Apparaten die geluid reproduceren door middel van een trillende naald die de groef volgt van een draaiende rol, gewoonlijk van was.

Instrumenten van het type dat is uitgevonden door Emil Berliner aan het eind van de negentiende eeuw, bedoeld om opgenomen geluid te reproduceren. Het bestaat uit een draaitafel voor platen, een geluidgever op een draaiarm (waardoor de naald de groef van de plaat kan volgen) en een kegelvormige hoorn. Grammofoons werken op dezelfde manier als cilinderfonografen. In tegenstelling tot dit soort fonografen maken ze echter geen gebruik van cilinders, maar van platte platen met een spiraalvormige groef. Als de plaat op de draaitafel ronddraait, gaat de naald in de groef trillen. De trillingen worden vervolgens omgezet in geluidsgolven. Met de eerste grammofoons kon men ook geluid op onbespeelde platen vastleggen. Gebruik ���platenspeler' voor vergelijkbare apparaten die in de jaren vijftig populair werden en die het op moderne langspeelplaten van vinyl opgenomen geluid elektronisch versterken.

Apparaten die men gebruikt om geluid te reproduceren dat is opgenomen op langspeelplaten, die meestal van vinyl zijn. De term gebruikt men gewoonlijk voor de moderne hifi-versie van de grammofoon, waarbij het geluid elektronisch wordt versterkt en de draaitafel door een elektromotor wordt aangedreven. Zie ���grammofoons' voor de oorspronkelijke grammofoon die door Emil Berliner is uitgevonden. Zie ���cilinderfonografen' voor de uitvinding van Thomas Edison waarbij geluid op cilinders werd opgenomen.