit is het essay van Jeroen van der Steen over een onderwerp uit de Hedendaagse beeld cultuur. Een essay is een beschouwend stuk proza of een artikel. Ik wou een uniek onderwerp kiezen, waar sommige mensen nog niet bewust van zijn.

Ik geef in het essay mijn persoonlijke visie op "verslavingen in de media". Er zijn veel meningen over of een verslaving goed of fout is. Ik wil niet specifiek kijken naar alle meningen, maar naar de diverse bestaande beelden.

In dit essay ben ik uitgegaan van de hoofdvraag: Wat is het beeld van het gebruik van verslavende middelen?

Geschiedenis

Het beeld van verslavingen in de media heeft een bepaalde geschiedenis. Sinds de komst van de drukpers kon het beeld van verslavingen verspreid worden.

In de Tweede Wereldoorlog werden o.a. sigaretten uitgedeeld aan soldaten. Alleen het merk Marlboro niet, waarschijnlijk omdat begin 1900 het merk meer op de markt gebracht werd als een dames sigaret. De soldaten waren in die tijd namelijk mannen.

In 1950 begon men te vermoeden, dat het roken van sigaretten longkanker kon veroorzaken. Filters waren hierop het antwoord, maar een echte man zou niet roken met filters.

Marlboro werd toen geholpen door reclamebureau Leo Burnett uit Chicago. Een echte man zou Marlboro roken, dus ze maakten een serie met mannen met op hun rokershand een tatoeage. Daarna kwam de lange reeks met cowboys. Het beeld van "De Marlboro Man" werd toen erg bekend.

Succes

Je wordt dus overgehaald om een bepaalde levensstijl te betreden en na te volgen. Dit is ook te zien in het werk van Micha Klein. Klein maakte een computeranimatie van een XTC-pil. "De Pillman" is een pil capsule met armen en benen, die danst op een podium in de schijnwerpers met een brede glimlach op zijn gezicht en verwijde pupillen.

Deze fragmenten worden afgewisseld met beelden, waarin je door een tunnel gaat. Het lijkt alsof we op een reis gaan naar een nieuwe en andere wereld. Tijdens deze "parachute-achtige" actie hoor je een suizend geluid. Dit is een manier om het geestverruimende effect van XTC te benadrukken.

Het thema en de video editing verwijzen expliciet naar muziek clips. Klein laat duidelijk de house scene zien die de jaren '90 overheerste. Dansen en drugs zijn hierbij de meest prominente ingrediënten.

Je wordt door Klein niet overgehaald, maar in de breedste zin verleid door beeld, geluid en bewegingen.

Schokbeelden

Er zijn natuurlijk ook schokbeelden van "verslavingen in de media". De site Rehabs.com lanceerde o.a. een anti-crystal meth-campagne genaamd "Horrors van Methamfetamines". Er zijn mugshots te zien van meth gebruikers die er steeds slechter uit zien. Onderzoekers beweren echter dat deze schokbeelden het gebruik niet laat afnemen.

Op de Amerikaanse zender CNN werd o.a. een andere absurde campagne uitgezonden. In de video schreeuwde een vrouw wat er allemaal gebeurt als je verslaafd bent. Een verslaving zou je hersenen vermorzelen als een ei. Daarna sloeg ze alles in elkaar met de pan.

Het is opmerkelijk dat ook andere campagnes het beeld overnemen van het vermorzelende ei. Op de poster van "Famous brains on drugs" o.a. zijn diverse pannen met een "ei" te zien. Elk "ei" verbeeldt een bekende gebruiker van drugs.

Misschien dat deze campagnes wel werken, want je zou nooit met een pan op je eigen hersenen slaan.

Illusie

Soms worden er ook uit muzieknummers verkeerde interpretaties gedaan door de beeldspraak. Beeldspraak behoort niet tot het zichtbare beeld, maar toch is deze misvatting interessant. Het kan mensen verwarren dat de nummers eigenlijk over drugs gaan.

Op deze site staan nummers waar er op-/misvattingen waren of er werd gezongen over drugs.

Fata morgana

Er is ook soms de behoefte om een verslaving uit te beelden. Op Youtube zijn o.a. video's te zien hoe je bij foto's sigarettenrook kan toevoegen. Deze behoefte is o.a. te zien bij de tutorial: "How To Add Smoke To Images On Photoshop". Het is er dus niet, maar het moet er zijn. De rook geeft meer een klassieke sfeer en stijl aan een beeld.

Parodie

Een verslaving is vaak een extreem beeld, waar je makkelijk een parodie voor kunt verzinnen. Op blogs verschenen o.a. Nijntje-parodieën van de tekenaar Dick Bruna, genaamd "Lijntje". Door de beeldspraak aan te passen ontstaat een ander beeld. De maker van Lijntje is voor zover ik weet niet bekend, maar Punt.nl had de parodieën op hun site staan.

Bij deze parodie speelt er dus een contrast. Nijntje is schattig, maar wanneer hij drugs gebruikt, wordt het ineens een heel ander karakter. "Lijntje" is veel grover en onpersoonlijker. De Lijntje strips zijn daarentegen wel grappig bedoeld.

Er werd ook een parodie gemaakt op de videoclip van zangeres Amy Winehouse. Het originele nummer "Rehab" heeft o.a. de tekst 'They tried to make me go to rehab, I said, No, no, no'. Hier wordt dus gezongen over de tegenzin van het afkicken. In de parodie daarentegen wordt er gezongen "I Finally Got My Ass to Rehab".

"Waarheid"

Een ander voorbeeld van een beeld, is om op een bepaalde manier de waarheid over verslavingen te willen laten zien. Sociale netwerk gebruikers zijn op een bepaalde manier ook verslaafd.

In de muziek clip "Internet Friends" van Knife Party wordt het netwerk Facebook o.a. geassociëerd met het snuiven van cocaïne. Het beeld wat wordt neergezet, is niet helemaal realistisch. Deze associatie komt waarschijnlijk uit een gebeurtenis van de film "The Social Network". De maker van het netwerk Mark Zuckerberg had een partner genaamd Sean die een feest gaf. In 2005 viel de politie het feest in het vakantiehuis binnen, wat door Sean Parker gehuurd werd en men vond daar cocaïne. De maker van het netwerk had er niks mee te maken.

Er wordt ook een beeld neergezet door "Anonymous ART of Revolution" op Facebook. Het beeld suggereert dat op alle netwerken de FBI actief zou zijn. De FBI snuift hier met de Amerikaanse vlag alle netwerk logo's op. Wat hier mee bedoeld wordt is, dat waarschijnlijk alle informatie op die netwerken toegankelijk zou zijn voor de FBI.