Familie van 20 genera met 35 soorten civetkatten en verwante soorten die lijken op katten met een lange neus. De dieren hebben intrekbare of gedeeltelijk intrekbare klauwen, een baculum (penisbot) en een anale geurklier. Het is een primitieve familie van roofdieren, met skeletten die veel lijken op die van fossielen uit het Eoceen van 50 miljoen jaar oud.

Beeldhouwtechniek die 'hol en droog lakwerk' wordt genoemd, waarbij lagen in lak gedrenkte stof worden aangebracht op een mal van klei. Zodra de lak opdroogt, wordt de mal verwijderd en wordt soms een houten armatuur ingebracht om kromtrekken te voorkomen. Deze techniek was populair tijdens de Hakuhou-periode (645-710) en de Nara-periode (710-749) en werd tegen het einde van de Nara-periode grotendeels vervangen door de droge houtkern-laktechniek ('mokushin kanshitsu').

Verwijst naar de stijl van marmeren beeldjes met gevouwen armen die op de Cycladische archipel werden vervaardigd tussen ongeveer 2800 à 2600 en 2300 v. Chr. De stijl is genoemd naar de plaats waar dit type is opgegraven en wordt gekarakteriseerd door een dunne enigszins driehoekige vorm met brede schouders en smal toelopende benen en voeten, en precieze, hoekig ingekerfde anatomische details.

Zilveren munt van de Spaanse Nederlanden, gemunt sinds 1618 aan 60 stuiver, benaming voor de Nederlandse zilveren rijder, gemunt sinds 1659 aan 63 stuiver

Uitsparingstechniek waarbij strengen van draad zijn samengebonden en geverfd voordat ze worden verwerkt.

Borduurtechniek waarbij patronen op geweven, ongebleekte katoen of linnen worden geborduurd met zwaardraads garen, dat lussen maakt op het oppervlak en dan wordt doorgeknipt, wat een kwastachtig effect geeft; wordt vooral gebruikt voor beddenspreien. Deze techniek wordt vooral toegepast in Angelsaksische landen.

Kunstenaars die voorstellingen, vaak portretten, maken waarin zij bepaalde kenmerken of eigenschappen overdrijven om een humoristisch of potsierlijk effect te bereiken.

Beeldende werken, vaak portretten, waarbij bepaalde trekken of kenmerken sterk overdreven zijn weergegeven met de bedoeling de afgebeelde te bespotten of om een komisch effect te bereiken.

Verhoogde verdedigbare werken die zijn gebouwd binnen een versterkte ruimte, of door belegeraars erbuiten om vijandelijke posities binnen schootsafstand te dirigeren.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Verheven bouwwerken, vaak overdekt, waarop de doodkist of beeltenis van een overleden persoon ligt opgebaard of wordt rondgedragen. Het wordt onderscheiden van 'lijkbaar' die veel kleiner en simpeler is, en ook van een 'castrum doloris', wat een constructie is die de bier of katafalk beschermt.

Elke substantie die een reactie versnelt.

Geld dat in Centraal-Afrika werd gemaakt en gebruikt, in de vorm van in zand gegoten baren van een koperlegering, meestal in de vorm van een kruis, een X of een H.

Y-vormige stokken met een reep plastic, leer of een ander elastisch materiaal vastgemaakt tussen de uiteinden van de beide takken, die worden gebruikt voor het wegschieten van kleine steentjes tijdens de jacht of het spel.

Oude militaire toestellen waarmee zware projectielen, bijvoorbeeld grote stenen, werden gegooid; bestaan voornamelijk uit een lange rechtopstaande arm met een lepelvormige of slingerachtige houder om het projectiel te dragen aan de bovenkant, waarbij de onderkant vast is gemaakt aan stutten of een verplaatsbaar onderstel. De bovenkant wordt met een windas en touwen neergetrokken tot de arm parallel loopt aan de grond; wanneer er los wordt gelaten wordt het projectiel door de door torsie opgebouwde kracht weggeschoten.

Alcoholthermometers met grote bollen, die worden gebruikt om lage luchtsnelheden te meten of het afkoelingseffect van bepaalde atmosferische toestanden.

Stapels gevouwen bladen die op volgorde zijn gerangschikt en bij elkaar gebonden om een boek te vormen.

Verwijst oorspronkelijk naar puriteinse en ascetische separatisten die in de 3de eeuw de leer van de Romeinse bisschop Novatianus volgden. In de middeleeuwen ging de term verwijzen naar een goed georganiseerde geloofsgemeenschap die de sacramenten verwierp en geloofde in een neomanicheïstisch dualisme waarin goed en kwaad afzonderlijke sferen waren en de materiële wereld slecht was. Katharen leidden een streng ascetisch en celibatair leven. Volgelingen werden verdeeld in twee groepen: de 'volmaakten' en de 'gelovigen’. De volmaakten werden gescheiden van de rest door een initiatieceremonie die het consolamentum werd genoemd. De beweging werd in de 13de en 14de eeuw als een ernstige bedreiging voor de rooms-katholieke kerk beschouwd, vooral in het zuiden van Frankrijk. Het aantal katharen nam in de 14de eeuw af als gevolg van de onderdrukking door de inquisitie, onenigheid onder de gelovigen ten aanzien van het dualisme en de nieuwe aantrekkingskracht van de vroomheid en devotie van de franciscanen. Hoewel de term soms wordt gebruikt als synoniem van 'albigenzen', zijn de laatstgenoemden eigenlijk een afscheiding van de katharen. De katharen waren verwant met de bogomielen en de paulicianen, andere middeleeuwse gezindten met een soortgelijk geloof in het dualisme.

Romeinse stoelen met een ronde rugleuning op verticale staanders en met gebogen poten. Tevens de zetel of troon van een bisschop in zijn kerk.

De term stamt af van het Latijnse woord voor ���stoel' of ���zitting' en wordt gebruikt voor zware Romeinse stoelen die waren afgeleid van klismos-stoelen, die door de oude Grieken waren ontwikkeld en lichter en subtieler waren. Gebruik ���katheders (bisschopstronen)' voor stoelen in christelijke kathedralen die bisschoppen gebruikten.

Kerken in een christelijke systeem dat een bisschoppelijke vorm van bestuur heeft, waar de kerk de belangrijkste kerk in een bisdom is of de zetel van een diocesane bisschop, aartsbisschop, kerkvorst, patriarch of paus te hebben. Ze zijn over het algemeen grootse structuren en het huis van de 'cathedra' of troon van de bisschop.

Scholen die ontstonden in het middeleeuwse Europa en werden geleid door kathedrale geestelijken met als oorspronkelijke doel het opleiden van priesters. Deze scholen ontwikkelden zich later tot instellingen die ook lesgaven aan leken, meestal jongens van adellijke komaf die werden voorbereid op hoge posities in de kerk, provincie of het zakenleven.

Te gebruiken voor het beschrijven van dingen die betrekking hebben op kathodes, vooral verschijnselen die plaats vinden in de nabijheid van kathodes of stoffen die worden gevormd door zulke verschijnselen.

Luminescentie die wordt geproduceerd wanneer een substantie wordt beschoten door kathodestralen.

Verwijst naar de richting van het christendom die zich kenmerkt door een uniforme, hoogontwikkelde rituele canon en organisatiestructuur met een doctrine die wortelt in de leer van de apostelen van Jezus Christus in de 1ste eeuw, in de theologie van de Alexandrijnse school en in het augustijner gedachtegoed. In deze godsdienstige richting wordt het geloof beschouwd als een aanvaarding van de openbaring; de openbaring heeft de vorm van een doctrine. In juridische zin verwijst de term naar de richting van het christendom die zich onderscheidt als een verenigd, monolithisch sacramenteel systeem onder het bestuur van het pauselijk gezag. Gedurende het grootste deel van de geschiedenis van dit systeem was de paus gevestigd in Rome en daarom wordt 'rooms-katholicisme' vaak gebruikt om dit begrip te onderscheiden van de orthodoxe katholieke kerk.

Wordt gebruikt voor de belangrijkste kerken in Byzantijnse of Grieks-orthodoxe kloosters.

Positief geladen ionen, die zo heten omdat ze tijdens elektrolyse worden aangetrokken door de kathode, de negatief geladen elektrode.

Textiel gemaakt van katoenvezels.

Genus van ongeveer 50 soorten struiken die inheems zijn in de meeste subtropische gebieden van de wereld en al heel lang worden verbouwd vanwege hun vezels en olie. Veel variëteiten katoenplanten zijn ontstaan door veredeling en kruising van diverse soorten. Al in 5000 v.Chr. maakte men in India doeken van katoen. In 3000 v.Chr. weefde men katoenen stoffen in Egypte, China en Peru. In Europa begon men in de Middeleeuwen op grote schaal katoen te verbouwen.

Freesmachines waarmee zaden, doppen en ongerechtigheden van katoen worden gescheiden.

Wit tot gelige vezel van de bloemkelk of bloesem van verschillende soorten van het geslacht Gossypium (fam. Malvaceae); vooral gebruikt voor het maken van textiel, touw, opvulsel, en om cellulose voor plastic en kunstzijde te maken.

Frames met één of meer katrollen.

Hoge, rietachtige moerasplant, behorend tot het geslacht typha, met lange, platte bladeren die in matten en zittingen worden verwerkt en lange, compacte, cilindervormige bloemen waarvan het pluis als isolatie en opvulling wordt gebruikt.

Studio's waarin een of meerdere meesterkeramisten werken maken, toezicht houden op assistenten en leerlingen instrueren.

Zijdelings geblazen trompetten gemaakt van een langwerpig kalebas of lange bamboebuis, met een koperen klankbeker erop bevestigd door middel van een gebogen hoorn zodat de beker loodrecht op de buis staat; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in Ethiopie.

Een compacte, halfkristallijnen dolomiet uit Minnesota, in kleur variërend van bruingeel, crèmekleurig, geel, grijs, roze of roodachtig bruingeel. Deze kalk wordt gebruikt in de bouw en voor decoratie.

Aankondigingen die zijn bedoeld om te worden opgeplakt als advertentie, reclame of als kennisgeving van een activiteit, doeleinde, product of dienst. Wordt ook gebruikt voor in grote hoeveelheden geproduceerde decoratieve afdrukken die zijn bedoeld om te worden opgehangen. Voor kleine gedrukte aankondigingen die zijn bedoeld om handmatig te worden uitgedeeld wordt 'strooibiljetten' gebruikt.

Te gebruiken om werken te beschrijven van het gelijknamige, nomadische, Arabisch sprekende volk van kamelenhoeders dat rondtrekt door Afrikaanse gebieden in het oosten van Tsjaad, het westen van Sudan en de Sudanese regio Darfur.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo.

Deze kunstvorm heeft momenteel nog geen definitie beschikbaar.

Verwijst naar de stijl van keramiek die werd vervaardigd op locaties in of nabij het hedendaagse Nogata en Fukuoka, in de prefectuur Fukuoka, van 1601 tot bijna aan het einde van de Edo-periode (1600-1868). De stijl wordt gekenmerkt door de vervaardiging van alledaagse voorwerpen en servieswerk voor theeceremonies. Vroege objecten zijn onder meer dikwandig alledaags aardewerk met een zeekomkommerkleurige glazuurlaag of opaak glazuur met wit stro of houtas. Tijdens de Enshu-periode (1630-1665) werd voornamelijk elegant, dunwandig aardewerk voor theeceremonies gemaakt met een karakteristieke mokkabruine glazuurlaag.

De, meestal ommuurde, terreinen rond een kathedraal en de daarbij behorende gebouwen.

Kerken die tijdelijk als kathedraal worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld tijdens verbouwingen of tijdens de creatie van een nieuw bisdom.

Orde van in zee levende koppotige weekdieren die wordt gekenmerkt door acht korte armen en twee doorgaans langere tentakels. Ze verschillen van de verwante inktvis door de aanwezigheid van een verkalkte inwendige schelp (zeeschuim).

Verwijst naar geestelijken binnen de Anglicaanse Kerk die verantwoordelijk zijn voor het assisteren van de diocesane bisschoppen bij ceremoniële functies en administratieve werkzaamheden. Tot de gebruikelijke taken van de aartsdeken behoren het algemeen beheer van de parochie en aandacht voor zaken die de kerkgebouwen en andere kerkbezittingen betreffen. Aartsdekens hebben de aanspreektitel 'Hoogeerwaarde'. De functie bestond vroeger ook in de rooms-katholieke en Grieks- en Russisch-orthodoxe kerk; in de katholieke kerk is deze functie nu vervangen door die van vicaris-generaal.

Vergeving van zonden. In het christendom verwijst de term specifiek naar de formele vergeving van de zonde, toegekend door een priester of predikant, hetzij onder vier ogen na de biecht, hetzij als onderdeel van de liturgie tijdens een openbare eredienst. In het katholicisme is de absolutie onderdeel van het boetesacrament.

Genus van één soort katachtige die bijna alleen in Afrika voorkomt.

Lange, cilindervormige massa, meestal van kaarsvet of was, met een pit of losjes gedraaide linnen of katoenen draden, die worden aangestoken om licht te geven. Ze worden gegoten of getrokken in een metalen mal.

Te gebruiken voor textiel dat wordt geweven door Igbo-vrouwen in Nigeria, met complexe ingewoven patronen in katoen of kunstzijde op een grondweefsel van katoen. Er wordt alleen commercieel machinaal geweven draad voor gebruikt.

Een vertakking van de middeleeuwse katharen in het zuiden van Frankrijk; hun belangrijkste centrum bevond zich in Toulouse maar zij waren ook actief in Albi, vandaar de naam die hun in 1163 werd gegeven door het Concilie van Tours. De sekte werd door de katholieke kerk als een ernstige bedreiging beschouwd: paus Innocentius III (1198-1216) slaagde er niet in deze dualistische ketters te bekeren en Simon van Montfort leidde tot 1218 een bloedige campagne (de Albigenzische Kruistocht) tegen hen. Ook de dominicaner inquisitie heeft getracht de sekte uit te roeien.

Cellulose, gewoonlijk afkomstig van houtpulp of katoenpluis behandeld met een alkali zoals natriumhydroxide; het wordt gebruikt om viscoserayon en andere daaruit afgeleide celluloses te produceren.

Zwarte lange onderrok tot op de enkels, gedragen door misdienaars in de Oudkatholieke kerk onder de toga, wanneer deze te kort was geworden voor de drager.

Draagbaar altaar met altaarsteen, uitgevoerd als een uitklapbare kist. In de kist zat een volledige uitrusting voor de eucharistieviering. Dit 'onzichtbare' altaar werd gebruikt in tijden van verbod op de viering van de katholieke eredienst in de zeventiende en achttiende eeuw, de schuilkerkperiode.

Te gebruiken om te verwijzen naar de anglicaanse kerk (Church of England); gebruik 'episcopaal' om te verwijzen naar de episcopale kerk in Amerika. De term verwijst naar een christelijke geloofsrichting met zowel protestantse als katholieke elementen die ontstond na de breuk tussen de Engelse koning Hendrik VIII en de rooms-katholieke kerk (circa 1532-34). Het anglicanisme is de officiële Britse staatsgodsdienst, en de Britse soevereine vorst is nog altijd het officiële hoofd van de anglicaanse kerk. Aanvankelijk droeg de kerk nog een overwegend katholiek karakter, maar onder Edward IV en Elizabeth I werden er hervormingen doorgevoerd en werd een meer protestants georiënteerde geloofsleer geïntroduceerd, met een nieuwe versie van het Book of Common Prayer en de Negenendertig Artikelen. Hoewel de huidige anglicaanse kerk in het algemeen wordt gekenmerkt door een tolerante houding, zijn de spanningen tussen protestants en katholiek gezinde stromingen binnen de kerk nooit verdwenen en heerst er weerstand tegen nieuwe vrijzinnige en evangelische invloeden. Het anglicanisme berust op episcopaal gezag en op een structuur van parochies, welke van fundamenteel belang is voor de kerkelijke organisatie.

Het besprenkelen voor religieuze doeleinden. Het gebruik heeft zijn oorsprong in het oude Rome. In katholieke en anglicaanse kerken wordt de gemeente voor de mis, bij andere sacramenten of tijdens processies besprenkeld met wijwater.

Verwijst naar de eerste dag van de vastenperiode, zes en een halve week voor Pasen. De naam komt voort uit het gebruik om de voorhoofden van kerkgangers en geestelijken te merken met as. Meestal betreft het de as van de verbrande palmtakken die zijn gebruikt op Palmzondag van het jaar ervoor. Het is behalve Goede Vrijdag de enige dag waarvoor de rooms-katholieke kerk vasten voorschrijft. Aswoensdag wordt ook gevierd door de anglicaanse, lutheraanse en protestantse kerk. Oosters-orthodoxe kerken vieren Aswoensdag niet, omdat de vastenperiode volgens hun kalender op een maandag begint.

Kerkelijk drinkgerei, gebruikt in protestantse kerken bij de viering van het avondmaal. Gebruik 'miskelken' voor soortgelijk drinkgerei dat gebruikt wordt in de katholieke kerk.

Wordt gebruikt voor nauw samengeperste of strak verpakte grote hoeveelheden goederen die zijn klaargemaakt voor transport, bijvoorbeeld katoen of hooi.

Grote zijden of katoenen zakdoeken die meestal een effen ondergrond hebben van rood of blauw, met eenvoudige figuren of geometrische vormen in het wit of geel die vaak door middel van knoopverven zijn aangebracht.

Fijne, zachte, dunne stof in effenbinding, gemaakt van één van de belangrijkste vezelsoorten zoals katoen, linnen, rayon, zijde of wol.

Kistje dat gewijde aarde of as van aswoensdag bevat ter uitstrooiing in de doodskist. Door dit ritueel was de overledene in gewijde aarde begraven. Stamt uit de tijd dat katholieken op begraafplaatsen geen kerkelijke ritus mochten uitvoeren. In oud-katholieke parochies is het nog gebruik dat op een kist in het crematorium gewijde as uit een beaardingskistje over de kist wordt gestrooid.

Verwijst naar de voorlaatste fase van de formele procedure die leidt tot heiligverklaring in de rooms-katholieke kerk. In deze fase verleent de paus de titel 'zalige' aan een rooms-katholiek met een voorbeeldig geloof en leven, die het ook na zijn of haar dood waard is om publiekelijk te worden vereerd. Na afloop van deze fase kan deze persoon plaatselijk worden geëerd. Als twee of meerdere wonderen kunnen worden bewezen, mag de canonisatieprocedure worden voortgezet, waarna deze persoon algemeen wordt erkend als heilige.

Term die voorheen werd gebruikt voor verschillende bedovertrekken, voornamelijk wanneer ze van katoen of van wol zijn geweven; vanaf het midden van de 19e eeuw werd de term doorgaans vervangen door 'spreien'.

Zware, normaal geweven of gekeperde stof van kamgaren, katoen, wol of andere fibers, of een combinatie hiervan. Voor het eerst geproduceerd in Bedford, Engeland en gekenmerkt door zware, verdraaide koorden of stroken.

Kleine bel aan handvat, geluid ter waarschuwing of oproep. In vroege Rooms-katholieke traditie werd de bel gebruikt bij de 'berechting'of 'bediening' van de laatste sacramenten aan de stervende, en voor het aankondigen van een sterfgeval of begrafenis..

Verwijst naar boeken, perkamentrollen, schriftrollen of andere documentvormen die de heilige geschriften van het jodendom of het christendom bevatten. Bijbels kunnen daarnaast verluchtingen bevatten in de vorm van geschilderde scènes of decoraties. De Bijbel bestaat uit twee delen: de Hebreeuwse geschriften oftewel het Oude Testament, oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws (met enkele delen in het Aramees) inclusief de geschriften van het joodse volk, en het Nieuwe Testament, in het Grieks geschreven, waarin het verhaal van Jezus en de oorsprong van het christendom zijn opgetekend. De rooms-katholieke en oosters-orthodoxe versies van het Oude Testament zijn uitgebreider dan die van de protestantse bijbel, aangezien zij bepaalde boeken en delen van boeken accepteren die door de protestanten als apocrief worden beschouwd. De joodse Bijbel omvat alleen de boeken die de christenen kennen als het Oude Testament. De indeling van het joodse en christelijke canon toont grote verschillen. Van oudsher hebben de joden hun geschriften (het Oude Testament) in drie delen verdeeld: de Thora (de 'Wet') of Pentateuch; de Nevi'im (de 'Profeten'); en de Ketuvim (de 'Geschriften') of Hagiographa. De verhalen, de zedenleer en de theologische doctrines in de Bijbel leverden stof voor een immense hoeveelheid kunstwerken die zowel christelijke als joodse thema's verbeelden. Voor de christenen werd de canon van Bijbelboeken in de vroegchristelijke periode vastgelegd; ook nog lang daarna bleven er echter diverse apocriefe geschriften circuleren. Vanaf de late middeleeuwen genoten poëtische en dramatische interpretaties van Bijbelverhalen grote populariteit, wat aanleiding gaf tot een overvloed aan buitencanonieke literatuur die bijdroeg tot belangrijke thema's in de christelijke kunst.

Woorden die onderaan een bladzijde zijn geplaatst als aankondiging van het eerste woord op de volgende bladzijde. Ze worden vooral gebruikt aan het einde van een katern om de binder te helpen bij het plaatsen van het de katernen.

Procedé om bladen of katernen aan elkaar te bevestigen, meestal in een kaft, om zo een boek te maken. Hiervoor worden uiteenlopende handmatige en machinale procedures toegepast.

Textielmateriaal voor boekomslagen, meestal van geweven katoen of linnen. Voor versteviging, kleuring en versiering en voor het verbeteren van de duurzaamheid wordt het onder meer gebleekt, gekleurd, gesteven, geïmpregneerd, geglazuurd en gebosseleerd.

Die delen van het boek die bestaan uit bladzijden en katernen die worden gebonden; materiaal zoals schutbladen en borden, die ook tijdens het binden worden aangebracht, worden hierbij niet meegerekend,

De onbedekte boekbandsneden van boekblokken, gevormd waar en wanneer de rugsneden van katernen aan elkaar vast zitten. Gebruik 'ruggen' voor de onderdelen van kaften die de zijkant bedekken.

Dualistische christelijke geloofsgemeenschap die in Bulgarije bloeide van de 10de tot de 17de eeuw en nog verder in het Byzantijnse Rijk in de 11de en 12de eeuw. De gemeenschap werd in het midden van de 10de eeuw in Bulgarije gesticht door een priester die de naam Bogomiel aannam. Deze gezindte kan worden omschreven als een samenvloeisel van dualistische, neomanicheïstische doctrines die werden geïmporteerd van de paulicianen en een lokale Slavische beweging gericht op hervorming van de kort daarvoor gestichte Bulgaars-orthodoxe kerk. Het centrale geloof was dat de mensheid en de zichtbare, materiële wereld waren geschapen door de duivel. Bogomielen stonden vijandig tegenover de meeste aspecten van de orthodoxe kerk maar ook tegenover het burgerlijk gezag. Zij bepleitten een rigoureus ascetisch leven en keurden seksuele omgang, huwelijk, bezit en het eten van vlees af. De bogomielen zijn van invloed geweest op de latere katharen in Europa.

Witte katoenen beddenspreien met geometrische patronen in boucléstof; oorspronkelijk vervaardigd in Bolton, Engeland en geïmiteerd in Noord-Amerika. Geen Nederlands equivalent.

Stevige stof geweven in uiteenlopende patronen; het werd van de 17e tot de 19e eeuw algemeen gebruikt voor beddengoed en voeringstof voor kleding. Vóór de 17e eeuw werd het gemaakt van kamgaren en daarna van zuivere katoen of van mengsels van katoen en linnen. Tegenwoordig is het meestal een katoenen keper met een korte vleug.

Verwijst naar een inheemse Tibetaanse godsdienst die met het boeddhisme een van de twee voornaamste religies van het land is. Veel aspecten van Bon raakten vermengd met de boeddhistische tradities die in de 8ste eeuw werden ingevoerd uit India en die het Tibetaanse boeddhisme veel van zijn eigenheid hebben verleend. Onenigheid binnen de heersende klasse van Tibet leidde er in de 8ste en 9de eeuw toe dat de adellijke families voor Bon kozen en de heersende dynastie voor het boeddhisme. Bon werd rond de 11de eeuw een georganiseerde godsdienst, vooral dankzij de boeddhistische belangstelling voor geschreven teksten. Bon leeft voort in veel aspecten van het Tibetaanse boeddhisme en is bovendien nog altijd een bloeiende godsdienst in de noordelijke en oostelijke grensgebieden van Tibet. Onduidelijk is hoeveel continuïteit er bestaat tussen het oude en het moderne Bon. De kenmerken van het oude Bon zijn moeilijk vast te stellen omdat alle vroege beschrijvingen boeddhistisch zijn. Alles wat tegenwoordig over Bon bekend is, is zwaar beïnvloed door het Mahayana-boeddhisme. Het oude Bon lijkt elementen van animisme, sjamanisme en de uitoefening van magische riten te hebben bevat. De Bon-goden van lucht, aarde en zee werden als lagere goden in het boeddhistische pantheon opgenomen. Er zijn aanwijzingen voor een cultus van heilig koningschap waarin de koningen worden beschouwd als manifestaties van de luchtgod; dit geloof zou de oorsprong kunnen zijn van de gereïncarneerde lama’s van het boeddhisme. De orakelpriesters van Bon hebben hun tegenhangers in de boeddhistische waarzeggers. Bepaalde aspecten van de Bon-doctrine zijn vrijwel identiek aan die van het Tibetaanse boeddhisme, zoals de leer van het boeddhaschap en het ideaal van bodhisattva. Opvallend zijn de dzogchen-overtuigingen die het Bon deelt met de Nyingma-school van het Tibetaanse boeddhisme; zij houden in dat er een onuitsprekelijke toestand bestaat, voorbij alle boeddha’s en alle verschijningen. Verder is het kloostersysteem van Bon bijna gelijk aan dat van de Gelug-school. Toch bewaken de Bon-gelovigen nauwgezet hun niet-boeddhistische imago. Shenrab wordt beschouwd als de stichter van de godsdienst en de historische Boeddha Shakyamuni zou een manifestatie van hem zijn. Bon-geschriften zijn verdeeld in twee groepen: de Kanjur, met mythen, doctrines en biografieën van Shenrab, en de Katen, die commentaren en rituele en iconografische werken omvat. De naam Tibet komt uit de Bon-religie.

Verwijst naar boeken of andere documenten die de psalmen, hymnen, gebeden, lessen en andere voordrachten bevatten die een katholieke of andere christelijke geestelijke nodig heeft om de dagelijkse getijden te bidden. De getijden zijn de gebeden die op vaste uren verspreid over de dag gezegd of gezongen worden. In de 11de eeuw verscheen een verkorte versie van het brevier dat uit één deel bestond, terwijl de teksten van de langere versie in de 7de eeuw tot stand kwamen in de Romeinse rite en in de 10de eeuw in Karolingisch Europa. Brevieren kunnen rijkelijk voorzien zijn van verluchtingen.

Verwijst naar een geborduurd ajourwerk met als belangrijkste ontwerpelement de oogjes, kleine gaatjes die zijn verbonden door satijnen lapjes. Het wordt meestal verwerkt in katoen als de randen van kleding of linnengoed. De gaatjes - of oogjes - zijn gegroepeerd in patronen die verder zijn afgebakend door eenvoudige borduursteken op het omliggende materiaal. Het werk wordt meestal uitgevoerd met witte draad op witte stof. De techniek ontstond in het 16de-eeuwse Europa en was niet beperkt tot Engeland, zoals de naam suggereert. In de 19de eeuw werd het veel gebruikt op nachtkleding en ondergoed. Moderne broderie anglaise wordt meestal machinaal vervaardigd.

Sluiers die het lichaam van top tot teen bedekken, meestal gemaakt van gitzwart katoen of zijde en gedragen door Swahilivrouwen uit Zanzibar, Pemba en de kustplaatsen van Tanzania en Kenia.

Beelden van rooms-katholieke heiligen en van Christus aan het kruis, gemaakt in Mexico en Spaanssprekende delen van de Verenigde Staten van de Spaanse koloniale tijd tot het heden, in grootte variërend van klein (5 à 10 cm) tot levensgroot, vrijstaand gebeeldhouwd uit hout, meestal populier of grenen, voorzien van een laagje gesso en beschilderd in heldere kleuren. Ze kunnen zijn gemaakt uit één stuk of uit verschillende delen, vaak geleed of met pinnen aan elkaar bevestigd met behulp van stof of stroken leer, en worden soms in kleding gehuld.

Oorspronkelijk Japanse avant-gardedansvorm. De eerste Butoh-uitvoering werd in 1959 door Tatsumi Hijikata gegeven. De uitvoeringspraktijk van Butoh verschilt, en kan elementen uit de dans, het theater en de uitvoerende kunsten bevatten, afhankelijk van de uitvoerende groepen of personen. Centraal bij Butoh-uitvoeringen staan vaak een groteske uitbeelding en fysiek uithoudingsvermogen.

Thermoplastic gemaakt door de verestering van cellulose met azijnzuur en boterzuur in aanwezigheid van een katalysator; vooral belangrijk voor de productie van deklagen, isolatiemateriaal, vernis en lak.

De verzameling kerkelijke leerstellingen, vooral die van de rooms-katholieke Kerk, zoals die door kerkvergaderingen of de paus worden vastgesteld.

Een veelgebruikt grijs bordpapier of karton waarop wit katoenweefsel is geplakt of gelijmd dat is bewerkt voor gebruik met olieverf.

Genus van één soort katachtige die in Afrika en Zuidwest-Azië voorkomt.

Boom uit het genus Carya die inheems is in de Verenigde Staten. De meest voorkomende soort uit dit genus. De boom leeft zeer lang en wordt soms wel 500 jaar oud. Men gebruikt de boom vanwege zijn harde, slijtvaste hout. Uit de schors wint men een kleurvaste kleurstof die met behulp van een bijtmiddel met aluin katoen donkergeel maakt en wol een goudkleur geeft. Met een bijtmiddel met chroom worden zowel wol als katoen koperkleurig.

Middeleeuwse rouwgebouwen bestaande uit hoge boogconstructies van hout of metaal met een aantal stijlen of zuilen die een of meer steile daken ondersteunen. Ze werden gebruikt om het stoffelijk overschot van een hooggeplaatst persoon in te plaatsen. De vorm was een voorloper van de katafalk.

Genus van twee soorten katachtigen die in Azië voorkomen.

Verwijst naar de regionale stijl van Centraal-Java. Decoratieve kunsten en kostuums uit dit gebied worden vaak gekenmerkt door het gebruik van teritik voor het omlijnen van motieven, textielproducten die worden gedragen als hoofddoeken, grote ceremoniële omslagdoeken en sjerpen en kain kembangan bloem- en plaidmotieven. De textielmethode van de productie die bekend staat als ‘ikat’ wordt gebruikt voor het aanbrengen van patronen, waarbij gedeelten van patronen van draad worden afgebonden om de verfstof tegen te houden. Hofkledingstijlen werden gekenmerkt door appliqué op geïmporteerde zijden textielstoffen die over het effen, centrale ruitvormige gebied van een borstkleed en ceremoniële omslagdoeken werden aangebracht. In de beeldhouwkunst wordt de stijl gekenmerkt door de vroegste voorbeelden van stenen monumenten en candi's, zeldzame afbeeldingen van hindoegoden, reliëfpanelen die rigide, kloksgewijze narratieve sequenties afbeelden en Boeddhabeelden gezeten op leeuwentronen. Centraal in religieuze beeldhouwkundige programma's staat het elitaire karakter van het boeddhisme, waardoor boeddhistische iconografie en kunst de overhand hadden. In tegenstelling tot stijlen in andere gebieden van Java, wordt deze stijl niet gekenmerkt door een traditie van gegraveerde stenen afbeeldingen. In de architectuur wordt de stijl gekenmerkt door getrapte sanctuaria, afgeknotte piramideconstructies en makara-ornamenten ter versiering van trappen.

Scrap quilts die in theorie bestaan uit 999 verschillend bedrukte stukjes katoen waarvan er geen twee hetzelfde mogen zijn; altijd uitgevoerd met stukjes stof in één vorm en maat, die in rijen zijn geplaatst.

Beddenspreien, doorgaans in witte katoen, met opgehoogde decoratie, vervaardigd in bouclé of naaldwerk met een zware draad die op het katoen van een kaarsenpit lijkt.

Uitsparingstechniek waarbij het garen voor het weven bedrukt is, zodat er vage dessins ontstaan in de stof. Gelijkend op ikat.

Strategisch bordspel dat sinds ongeveer 700 wordt gespeeld in China. Net als westers schaken is Chinees schaken waarschijnlijk afgeleid van het Indiase bordspel chaturanga. Het doel van Chinees schaken is het veroveren van de koning of generaal van de tegenstander. Hoewel de speelborden op het eerste gezicht op elkaar lijken, bevat het westerse schaakbord 8x8 rijen velden van afwisselend lichte en donkere kleuren en het Chinese bord 8x8 rijen velden van dezelfde kleur met een extra horizontale lege rij (de 'rivier') tussen de twee helften. Over sommige velden zijn diagonale lijnen getrokken. In tegenstelling tot westers schaken - dat wordt gespeeld op velden met twee verschillende kleuren - wordt Chinees schaken gespeeld op de snijpunten van de lijnen (de 'punten') die samen de velden vormen. Chinese schaakstukken hebben meestal de vorm van platte schijven, vaak zwart en rood van kleur, met Chinese karakters die de rang aanduiden. Onder de stukken bevinden zich een koning (generaal), mandarijnen, torens (strijdwagens), paarden, olifanten (bisschoppen of ministers), katapulten en pionnen (soldaten).

Een inheemse Koreaanse godsdienst, gesticht door Choe Suun (1824-1864) in een poging een direct beroep te doen op het religieuze bewustzijn van het Koreaanse volk. Chondogyo was een reactie op het christendom en de traditionele godsdiensten van Korea, maar bevat wel elementen van het confucianisme, taoïsme, boeddhisme, sjamanisme en rooms-katholicisme. Nadat Suun door de regering was terechtgesteld, ontwikkelden zijn opvolgers Choe Si-hyong en Son Piyong-hi de beweging totdat deze was uitgegroeid tot een belangrijke Koreaanse godsdienst. De geschriften van het chondogyo zijn opgesteld door de drie oprichters. In deze religie worden mensen als dragers van goddelijkheid beschouwd en daarom moeten mensen elkaar behandelen ‘als God’. Chondogyo benadrukt de universaliteit van God en pleit voor een coöperatief koninkrijk Gods op aarde dat is gebaseerd op geloof, eenvoud, standvastigheid en oprechtheid. Er bestaat geen idee van eeuwige beloning omdat de godsdienst maar één doel heeft: de wereld gerechtigheid en vrede brengen. Er zijn vijf aanbevolen oefeningen: het reciteren van een formule, elke avond om negen uur, het gebruik van water als symbool van zuiverheid, het bijwonen van een zondagse eredienst, het regelmatig geven van rijst aan de kerk en het gebed (op verschillende voorgeschreven wijzen). Chondogyo speelde een belangrijke rol in de modernisering van Korea na 1894. Het verzette zich na 1919 ook tegen het Japanse imperialisme en legde zich niet neer bij het communisme in Noord-Korea na 1945. Aan het eind van de 20ste eeuw waren er ongeveer drie miljoen leden.

Mengsel van olie (meestal olijfolie) en balsem, dat wordt gewijd als zalf bij de toediening van bepaalde sacramenten (doop, vormsel en priesterwijding) en bij de uitvoering van bepaalde liturgische handelingen in de katholieke, orthodoxe en anglicaanse kerk. In het westen wordt het chrisma op Witte Donderdag gewijd door de bisschoppen, en in het oosten door de kerkpatriarchen. In de orthodoxe kerken kan het mengsel ook andere bestanddelen bevatten, zoals wijn, noten en gom. De zalving met chrisma wordt soms ook wel chrismatie genoemd, met name na een doop.

Twee- of driedelige afsluitbare doos of vaatwerk ter bewaring van de heilige oliën die worden gebruikt bij het toedienen van de verschillende sacramenten in de rooms-katholieke kerk.

Een rooms-katholieke orde die in 1098 in Citeaux, Frankrijk werd opgericht door de heilige Robert van Molesme. De cisterciënzers houden zich strikt aan de Regula Benedicti en hechten belang aan afzondering, armoede, uniformiteit en vooral lichamelijke arbeid. In de middeleeuwen was het een vooraanstaande orde, vooral onder het leiderschap van de heilige Bernardus van Clairvaux (1090-1153). In de 13de eeuw waren er meer dan 500 huizen in Europa, maar daarna raakte de orde in verval. Door de nadruk op lichamelijke arbeid, voornamelijk landbouw, speelden de cisterciënzers een belangrijke rol in de economische vooruitgang van de 12de eeuw en in de ontwikkeling van landbouw- en handelstechnieken. Na de hervormingsbewegingen van de 16de en 17de eeuw werd de orde uiteindelijk opgesplitst in de Orde van de Strikte Observantie (in de volksmond vaak de trappistenorde genoemd) en de Orde van de Commune Observantie. Tegenwoordig is er sprake van een grote verscheidenheid binnen de kloosters van beide orden en is het literaire werk van beide orden opgeleefd. Strikte Observantie is actief in Frankrijk, Engeland en Polen, terwijl Commune Observantie actief is in de Verenigde Staten en delen van West-Europa.

Te gebruiken voor witte gesteven linnen of linnenachtige losse staande kragen of boorden, gedragen door bepaalde gewijde rooms-katholieke en protestantse geestelijken bij een pak of liturgische kleding.

Wordt gebruikt voor kerken, uitgezonderd kathedralen, die zijn gegeven aan een kapittel van kanunniken of, zoals in de Verenigde Staten en Schotland, kerken die zijn samengevoegd en waar de mis wordt gehouden door gezamenlijke predikanten.

Een sluier die in de katholieke kerk door vrouwen tijdens de ontvangst van de communie werd gedragen.

Verwijst naar de periode van de beweging voor vernieuwing binnen de rooms-katholieke kerk na en tegen de protestantse Reformatie in de 16de en vroege 17de eeuw in Europa, vanaf het pontificaat van Paulus III (1534-1549) en het eerste Concilie van Trente (1545). De stijl van deze periode wordt bepaald door een intense, autoritaire religiositeit en gekenmerkt door een gevoel van somberheid en voortekenen.

Te gebruiken voor rechthoekige houders waarin corporalen worden bewaard. Gebruik ‘bursa’s’ voor vierkante houders van gesteven stof waarin tijdens een katholieke mis de corporale wordt bewaard.

Term in het verleden gebruikt voor verschillende typen beddenkleden, voornamelijk katoenen of wollen weefsels. Geen Nederlands equivalent. Zie 'beddenspreien'.

Geweven bedovertrekken, vooral de overtrekken die zijn gemaakt uit één stuk stof, meestal wol of katoen. Geen Nederlands equivalent. Zie 'beddenspreien'.

Oorspronkelijk en in de katholieke theologie verwijst deze term naar het geloof dat God bij de conceptie of de geboorte voor elke individuele mens een ziel schept, in tegenstelling tot het geloof in een vooraf aanwezige ziel. In de middeleeuwen werd gedacht dat dit veertig dagen na de conceptie gebeurde voor een mannelijke baby en tachtig dagen na de conceptie voor een vrouwelijke baby. Hoewel Augustinus meende dat het creationisme en de erfzonde met elkaar in tegenspraak waren, stelde Thomas van Aquino dat ongeloof ten aanzien van deze leerstelling neerkwam op ketterij. In de moderne tijd is de term gaan verwijzen naar het letterlijke geloof in het scheppingsverhaal van Genesis in tegenstelling tot de evolutietheorie die wordt geassocieerd met 'The Origin of Species' van Charles Darwin uit 1859. Gekoppeld aan fundamentalisme kwam dit creationisme sterk op in de Verenigde Staten in de jaren 60 van de 20ste eeuw, met wortels in de 19de eeuw. Pleitbezorgers van het creationisme eisen dat op openbare scholen het creationisme en de evolutietheorie gelijkwaardig worden onderwezen. Er worden nog steeds talloze wetenschappelijke creationistische publicaties uitgegeven, al worden deze buiten de beweging niet als serieuze wetenschap beschouwd.

Verwijst naar borduurwerk dat wordt uitgevoerd met kenmerkende tweedraads, los getwijnde wollen garens die bekendstaan als ‘borduurwol’. Crewelborduurwerk is traditioneel gebaseerd op keperweefsel, met linnen schering en katoenen inslag; er kan echter ook zuiver linnen of katoen of een andere stof worden gebruikt. Het kan bedoeld zijn om te worden ingelijst of te worden verwerkt tot kledingstukken, bedbehangsels, meubelbekleding of andere zaken. Het kenmerkt zich door een lossere stijl dan andere typen boorduurwerk. Het maken van crewelborduurwerk bloeide in het bijzonder in het 16de- tot 18de-eeuwse Europa en zijn Amerikaanse kolonies, met ontwerpen die waren geïnspireerd door textiel uit India en het Midden-Oosten.

Onderrokken die oorspronkelijk werden gemaakt van stijve, geweven stof van paardenhaar, linnen, katoen of wol. Later veel gebruikt in combinatie met hoepels van balein of staal.

Genus waartoe één levende soort vliegende kat behoort.

Damast van katoen of met een ketting van katoen en een inslag van rayongarens.

Brieven van de paus waarin een besluit wordt meegedeeld omtrent een punt of vraagstuk in het kerkelijk recht, die binnen de rooms-katholieke kerk kracht van wet hebben.

Verwijst naar diverse functionarissen in de christelijke kerk, maar in hoofdzaak naar leidinggevende (onder de bisschop geplaatste) geestelijken in kathedraalkapittels of diocesen. De term verwees oorspronkelijk naar monniken die de leiding hadden over een tiental novicen.

Geweven tapijten, meestal van katoen, vervaardigd in India.

Éénsnarige muziekbogen uit het zuiden van de Verenigde Staten, die bestaan uit een stuk ijzerdraad dat is bevestigd aan de muur van een houten huis dat als klankbodem dient; een katoenklos dient vaak als kam. Ze worden met glazen flessenhalzen of spijkers getokkeld. Bij de draagbare versies wordt het huis vervangen door een hek van paaltjes.

Katoen met geribbelde strepen of ruitpatronen.

Stijl voor vaasbeschilderingen die is geïnspireerd op oriëntaliserende motieven, met name populair in Korinthe en het oosten van Griekenland. Als decor fungeren met name dieren, zowel bestaande (katachtigen, vogels, stieren, zwijnen, geiten, herten, honden en hazen) als fabeldieren (sirenen, sfinxen en griffioenen).

Een eenvoudige elektronenbuis met maar twee elektroden, een anode en een kathode. Voor meer geavanceerde elektronenbuizen in vacuüm glazen bollen gebruikt men de term ���vacuümbuizen'.

Dichtgeweven stof in verschillende gewichten; wordt meestal gemaakt van vlas, hennep, jute of katoen en vooral gebruikt voor zeilen, dekkleden en stoffering en als ondergrond voor olieverfschilderijen. Het wordt ook gebruikt voor rasterachtig gaas dat van soortgelijke materialen is gemaakt en wordt gebruikt als ondergrond voor borduurwerk.

Een rooms-katholieke orde die in 1215 in Zuid-Frankrijk werd gesticht door de Spaanse heilige Dominicus. De bijzondere kenmerken van de nieuwe orde waren de verplichting om theologische studies uit te voeren en de missie om de leer te verkondigen, een taak die voorheen werd beschouwd als het exclusieve privilege van bisschoppen en hun afgevaardigden. Deze bedelorde wordt gekenmerkt door een centraal gezag en een centrale organisatie en legt de nadruk op missiewerk en wetenschap in combinatie met een actief en contemplatief leven. Een lid behoort tot de orde (en niet tot een autonoom klooster) en kan te allen tijde worden overplaatst naar een andere locatie. Beroemde dominicaanse wetenschappers zijn Albertus Magnus en zijn leerling, de heilige Thomas van Aquino. Het door Aquino ontwikkelde systeem werd in 1278 officieel aangenomen door de orde. Er is een orde van dominicaanse nonnen die in de 19de en 20ste eeuw explosief groeide en een tertiaire orde van leden die niet in kloosters leefden. De orde staat bekend om het onveranderlijk orthodoxe naleven van de leer van Aquino.

Gewatteerde dekens bestaande uit een doorgaans katoenen boven- en onderkant, gevuld met dons of veren.

Doorlopende band van stevig, flexibel materiaal, zoals leer, stof, rubber of dikke draad, die wordt gebruikt voor het overbrengen van beweging of kracht van de ene katrol naar de andere of voor het transporteren van goederen.

Ruwe, stevige linnen of katoenen stof in verschillende gewichten, oorspronkelijk alleen in keperbinding, later ook in satijnbinding, waarbij aan het oppervlak vooral de schering is te zien; wordt gebruikt voor duurzame kleren en bekledingen.

De afzonderlijke vellen die in twee bladen gevouwen zijn en gezamenlijk een katern vormen.

Methode om boeken te binden waarbij draad door de gehele dikte van het tekstblok wordt genaaid, dicht langs de vouwen van het katern.

Orde van 10 families met ongeveer 202 soorten, waaronder giraffen, kamelen, herten, rundvee, varkens, schapen, geiten en verwante soorten. Het gewicht van de dieren wordt gelijk gedragen door de derde en vierde teen, en niet vooral of geheel door de derde. De astragalus (een bot in het spronggewricht) bevat een soort dubbele katrol, waardoor de poot flexibeler is.

Corrosie die voorkomt wanneer er een elektrische stroom loopt tussen kathodische en anodische delen van metalen oppervlakken.

Genus dat uit circa 20 soorten sierheesters en bomen bestaat. Het verspreidingsgebied beperkt zich hoofdzakelijk tot gematigde streken in het noordelijk halfrond, maar komen in het zuidelijk halfrond voor in de gehele Andes tot circa de 20ste breedtegraad. Alleen op het Amerikaanse continent worden leden van deze familie langs gebergten tot op het zuidelijk halfrond aangetroffen. De els onderscheidt zich van de berk doordat hij vaak gesteelde winterknoppen heeft en door de kegels (elzenproppen) die op de tak blijven zitten nadat ze de kleine, gevleugelde noten hebben laten vallen. De schubachtige schors is bij sommige soorten grijsbruin van kleur, terwijl hij bij andere soorten bijna wit is. De ovale bladeren zijn afwisselend geplaatst en hebben vaak ondiepe lobben; ze zijn kleverig wanneer ze zich ontvouwen en glanzend wanneer ze rijp zijn, en vallen zonder van kleur te veranderen. Mannelijke en vrouwelijke bloemen bevinden zich in afzonderlijke katjes op dezelfde boom. Ze ontstaan in de zomer en bloeien doorgaans in het volgende voorjaar, voordat de bladeren opengaan.

Een uit een groep van complexe organische stoffen gevormd in de levende cellen van planten en dieren; het is een noodzakelijke katalysator voor de chemische reacties van biologische processen.

Wordt gebruikt met betrekking tot de inheemse Arctische cultuur vóór contact met Europa. Gebruik termen zoals 'Chugach', 'Inuit' of 'Katlâdlit' voor namen van specifieke, hedendaagse inheemse volkeren.

Schoenen met touwzolen en vaak een bovenstuk van canvas of katoen, soms met veters door het bovenleer en rond de enkel.

Verwijst naar imitaties van handgemaakte kant die zijn gemaakt door het borduren van ontwerpen van katoen op een zijden ondergrond. De zijde wordt vervolgens weggebrand met chloor of natriumhydroxide. Imitatiekant die volgens deze methode werd geproduceerd, dook voor het eerst op in de late 19de eeuw. Etskant lijkt vaak erg op Venetiaanse kant, maar kan worden onderscheiden doordat de knoopsgatsteken van handgemaakte kant ontbreken.

Voetstukken op een altaar of tegen de muur achter het altaar geplaatst, bestaande uit of uitgevoerd met een verhoogd plateau waarop de monstrans wordt uitgestald ter aanbidding door de gelovigen in de rooms-katholieke kerk.

Rollen waarop de teksten voor de paasviering, inclusief het Exultetgezang, staan; de illustraties die de rollen bevatten werden ten opzichte van de tekst ondersteboven afgedrukt, zodat de gemeente de afbeeldingen met de juiste kant naar boven te zien kreeg als de rollen over het katheder werden gehangen.

Stof in kettingribsbinding, oorspronkelijk van zijde, maar tegenwoordig ook van wol, katoen en synthetische vezels. Het wordt gekenmerkt door lichte platte ribbels in de inslag en gebruikt voor bijvoorbeeld mantelpakken en jurken, hoeden, garneersels en stoffering.

Verwijst naar de hybride stijl en cultuur van de Filippijnen, die een afspiegeling vormt van de handel en interactie tussen dit gebied en Chinese, islamitische en hindoeïstische culturen. In de volkskunst van de inwoners van de archipel komen op India geïnspireerde geometrische motieven voor, bijvoorbeeld in textiel, wapens en houders. De prekoloniale architectuur wordt gekenmerkt door megalithische monumenten die lijken op de late tantrische tjandis in Oost-Java. De schilder- en beeldhouwkunst in dit gebied vertoont invloeden van Indiase erotische voorstellingen, boeddhistische afbeeldingen en decoratieve, kromlijnige ontwerpen. De keramische stijlen zijn vaak imitaties van Chinese ontwerpen uit de Sung-dynastie. Als gevolg van het Spaanse kolonialisme van de 16de tot de 19de eeuw vertoonde de latere schilderkust sterke invloeden van de Spaanse christelijke iconografie. Daarnaast werden er koloniale kerken en kathedralen met gedetailleerde, flamboyante ontwerpen in neobyzantijnse stijl gebouwd. Later in de 19de eeuw werd de wereldlijke kunst belangrijker. Deze kunst volgde de Europese of internationale zakelijke esthetiek.

Geruwde stof in effen- of keperbinding, gemaakt van wol in verschillende gewichten of zacht katoengaren, vaak in combinatie met synthetisch garen.

Verzamelnaam voor weefsels waarvan het oppervlak bedekt is door korte, recht opstaande garenuiteinden, die pool of floers heten. De pool is geschoren en geeft daardoor een glad uiterlijk aan de stof. Is de pool langer dan 1.5 mm dan spreekt met van pluche. Fluweel wordt uit vele verschillende materialen vervaardigd, meestal echter uit katoen. Indien men een hoge glans wenst wordt zijde, mohair en ook celluloseacetaat gebruikt. Elastische vezels die niet pletten geven echte de beste kwaliteit.

Lichtemissie die het gevolg is van energieabsorptie door een stof uit bronnen zoals zichtbaar licht, infrarood licht, ultraviolet licht, elektriciteit, kathodestraling of röntgenstraling, en die vrij lang na het stopzetten van de energievoorziening aanhoudt.

De grootste religieuze orde binnen de rooms-katholieke kerk, gesticht door St. Franciscus van Assisi in het begin van de 13de eeuw. De strenge en eenvoudige voorschriften van Franciscus leggen de nadruk op de gelofte van armoede, een voorwaarde die tot veel conflicten heeft geleid. St. Franciscus riep zijn volgelingen op rond te trekken en te preken, maar ook om de armen en zieken te helpen. Het effect van de vroege straatpredikers en met name van hun stichter was enorm, zodat er binnen 10 jaar 5000 Franciscanen waren. St. Bonaventura (1257-1274) bedacht een gematigde interpretatie van de regel van St. Franciscus, waardoor de verschillende stromingen die zich door de jaren heen hadden gevormd werden herenigd. Om deze reden wordt hij soms wel de tweede stichter van de orde genoemd. Onder St. Bonaventura breidde de orde zich uit en werd deze bekend om zijn theologische scholen. Enkele van de vroegere stromingen vinden hun weerklank in de drie onafhankelijke takken van de Eerste Orde der Franciscanen: de observanten, de conventuelen en de kapucijnen. De Tweede Orde is de orde van nonnen, gesticht door St. Clara onder leiding van St. Franciscus, bekend als orde van de arme klaren of clarissen. De Derde Orde bestaat uit religieuzen en leken, zowel mannen als vrouwen, en is verder onderverdeeld in de seculiere derde orde (levend in de wereld, zonder gelofte) en de reguliere derde orde (levend in religieuze gemeenschappen, met gelofte).

Genus waartoe één levende soort vliegende kat behoort.

Apparaten die worden gebruikt voor het tillen van zware voorwerpen; ze bestaan meestal uit een horizontale trommel die door een hefboom of slinger wordt gedraaid. Een kabel loopt van het object via een katrol naar de trommel waar deze wordt opgewikkeld of afgerold om het object te verplaatsen.

Methode waarbij bladen samen worden gebonden tot een boekblok. Door de vellen van een katern worden sleuven of gaten gesneden of geslagen, door de gaten wordt dun kleefmiddel geperst om de vellen van de katern samen te kleven, vervolgens wordt een tweede, dikker kleefmiddel aan de rugzijde van de stapel katernen aangebracht om een boekblok te maken.

Het veroorzaken van oxydatie door zuurstof uit de lucht of spontane oxydatie ten gevolge van zelfkatalysatie.

Water waaruit opgeloste ionen zijn verwijderd door het water langs een kationen en anionen ionenuitwisselaar te voeren.

Stof, meestal katoen, die is gecoat met een rubbermengsel en onder druk tussen rollers door wordt geleid. Het resulterende materiaal is waterbestendig en flexibel.

Het procédé bij het boekbinden voor de achterkant van een boek dat al is ingenaaid of gelijmd, waarbij de rugsneden van de katernen vanuit het midden van de achterkant naar buiten worden gewerkt. Op deze manier ontstaat aan beide kanten een plooi of een kneep. Het procédé wordt uitgevoerd gelijktijdig met of direct na de afronding.

Bont geschakeerd leer, meestal (maar niet altijd) kalfsleer, versierd met een onregelmatig gespikkeld patroon, dat ontstaat door het besprenkelen met verf of ijzersulfaat. Het verschil met gespikkeld kalfsleer is dat de verf of ijzersulfaat op dit laatste wordt aangebracht met een spons of een stuk katoen om een gespikkeld patroon te verkrijgen.

Methode die wordt gebruikt om pamfletten met maar één katern te binden door hechtnietjes door de enkelvoudige vouw te jagen.

Bont geschakeerd leer, meestal (maar niet altijd) kalfsleer, versierd met een onregelmatig gespikkeld patroon, dat ontstaat door het aanbrengen van verf of ijzersulfaat met een spons of een stuk katoen. Het verschil met gemarmerd kalfsleer is dat dit laatste is besprenkeld met verf of ijzersulfaat om een gespikkeld patroon te verkrijgen.

Het creëren van een suède- of viltachtig effect door vezels van katoen, zijde. nylon of een ander materiaal op een kleverige, meestal papieren ondergrond, te plakken.

Zij die zalig zijn verklaard door de rooms-katholieke kerk.

Benaming die door verzamelaars wordt gebruikt voor Engelse vouwstoelen uit het begin van de 17e eeuw, waarvan de poten elkaar van voor naar achter kruisen en de armleuningen aan de rugleuning en en de voorste regel van de zitting vastzitten. Ze zijn waarschijnlijk gebaseerd op een stoel die werd gebruikt door de laatste abt van Glastonbury in de kathedraal van Wells.

Kunst- en architectuurstijl die werd geproduceerd in Goa, een staat aan de westkust van India die vanaf de 16de tot en met de 20ste eeuw bij Portugal hoorde. De kerken van Oud-Goa, dat als een van de schitterendste steden van de 16de eeuw werd beschouwd, zijn voorbeelden van deze stijl, die zowel lokale als Europese invloeden verraadt; de kerk Onze Lieve Vrouwe van de Rozenkrans (1543) bijvoorbeeld is een van de best bewaarde monumenten van Goa, waarin de Emanuelstijl en renaissancevormen zijn gecombineerd met decoratieve elementen die ontleend zijn aan het hindoeïsme en de islam. Andere belangrijke voorbeelden zijn de kerk van de heilige Franciscus van Assisi (bouw begonnen in 1527), de kathedraal van Goa (1562-1652) en de beroemde Bom Jesus-basiliek (1594-1605). Vanaf het begin van de 18de eeuw raakte de stijl in onbruik, als gevolg van herhaalde epidemieën en de economische neergang van Portugees India.

Verwijst naar de vrijdag voor Pasen in de Goede Week. Op deze dag wordt de kruisiging van Jezus Christus herdacht. Het is in liturgische kerken een dag van boetedoening. Goede Vrijdag en de daaropvolgende Stille Zaterdag zijn de enige twee dagen van het jaar dat in de rooms-katholieke kerk de mis niet wordt gevierd. Tot de rite behoren de verering van het kruis en de communie met hosties die op Witte Donderdag zijn gezegend. Goede Vrijdag wordt in sommige protestantse kerken meer als feestdag dan als vastendag aangehouden en wordt daar beschouwd als een speciale viering van het Laatste Avondmaal. De kruisverering is in veel kerkgenootschappen de belangrijkste dienst op Goede Vrijdag. De dag staat in oostelijke orthodoxe kerken bekend als Grote Vrijdag. Sommige kerkgenootschappen komen samen om Goede Vrijdag te vieren als uitdrukking van de eenheid van het christendom.

Verwijst naar de stijl en periode die ontstond in het noorden van Frankrijk in het midden van de 12de eeuw en zich in de honderd jaar daarna verspreidde over de rest van West-Europa. De stijl ging op verschillende tijden in verschillende delen van Europa over in de renaissance. De stijl kwam op in de kathedraalarchitectuur en wordt gekenmerkt door immense interieurs, torens, spitsen, complexe en gedetailleerde beelden in steen, schilderwerk en glas, en een steeds grotere hoogte, mogelijk gemaakt door spits- en luchtbogen. De stijl kwam ook tot bloei in gebrandschilderd glas, beeldhouwwerken, minutieus uitgewerkte altaarstukken, muurschilderingen en manuscriptverluchtingen die meestal worden gekenmerkt door helder kleurgebruik, verlengde proporties, ingewikkelde details en een emotionele verhalende inhoud.

Ambachtelijk borduurwerk waarbij men metaaldraden op een weefsel vastzet, meestal met kleine steekjes langs de onderkant. De draden bestaan uit katoen of zijde, omgeven door een laagje metaal. Hoewel men het over ‘goudborduursel’ heeft, kan ook imitatiegoud, zilver of koper gebruikt worden. Deze techniek ontstond zo’n 2000 jaar geleden in Azië

Kussentjes, bestaande uit een houten plank bekleed met een laag katoen, wol of vloeipapier, bedekt met ruw leer met de binnenzijde naar buiten, die worden gebruikt als werkoppervlak om er bladgoud op te snijden.

Boomsoort die voorkomt in de oostelijke helft van Noord-Amerika, van Canada tot Alabama en tot de rivier de Mississippi. Het hout van de boom gebruikt men voor houtsnijwerk en meubels. Uit de schors, wortels, bladeren en de schillen van de zaden wint men kleurstoffen. Met de kleurstof uit de schillen van de zaden en een bijtmiddel met aluminium kan men wol kleurvast bruin verven en katoen grijsgroen. De kleuren kan men donkerder maken door ijzersulfaat toe te voegen. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog gebruikte men de kleurstof uit grijze walnoten voor de uniformen van het leger van de zuidelijke staten.

Textiel gemaakt voor handdoeken en soortgelijke voorwerpen; meestal gemaakt van absorberende vezels zoals katoen of linnen en geweven met een geringe breedte.

Te gebruiken voor de naaitechniek voor boekblokken, meestal handmatig en in het algemeen op touwen of banden, waarbij één draad door iedere naaiposities van één katern wordt geleid, van kettingsteek tot kettingsteek.

Zwaar ijzeren of houten blok dat met de handen of met een machine door middel van katrollen omhooggehesen wordt en dat men daarna laat vallen op palen die in de grond geheid moeten worden. Gebruik voor de machines die dit onderdeel gebruiken, 'heimachines'.

De avondmaalsviering is in protestantse kerken een van de twee sacramenten (het andere sacrament is de doop). Tijdens het avondmaal worden het lijden en het sterven van Jezus Christus herdacht door het eten van brood en het drinken van wijn. Het avondmaal lijkt op de eucharistie in de rooms-katholieke kerk, maar er zijn belangrijke verschillen in - en van opvattingen over - het wezen van het ritueel.

Onderkleding voor het bovenlijf, met of zonder mouwen, op de huid gedragen. Meestal van katoen en over het hoofd aangetrokken. Gebruik 'T-shirts' voor soortgelijke kledingstukken die als bovenkleding worden gedragen.

Uniformjassen van het dagelijks tenue, met korte of lange mouwen, van linnen of katoen voor gebruik in de tropen en met verwisselbare knopen en epauletten.

Plantaardige roodbruine verfstof gemaakt van het blad van de Lawsonia inermis (hennastruik) uit de Lyctracea-familie (kattenstaartfamilie). Henna wordt vooral gebruikt als cosmetische verfstof voor haar, handen of nagels of als kleurpigment voor het kleuren van leder of andere stoffen. De kleur kan variëren van donkerbruin tot lichtoranje.

Katrollen bestaande uit een gegroefd rad in een vaak rijkbewerkt houten frame, gebruikt om de hevels van Afrikaanse weefgetouwen met dubbele hevels op te hangen en te bewegen.

Verwijst naar de stijl en cultuur van het Hmong-volk, verspreid over gebieden in heel China, Vietnam, Laos en Thailand. De artistieke productie in deze stijl wordt voornamelijk gekenmerkt door ontwerpen voor zilveren sieraden, zoals zilveren halskettingen met slotvormige hangers die waren bevestigd aan nekringen, grote halskettingen die de gehele borst bedekten, zware en dunne armbanden, en cirkelvormige oorbellen die het oor omringen en die breder worden vanaf smalle uiteinden naar een breed centrum, met puntige hangers die aan kleine kettingen hangen. Textielstijlen worden gekenmerkt door batikproducten met geometrische patronen op hennep en katoen, appliqué en reverse appliqué in opvallende kleuren, waaronder indigo, specifieke borduurontwerpen zoals mosterdbloesem, komkommerzaad, tijgertanden en pauwenogen, gedetailleerd naaiwerk, zijden coconvezels en paneelontwerpen met bloemen en verhalen, waarin het dorpsleven, seances van sjamanen, legenden en oorlogsvoering worden afgebeeld.

Dichtgeweven linnen stof in effenbinding die voor het eerst werd vervaardigd in Nederland; term in deze betekenis gebruikt in de 18de en het begin van de 19de eeuw. Gedurende de tweede helft van de 19de eeuw werd de term ook gebruikt voor een glanzende, gesteven katoenen stof die veel werd gebruikt voor overgordijnen. Geen Nederlands equivalent. Zie 'linnen' en [.].

Gebeds- of bezweringsformule met een afbeelding op papier of perkament. Een huiszegen werd verstopt in huis of aan de muur gehangen om over het huis heil af te smeken en tegen boze machten te beschermen. Dit middeleeuwse gebruik is tot in de twintigste eeuw nog een vast gegeven in de huizen van rooms- en oudkatholieken.

In de boekbinderij: het proces waarbij groeven in de achterkant van een boekblok worden gezaagd voor de touwen waarop de katernen worden genaaid.

Boekbindtouwen die in groeven zijn geplaatst en ingezaagd in de achterkant van boekkaternen.

Inslagpoolweefsel, vaak van katoen, waarvan de pool op één lengte is afgeknipt. Inslagfluweel kan op gewone weefgetouwen worden vervaardigd, waarbij de inslag aan de goede kant lussen vormt, die met roterende messen worden opengesneden. De pool vormt een glad oppervlak of duidelijke ribbels in de kettingrichting. Kenmerken: 1) de floerspluisjes zitten altijd aan de kettingdraden; 2) bij snijden van de pool blijft de zelfkant onbeschadigd; 3) doordat de stof bijna altijd in het stuk wordt geverfd, hebben alle bestanddelen dezelfde kleur; 4) de achterkant is vaak iets geruwd (manchester).

Grote gevlekte katachtige die tegenwoordig alleen nog maar voorkomt in Afrika ten zuiden van de Sahara en in het noorden van Iran. De vacht is lichtgeel met kleine zwarte stippen. Het dier heeft een lange ruggengraat, lange poten en efficiënte interne organen, waardoor het een snelheid kan bereiken van 110 km/u.

Grootste katachtige in de Nieuwe Wereld. Het dier komt voor in het gebied dat zich uitstrekt van de Amerikaans-Mexicaanse grens tot Patagonië in Argentinië. Het verspreidingsgebied is echter sterk gekrompen. De vacht is oranje tot geelbruin met zwarte vlekken die in rozetten zijn gearrangeerd met een zwarte vlek in het midden. De basiskleur van de jaguar varieert enorm, van wit tot zwart. Bruine en zwarte jaguars lijken een homogene kleur te hebben, maar ook zij hebben vlekken die vaag zichtbaar zijn.

Leden van een middelgrote katachtige soort die wordt aangetroffen in beboste streken en kreupelhout, in het bijzonder in de nabijheid van water, in Mexico en Midden- en Zuid-Amerika. Jaguarundi's hebben korte poten, korte geronde oren, een effen vacht zonder vlekken die in twee fasen voorkomt, een zwart- tot bruingrijze fase en een rood- tot kastanjebruine fase, die voorheen als afzonderlijke soorten werden beschouwd (terwijl nu wordt erkend dat beide fasen kunnen voorkomen in één worp). Deze katachtige vertoont een zekere gelijkenis met de otter. genus van één voornamelijk Zuid-Amerikaanse soort.

Te gebruiken voor het muurgedeelte boven het lijstwerk, dat er niet toe behoort, en onder de toren of spits van een hindoetempel. Kan als synoniem voor 'kati' worden gebruikt.

Broeken van zware keperstof, vooral katoenen denim, vaak blauw, waarvan sommige delen zoals b.v. de zakken bij de hoeken worden versterkt met klinknagels.

Jasjes tot in de taille van denim of ander keperkatoen, vaak blauw, waarbij de patroondelen worden geaccentueerd met stiksels, met opgestikte zakken aan de voorkant, waarvan sommige delen, b.v. de zakken, bij de hoeken worden versterkt met klinknagels.

Een rooms-katholieke orde voor mannen die in 1540 werd gesticht door de heilige Ignatius van Loyola, een Spaanse soldaat die zich tijdens het herstel van een oorlogswond bekeerde tot het geloof. Het is een niet-contemplatieve orde die strikte gehoorzaamheid, naleving van Ignatius' Geestelijke Oefeningen en bijzondere trouw aan de paus vereist. De jezuïeten zwoeren veel middeleeuwse gebruiken af, waaronder de verplichting tot regelmatige penitentie en vastentijden, uniforme kleding en de gezamenlijke voordracht van de liturgische dienst. Andere vernieuwingen waren de zeer gecentraliseerde gezagsvorm met een levenslange ambtstermijn voor het hoofd van de orde, gradatie van leden, een jarenlange proeftijd voorafgaand aan de gelofte en het ontbreken van een vrouwelijke tak. De jezuïeten voeren verschillende soorten missiewerk uit, met de nadruk op scholing. De orde heeft overal ter wereld talrijke onderwijsinstellingen opgericht. De jezuïeten waren de belangrijkste geloofsverdedigers van de rooms-katholieke kerk, vooral ten tijde van de Contrareformatie. Meer recent was de orde van grote invloed op de modernisering van de kerk.

Dik, los getwist garen, meestal van katoen en soms gebruikt voor geborduurde beddenspreien.

Familie van 243 genera en ten minste 4225 soorten kruiden, struiken en bomen die veel voorkomen in de tropen, maar die men ook vindt in andere gebieden, behalve de allerkoudste. Katoen (Gossypium) is economisch het belangrijkste genus. Verschillende soorten uit het genus Hibiscus produceren vezels die van minder groot belang zijn. De groene vruchten van de okra (H. esculentus) worden gekookt en gegeten. De gom die sommige soorten afscheiden, gebruikt men in bepaalde zoetigheden en voor andere doeleinden. Al lange tijd dacht men dat de genera die tegenwoordig zijn opgenomen in Malvaceae zeer nauw aan elkaar verwant waren. Ze werden echter in vier verschillende families geplaatst: Malvaceae, Bombacaceae, Tiliaceae en Sterculiaceae. Voor sommige botanisten uit het verleden vormden deze groep families zelfs de gehele orde Malvales. DNA-onderzoek aan het eind van de twintigste eeuw heeft inderdaad uitgewezen dat veel genera uit deze families nauw verwant zijn. Ze zijn daarom in één grote familie opgenomen en kunstmatige onderscheiden zijn losgelaten (onderscheiden waarbij niet is uitgegaan van een gemeenschappelijke voorouder).

Vierkante, meestal katoenen hoofddoeken die vaak in een driehoek worden gevouwen en traditioneel op het hoofd worden vastgemaakt met een agal; worden vooral gedragen door mannen in West-Azië en delen van Noord-Afrika.

Lange, op jassen gelijkende kledingstukken, ter hoogte van de taille vastgemaakt met een sjerp en met extra lange mouwen. Meestal van felgekleurde katoen of zijde, vaak gestreept en met borduurwerk; meestal zonder kraag. Gedragen in het oostelijk Middellandse Zeegebied. In westerse landen in de mode in de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Katab, die in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Katab, die in het noorden van Nigeria leeft.

Katoenen stof die zwaarder is dan mousseline; nu vaak ongebleekt en geappreteerd, of - vooral in Amerikaanse context - bedrukt met kleine gestileerde motieven; in de 18e en 19e eeuw handbeschilderd of bedrukt en vervaardigd in India.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft en een subgroep van de Katab vormt.

Oost-Afrikaans rechthoekig katoentextiel, bedrukt met opvallende ontwerpen en felle kleuren, met randen om een strook die vaak een inscriptie in Swahili bevat. Het wordt onder meer gebruikt voor dagelijkse kleding, rokken, sjaals, hoeden en soms zelfs als tafelkleed.

Beeldhouwtechniek waarbij stof wordt gedrenkt in lak en daarna wordt gedrapeerd over een mal die wordt verwijderd zodra de lak is opgedroogd. De techniek werd in de 8e eeuw in Japan vanuit China geïntroduceerd en wordt nog steeds gebruikt. Zie 'dakkatsu kanshitsu' voor de holle droge laktechniek; zie 'mokushin kanshitsu' voor de droge houtkern-laktechniek.

Verwijst naar fijn, decoratief ajourwerk in textiel, gemaakt door draden van linnen, katoen, zijde, haar, metaal of een andere vezel in lussen te leggen, in te rijgen, samen te draaien of te vervlechten om ontwerpen of patronen te vormen. Bij het maken van kant wordt gewerkt met een naald of met klossen. Het toevoegen van borduursels is niet ongewoon. Modern kant kan machinaal zijn vervaardigd. Ajourstoffen die op een weefgetouw zijn gemaakt en decoratief ajourbreiwerk worden doorgaans niet als kant geclassificeerd. Kant is vaak wit of effen van kleur. Echt kant ontstond in de veertiende eeuw in Europa en het Midden-Oosten, hoewel oude culturen bekend waren met gedecoreerde ajourstoffen, waaronder de Egyptische cultuur. Kant is te gebruiken als rand, boord of inzetstuk voor linnengoed of apparels. Ook wordt het samengevoegd tot grotere stukken textiel en dan gebruikt als voorhang, draperie, apparel of iets anders.

Geestelijken van een grote kerk die als een gemeenschap onder bepaalde voorschriften samenleven. Wordt ook gebruikt voor middeleeuwse geestelijken die tot een kapittel of het personeel van een kathedraal of collegiale kerk behoren.

Korte stukken materiaal, zoals velijn, kattendarm, leer, stro of papier, waarop kapitalen zijn genaaid.

Een rooms-katholieke kloosterorde die in de 12de eeuw is ontstaan toen kluizenaars op de berg Karmel de levenswijze nastreefden van de profeet Elia. Toen de kruistochten waren mislukt trokken de karmelieten naar Europa, waar zij als bedelorde een grote bloei kenden. Afzondering, onthouding en gebed werden strikt nageleefd. In 1452 werden de broeders karmelieten aangevuld met nonnen (zusters van de Heilige Maagd Maria van de berg Karmel) van de tweede karmelietenorde. De karmelieten hebben geen stichter zoals de meeste orden, maar zij beschouwen Elia en Maria, beiden centrale figuren in het karmelieter bewustzijn, als hun oprichters. Belangrijke vernieuwers zijn Sint Theresia van Avila, die in 1562 de vrouwenorde hervormde, en de Heilige Johannes van het Kruis, die later in de eeuw op soortgelijke wijze de mannenorde hervormde. De hervormde tak werd in 1593 een zelfstandige orde; haar leden staan bekend als de ongeschoeide karmelieten.

Een rooms-katholieke kloosterorde die in 1084 in de Chartreuse (ten noorden van Grenoble, Frankrijk) werd gesticht door de heilige Bruno van Keulen. De kartuizers combineren het afgezonderde kluizenaarsbestaan met een gemeenschapsleven in het klooster. De monniken of nonnen wonen in aparte cellen en komen alleen samen op bepaalde momenten van de dag of voor speciale festiviteiten. Ze houden zich aan strikte abstinentie. De kartuizers verspreidden zich langzaam, maar in 1521 telde de orde 195 kloosters in alle katholieke Europese landen. Ze speelden een belangrijke rol bij de kloosterhervormingen in de 11de en 12de eeuw. Zelf was het echter de enige vorm van religieus gemeenschapsleven die niet werd hervormd. De kloosters zijn te vinden in grote delen van Europa, hoewel het aantal leden relatief klein is. In 'La Grande Chartreuse', het moederklooster van de orde, wordt een beroemde likeur gemaakt. De opbrengst gaat naar de liefdadigheid.

Een katoenen of linnen handdoekje dat een priester gebruikt om de handen af te drogen.

Wordt gebruikt voor instellingen waar honden en katten worden gefokt, grootgebracht, afgericht of verzorgd.

Colleges van benoemde of gekozen leken die tijdelijk de leiding hebben over gemeenten van de anglicaanse kerk in Groot-Brittannië, de Verenigde Staten of Canada. Gebruik 'kerkfabrieken' voor dergelijke colleges in de katholieke kerken in Franstalige gebieden.

Raden van benoemde of gekozen leken die tijdelijk de leiding hebben over katholieke parochies in Franstalige landen en gebieden als Frankrijk en de Canadese provincie Québec. Gebruik voor dergelijke rade in de anglicaanse kerk van Groot-Brittannië, Canada en de Verenigde Staten de term 'kerkenraden'.

Te gebruiken voor gebonden stiksels, met de hand aangebracht op de boven- en onderkant van een boekblok om naast elkaar gelegen katernen met elkaar te verbinden.

Textiel van katoen of wol, of een combinatie daarvan, vaak met keperweefsel, gekenmerkt door een dofbruine kleur; verwees oorspronkelijk naar textiel dat in de jaren 80 van de 19de eeuw werd gebruikt voor Britse velduniformen.

Verwijst naar registratiesystemen die werden gebruikt in het Incarijk en oudere culturen in het Andesgebied. De term 'khipu' is een orthografische weergave van het Quechua-woord voor knoop. Een khipu bestaat meestal uit koorden of draden van gekleurd katoen (of alpaca) met numerieke waarden die mogelijk met knopen zijn gecodeerd volgens het tientallig (decimaal) systeem. Khipu's bestaan uit een hoofdkoord waaraan een wisselend aantal hangende touwtjes is bevestigd; het aantal touwtjes kan uiteenlopen van twee tot bijna 1500 snoeren. Aan deze touwtjes kunnen op hun beurt ook weer kleinere touwtjes zijn bevestigd. De meeste khipu's bevatten drie soorten knopen. Het geheim van de khipu is nog niet ontcijferd en er zijn tal van theorieën over de hoeveelheid informatie die ze zouden bevatten. Volgens recente theorieën werden ze gebruikt om eenheden van arbeidsbijdragen bij te houden, met een verwijzing naar het geografische gebied dat de arbeid leverde. Andere onderzoekers zijn van mening dat khipu's niet als schriftvorm waren bedoeld, maar als een systeem van geheugensteuntjes voor Inca-administrateurs, of als een combinatie van deze twee, voor het bijhouden van een administratie. Khipu's werden niet alleen door hoge ambtenaren in de hoofdstad Cuzco gemaakt en bijgehouden, maar ook door regionale hoofden en dorpsoudsten. Na de verovering van het Incarijk begin 16de eeuw door de Spaanse conquistadores werd het gebruik van de khipu verboden en werden de meeste vernietigd. Er zijn nog slechts circa 600 Inca-khipu's bewaard gebleven. In de hooglanden van Peru wordt het gebruik van de khipu nog voortgezet, zij het in een vrij primitieve vorm.

Verticale fluiten uit zuidelijk Afrika met drie vingergaten. Ze zijn soortgelijk aan de ombgwes van het Katangavolk in Zimbabwe in die zin dat ze worden gemaakt van een gesloten rietstengel in een holle nsalabast. De fluit wordt bespeeld door langs een gat in de bast te blazen.

Een vorm van religieus leven die de perfectie van het individu benadrukt door toetreding tot een gewijde gemeenschap of, minder gangbaar, door een afgezonderd en ascetisch bestaan. Het kloosterleven komt voor in zowel het boeddhisme als het christendom, voornamelijk in de rooms-katholieke en orthodoxe kerken. Hoewel het begon als een christelijke lekenbeweging overheerste de geestelijkheid al snel en werden vrijwillige armoede en een aan aanbidding gewijd leven geïntroduceerd. De Regula Benedicti was de belangrijkste vroege kloosterregel en werd de norm van het westerse christelijke kloosterleven. De bedelorden, die het kloosterleven combineerden met missiewerk en prediking, ontstonden in de 13de eeuw. In sommige middeleeuwse kloostersystemen speelde wetenschap een belangrijke rol, hetgeen leidde tot belangrijke religieuze onderzoeken en manuscripten.

Beursgebouwen waar contracten voor de toekomstige levering van veredelde grondstoffen (zoals graan, katoen, suiker, koffie, wol) worden gekocht en verkocht.

Algemene term voor boeken met de gezangen uit de rooms-katholieke liturgie, die tijdens kerkdiensten worden gebruikt.

Te gebruiken voor koorschermen waarop een kruis of crucifix is geplaatst. Koorhekken zijn vaak rijk gedecoreerd en komen soms in een dubbele vorm voor, met gewelfbogen ertussen en een doksaal daarboven. De Franse term 'jubé' is afgeleid van Jube domine benedicere ('Heer, wil mij zegenen'), een Latijnse zin die vaak voor de mis door de katholieke priester wordt uitgesproken terwijl deze voor het scherm staat; sommige jubés zijn voorzien van een balkon of verhoging waarop de priester de gemeente toespreekt.

Militaire riemen van zware, geweven katoenen stof met metalen haken waaraan te velde uitrusting kan worden gedragen, voor het eerst gebruikt tijdens de Eerste Wereldoorlog en later aangepast voor burgerlijk gebruik. Ook lichte katoenen riemen die om het middel worden gedragen onder militaire tunieken of sjerpen, waaraan zwaardstroppen kunnen worden bevestigd, voor het eerst gebruikt rond 1900.

Historische boekbanden waarvan de structuur oorspronkelijk afkomstig is uit koptische kloosters in Egypte, die voor zover bekend zijn gemaakt van de 4de tot de 11de eeuw n. Chr. Ze kenmerken zich door borden van hout of geperste papyrus, leren omslagen, katernen die zijn ingenaaid door het folio heen, gewoonlijk met ketting- of ketelsteken zonder bindingen, en gegroefde ruggen met flenzen en kapitalen. Zij vormen de oudste bekende soort leren boekbanden en de uiteindelijke oorsprong van alle versierde leren banden.

Plat vensterglas dat wordt gemaakt door een bol glas te blazen, deze van de blaaspijp over te brengen naar een staaf, open te snijden en vervolgens snel rond te draaien tot er als gevolg van de middelpuntvliedende kracht een platte schijf ontstaat. Het kunnen kleine, afzonderlijke ruiten zijn met een verdikking in het midden of grote schijven die na tempering in stukken worden gesneden. Kroonglas is dun, sprankelend en licht gewelfd met concentrische golvende lijnen. Kroonglas was overal in het oude Romeinse Rijk bekend. Het is te vinden in vensters van middeleeuwse kathedralen.

Verwijst naar een reeks van veertien devotiebeelden of beeldsnijwerken die het passieverhaal van Christus uitbeelden, van zijn veroordeling tot zijn teraardebestelling. De godsdienstige praktijk van het aandoen van en bidden voor alle veertien staties stamt uit de tijd van de vroege christelijke pelgrims, die de locaties van de gebeurtenissen in Jeruzalem bezochten en de traditionele route van de vermeende locatie van het huis van Pilatus naar de Calvarieberg liepen. De kruisweg werd ook gebruikt voor persoonlijke en besloten aanbidding tijdens de vasten- en passietijd in rooms-katholieke en sommige anglicaanse kerken. De beelden zijn meestal bevestigd op de binnenmuren van een kerk of kapel, maar kunnen ook zijn aangebracht op locaties als begraafplaatsen, ziekenhuizen, religieuze gebouwen en op bergwanden. De franciscaner monniken maakten deze vorm van aanbidding in de late middeleeuwen populair.

Stof in linnen of katoen met diagonale kepermotieven, gebruikt voor handdoeken, servetten, tafellakens.

Verwijst naar dozen of kisten als voetstuk voor de Koran; het kan ook verwijzen naar tronen of preekstoelen in een moskee en naar grote katheders waarop lezers van de Koran zitten.

Bedekkingen voor bedden, meestal van katoen of linnen. Doorgaans gebruikt per paar: een om het matras te bedekken en een om degene die in bed ligt te bedekken.

Malagassische lijkwade van geweven zijde, katoen, bast of raffia en vaak versierd met borduursel of kralen, gebruikt om stoffelijke overschotten in te wikkelen voor herbegrafenisrituelen. Letterlijk betekent de term 'rode stof', hoewel rood niet de dominante kleur hoeft te zijn.

Verwijst naar de stijl die in verband wordt gebracht met Laos, in het dal van de bovenloop van de Mekong. In de hybride stijl zijn Thaise, Myanmarese, en Khmer-invloeden te herkennen. De basis van de kunststijl van deze regio ligt in de religie en traditie, met boeddhistische en hindoeïstische iconografie en verhalende reliëfpanelen die wortelen in Theravada-boeddhistische en hindoeïstische principes. Kenmerkend voor volkskunst in deze stijl zijn manden, hout- en ivoorsnijwerk en zilver- en goudwerk. Kenmerkend voor architectuur in deze stijl zijn tempels naar model van Khmer-tempelbergen met schuine, trapvormige daken met kleine vlakke dakpannen, en de wihan, een rechthoekig gebouw met een altaar met boeddhistische afbeeldingen. In de beeldhouwkunst is deze stijl grotendeels toegepast voor het afbeelden van Boeddha in koninklijke gewaden. Beeldhouwwerken zijn vervaardigd uit brons, gelakt hout en soms steen en zijn versierd met ingelegd glas of paarlemoer. Bas-reliëfs zijn zeldzaam en worden meestal aangetroffen als houten wandbekleding, hoewel er ook muurtaferelen bekend zijn in kalkmortel, pleisterwerk of cement. Kenmerkend voor textielkunst in deze stijl zijn zijden stoffen met ikat- en ingeweven patronen met stippen en geometrische en zoömorfe motieven.

Een sterk alkalisch schoonmaakmiddel met als belangrijkste ingrediënten natriumcarbonaat en natriumbicarbonaat, dat wordt gebruikt voor textielverwerking en waspoeders. Katoen wordt geel van een dergelijke alkalische zeep.

Fijndradig weefsel in effenbinding oorspronkelijk van linnen, maar tegenwoordig ook van fijn gekamd katoenen garen, met stijfsel of appret; het wordt veel gebruikt voor zakdoeken, schorten, boerinnenmutsen en gordijnen.

De grootste van de katachtige roofdieren, wat in verschillende streken van Azië en Afrika voorkomt, waarvan het mannetje lange manen heeft.

Genus van drie soorten katachtigen die voornamelijk in Zuid- en Midden-Amerika voorkomen: de tijgerkat, de margay en de ocelot.

Genus van één soort katachtige die in Afrika voorkomt.

Korte katoenvezel die nuttig is voor het maken van papier en bekledingsstof.

Papier gemaakt van katoenen of linnen vodden. In het algemeen bestaat het fabricageproces van lompenpapier uit het koken, verscheuren en hameren van de vodden om de vezels te scheiden. De gladde pulp die hierdoor ontstaat, wordt in een dunne laag over een fijn schepraam gegoten en vervolgens gedroogd en geperst. Lompenpapier wordt gezien als de beste papieren drager voor schilderijen en soortgelijke kunstwerken.

Gevlekt katachtig roofdier, voorkomend in Afrika en Zuid-Azië .

Kettingpoolweefsel met ongesneden lussen aan één of beide zijden. Is vaak van katoen of linnen en wordt vanwege het absorptievermogen gebruikt voor handdoeken, badjassen en dergelijke.

Weefsel gemaakt met een katoenen schering en met glanswol, mohair, alpaca of een ander glanzende haarvezel als inslaggaren. Het weefsel is gestoomd, gedecatiseerd en geperst, hetgeen de glans versterkt.

Genus van vier soorten katachtigen, waaronder de rode lynx.

Een synthetische organische verfstof op basis van aniline (een trifenylmethaan zout) die vanwege de groene kleur is vernoemd naar het mineraal malachiet. Het werd in 1877 voor het eerst gemaakt door Dobner en Fisher. Het wordt gebruikt voor het verven van onbewerkte zijde, wol, jute en leer, voor het verven van katoen na het beitsen, bij chemische tests voor het opsporen van zwaveligzuur en cerium, als een indicator op zuurbasis en voor het doden van parasieten en schimmels in aquaria.

Verwijst naar een vroegchristelijke gnostische beweging die in de 2de en 3de eeuw rivaliseerde met het katholieke christendom. De stichter van de beweging, Marcion (overleden circa 160), verkondigde het dualistische geloof dat de God van het Oude Testament niet dezelfde was als de God van het Nieuwe Testament en dat het Oude Testament geen christelijk boek was. Omdat er volgens hem geen verband was tussen het christendom en het jodendom vond hij dat het Nieuwe Testament moest worden gezuiverd van alle joodse elementen. Marcion zette een groot aantal ascetische gemeenschappen op en stelde de eerste bekende canon van geschriften samen. De meeste marcionisten waren tegen het eind van de 3de eeuw opgegaan in het manicheïsme. De term wordt soms meer algemeen gebruikt om te verwijzen naar het opzettelijk of minzaam negeren van het Oude Testament binnen het christendom.

Verwijst naar een christelijk feest dat meestal wordt gevierd op 2 februari, of 40 dagen na Kerstmis. Op deze dag wordt herdacht dat Maria de Tempel in Jeruzalem bezocht, 40 dagen na de geboorte van Jezus (Lucas 2: 22-39). Overeenkomstig de joodse wetten werd Maria gereinigd en bood ze haar zoon als eerstgeborene aan God aan. In de rooms-katholieke kerk heeft dit feest tegenwoordig 'Opdracht van de Heer in de tempel', in de anglicaanse kerk 'Opdracht van Christus in de tempel'. Hypapante, zoals dit feest in de Griekse kerk wordt genoemd, betekent 'ontmoeting' en verwijst naar de ontmoeting van Jezus met Simeon en Anna in de Tempel. De vroegste verwijzing naar het feest stamt uit het einde van de 4de eeuw, uit Jeruzalem. De viering verspreidde zich al snel naar de steden van het Midden-Oosten, maar in het westen ging het minder snel. Justinianus I verordende in 542 dat het feest op 2 februari moest worden gevierd. In Rome werd Maria-Lichtmis vermoedelijk al vóór het pontificaat van paus Sergius I (687-701) ingesteld, en de processie lijkt daar haar oorsprong te hebben, wellicht zelfs voor het feest zelf ingang had gevonden. In de westerse kerk stond de verering van Maria centraal (tot aan de kalenderhervorming van 1969), terwijl het in de oosterse kerk op die dag vooral om de Christusverering ging. De naam Maria-Lichtmis verwijst naar de traditie die in de 5de eeuw ontstond en waarbij kaarsen worden aangestoken tijdens het feest. In het westen symboliseert de processie met de kaarsen Christus als zijnde het licht van de wereld, en zijn presentatie in de Tempel.

Publikaties die informatie bevatten over de toestand en de vooruitzichten van de markt, vooral die welke worden geproduceerd door firma's of andere financiële organisaties.

Een christelijke gemeenschap die in de 7de eeuw ontstond in Syrië. Men beweerde dat de oorsprong lag bij St. Maro, een Syrische kluizenaar uit de late 4de en vroege 5de eeuw. Het is een van de oudste Oosterse christengemeenschappen van de rooms-katholieke kerk, vooral populair in het moderne Libanon. Het is de enige Oosterse christenkerk die geen niet-katholieke of orthodoxe tegenhanger heeft. In 680 werden de maronieten veroordeeld voor hun vermeende monothelitische geloof: het aanhangen van de ketterse doctrine van Sergius, de patriarch van Constantinopel, die beweerde dat Christus een goddelijke, maar geen menselijke wil had. De maronieten beweren echter dat ze altijd orthodoxe christenen zijn geweest. De toetreding tot de rooms-katholieke kerk begon in 1182 en werd verstevigd in de 16de eeuw met de hulp van de jezuïeten. Na de paus is de geestelijk leider van de maronieten 'de patriarch van Antiochië en het gehele oosten', gezeteld in Bkirki bij Beiroet. In de loop der eeuwen hebben de maronieten onder verschillende heersers hun vrijheid, religie en volksgebruiken weten te behouden. De kerk volgt de oude west-Syrische liturgie, hoewel het Arabisch de voertaal is van de maronieten. Uit angst voor vervolging emigreerden de maronieten in de 19de eeuw naar Zuid-Europa en Noord- en Zuid-Amerika, waar ze nog steeds leven.

Motieven die groteske of anderszins gekarikaturiseerde gezichten van mensen of dieren voorstellen, meestal frontaal gezien; voorkomend in verschillende context in de architectuur en kunstnijverheid.

Wordt gebruikt voor het buitenste vel of stuk karton dat een deel is van, of gehecht is aan een aantal bladen, of dit nou een dik blok is of een enkel katern. Soms verwijst de term simpelweg naar de eerste pagina van een document, zoals bijvoorbeeld bij een folder, mits die dan ontworpen is als wezenlijk anders dan de rest van het document.

Oorspronkelijk gebruikt door de Syrische monofysieten en nestorianen, en later door moslims, om oosterse christenen aan te duiden die trouw bleven aan het gezag van het concilie van Chalcedon dat plaatsvond in 451 (waarbij werd aangenomen dat Christus zowel goddelijk als menselijk was) toen de meeste christenen monofysiet werden. De naam had aanvankelijk een negatieve connotatie omdat melkieten op theologisch gebied instemden met de Byzantijnse keizer (melkieten betekent 'royalisten' of 'mannen van de keizer'). Later wordt de term gebruikt om te verwijzen naar die orthodoxe, oostelijke christenen die een Arabische versie van het Griekse ritueel volgen, in het bijzonder die christenen die zijn verenigd in de gemeenschap van de rooms-katholieke kerk en toch hun eigen organisatie behouden.

Diensten bestaande uit een geheel van gebeden en ceremonies ter herdenking van de kruisiging van Jezus Christus in de rooms-katholieke riten. De term is afgeleid van de Latijnse rite van ontslag, "Ite, missa est" ("Ga, het is beëindigd").

In de rooms-katholieke kerk gebruikte boeken die alle benodigde gebeden en responsories voor de missen van een heel jaar bevatten.

Katholieke kerken in gebieden waar het geloof verbreid moet worden. Gebruik 'zendingskerken' voor dergelijke protestants-christelijke gebouwen.

Versierde mijters zonder juwelen die door voorgangers in de rooms-katholieke kerk worden gedragen. Gebruik 'mitra pretiosa' voor mijters die zijn versierd met goud en juwelen. Gebruik 'mitra simplex' voor mijters zonder versiering.

Door de paus, bisschoppen en kardinalen in de rooms-katholieke kerk gedragen mijter. Hij is gemaakt van wit linnen of witte zijde en soms afgewerkt met goud en zilver. Wordt gebruikt voor begrafenissen en op Goede Vrijdag.

Beeldhouwtechniek die 'droge houtkern-lakwerk' wordt genoemd, waarbij lagen in lak gedrenkte stof worden aangebracht op een massief houten mal. Deze techniek was populair tijdens de laatste helft van de Nara-periode (710-749) en verving de holle droge laktechniek 'dakkatsu kanshitsu'. Naarmate de techniek zich verder ontwikkelde, werden meer details toegevoegd aan de houtvorm en werden de lagen stof dunner.

Zuiver wollen kamgaren stof met dwarsribben en moiré finish, in Nederland vervaardigd, later met jute inslag en nog later volledig katoen geweven; gebruikt voor onderrokken. (van Gorp).

Fijne, witte katoen in effenbinding in veel verschillende kwaliteiten, die oorspronkelijk uit India kwam. In Europa en Noord- Amerika werd het in grote hoeveelheden gemaakt en gebruikt voor kleding, en soms als ondergrond voor kunstwerken.

Zachte laarzen van robbenpels of andere dierenpelsen of huiden in mocassin model, ontwikkeld door de inheemse bevolking van de Noordamerikaanse noordpool- en subarctische gebieden. Ook soortgelijke laarzen die vaak van zware, duurzame katoen zijn gemaakt met een zachte zool en voeringen; overgenomen door andere volkeren.

Een natuurlijke oranjerode verfstof die wordt gewonnen uit de wortel van de Indische meekrap (Rubia cordifolia), afkomstig uit de bergachtige gebieden van Azië. Munjeet is een lichtechte verfstof die vroeger in Azië werd gebruikt voor het verven van katoen. Het belangrijkste kleurmiddel is munjistin, een anthrachinon, en het bevat ook kleinere hoeveelheden purpurine, pseudopurpurine, alizarine en xanthopurpurine.

Gelamineerde soort mat karton, gemaakt van linnen of katoenen vodden of van ontzuurde en gebufferde papierpulp. Het wordt vaak gebruikt om foto's met een drager van een lagere kwaliteit opnieuw in te lijsten.

Nauwsluitende mutsen van linnen of fijne katoen; vooral zoals die werden gedragen door oudere vrouwen en nonnen.

In de context van het boekbinden, het samenbinden van bladen of verzamelingen door er een voor een een draad of garen door te trekken en heen en weer via de vouwen in de achterkant van elk vel te aan de koorden van de band te hechten . Het verschilt van "stikken"dat in het kader van boekbinden wordt gebruikt voor het aan elkaar bevestigen van een aantal bladen of katernen door de draad of draden door allen tegelijk te halen.

Familie van ongeveer 1000 soorten groenblijvende en bladverliezende bomen en struiken in 7 of 8 genera, gekenmerkt door afwisselend geplaatste enkelvoudige en geveerde bladeren, eenslachtige bloemen in de vorm van katjes en vruchten in de vorm van noten in napjes.

Zacht, wasachtig, licht, zeer kneedbaar, zilverwit, instabiel metaalhoudend element uit de alkaligroep. Natrium heeft symbool Na in het periodiek systeem, en atoomnummer 11. Natrium is het meest voorkomende alkalimetaal, en is het op vijf na meest voorkomende element op aarde. In de natuur komt natrium uitsluitend in verbindingen met andere stoffen voor. De stof heeft een sterke affiniteit voor zuurstof en andere niet-metaalhoudende elementen. Natrium is sterk reactief, verbrandt met een gele vlam, oxideert bij blootstelling aan lucht en reageert heftig met water. Natrium is het belangrijkste kation (positief ion) van extracellulaire lichaamsvloeistoffen. Natrium is een essentiële voedingsstof voor dieren; het draagt bij tot de instandhouding van het bloedvolume, reguleert de waterbalans in cellen en zorgt ervoor dat zenuwen blijven functioneren.

Te gebruiken voor het proces waarbij een bewerkt kapitaal aan het boekblok wordt bevestigd door de draad waarmee het kapitaal is gevormd, langs de achterkant naar beneden wordt geleid naar een punt onder het kettingnaaisel, door de vouw van de katern en vervolgens weer naar boven, om rond de kern van het kapitaal te worden geleid; dit kan worden uitgevoerd door alle katernen, of om de zoveel katernen.

Genus van twee soorten katachtigen die in Zuidoost-Azië voorkomen.

Verwijst naar een weefsel met een open structuur gemaakt van garen, draad of touw, gewoonlijk van zijde, katoen, nylon of kunstzijde, met fijne tot grove mazen met vaste afmetingen. De mazen zijn met de hand of machinaal aan elkaar geknoopt. Het materiaal kan worden gebruikt om uiteenlopende artikelen te maken, van sluiers en afwerking van kleding tot tennis- of visnetten. Te onderscheiden van fijne netten die worden gebruikt in kant, hoofddeksels en andere kleding. Gebruik 'netten (objecten)' voor objecten die bestaan uit netvormige schikkingen van draden, knopen of touwen die met een zekere regelmaat zijn verdraaid, geknoopt of samengeweven.

Wordt gebruikt voor voorwerpen die bestaan uit ineengrijpende schikkingen van draden, koorden of touwen die zijn samengedraaid, geknoopt of geweven op regelmatige afstanden. Gebruik de term 'net (textiel)' voor open geweven stof gemaakt van twijn, sterke draad of garen, meestal van zijde, katoen, nylon of rayon, met fijne of grove mazen van vaste afmetingen, die wordt gebruikt om verschillende dingen te maken, van sluiers en garneersel op kleding tot tennisnetten en visnetten.

Wordt gezegd van een boek waarvan de gevouwen frontsneden van de bladzijden vóór de verkoop niet zijn doorgesneden met een ploeg of guillotine. Te onderscheiden van 'niet geopend', als verwijzing naar een verkocht boek waarvan de gevouwen frontsneden van de katernen nog niet zijn gesneden; de koper moet deze dan zelf afsnijden met een papiermesje.

Familie van acht genera bomen en struiken met grote geurige bladeren en bloemen die gewoonlijk in de vorm van katjes zijn gerangschikt. De bomen zijn windbestuivers.

Verticale fluiten van het Katangavolk in Zimbabwe. Ze worden gemaakt van een gesloten rietstengel die wordt aangebracht in een holle nsalabast. De stengel heeft twee vingergaten en de fluit wordt bespeeld door langs een gat in de bast te blazen.

Te gebruiken voor het omhoogkomen van katernruggen in het boekblok wanneer dat wordt opengeslagen.

De christelijke doctrine dat de maagd Maria vrij was van zonden bij haar geboorte. Dit geloof is in 1854 als rooms-katholiek dogma verspreid door paus Pius IX, maar het is door protestanten altijd afgewezen als niet-Bijbels. Na 1854 heeft ook de orthodoxe kerk deze doctrine afgewezen.

Genus van drie soorten katachtigen die in Zuid- voorkomen: de geoffroykat, de nachtkat en de pampakat.

Te gebruiken om verzameld materiaal te beschrijven dat is gecollationeerd, maar nooit gebonden, zoals stukken die in bladen of katernen zijn gelaten. Gebruik @'pulled' (ALT of 'pulling') om verzamelde stof te beschrijven die uit zijn boekband is genomen om opnieuw te worden ingebonden. Gebruik 'disbinding' voor verzameld materiaal uit een samengesteld werk, dat is verwijderd om op zichzelf te staan.

Waterdichte pijpverbindingen waarbij ijzervijlsel wordt gebruikt als katalysator om roest te veroorzaken in ijzeren pijpverbindingen.

Duurzame, dichtgeweven stof in effenbinding, oorspronkelijk gemaakt van linnen maar tegenwoordig meestal van katoen. Het komt voor in verschillende gewichten en lijkt erg op canvas maar dan fijner en lichter. Het wordt veel gebruikt voor tenten, riemen en kleding. Geen Nederlands equivalent. Zie 'zeildoek'.

Het proces waarbij de randen katernen worden verguld voordat ze in een boekblok worden genaaid, wat de vergulde randen een enigszins ongelijkmatig uiterlijk geeft. Te onderscheiden van #'gilt on the rough'; dit is het proces waarbij ongesneden of schepranden worden verguld.

Wordt gezegd van een verkocht boek waarbij de gevouwen frontsneden van de katernen niet zijn gesneden; de koper moet deze dan zelf afsnijden met een papiermesje. Te onderscheiden van 'niet opengesneden', waarmee wordt verwezen naar een boek waarvan de gevouwen frontsneden vóór de verkoop niet zijn gesneden met een ploeg of guillotine.

Te gebruiken voor het proces waarbij de randen van een stapel papier of katerns, bijvoorbeeld een boekblok gelijk en haaks worden gemaakt door op de kop en de rug te kloppen of door het op een tafel of harde ondergrond te laten neerkomen.

Boeken gebruikt in de rooms-katholieke kerk, die de richtlijnen bevatten voor alle diensten in een jaar, zonder de teksten zelf. In de Anglicaanse kerk zijn het boeken voor de wijding of ordinantie van geestelijken.

Genus van één soort katachtige die in Zuid-Amerika voorkomt.

Fijndradige, lichte, gladde en semitransparante katoenen stof. Het is een stof in effenbinding van fijn gekamd garen.

Fijndradige gladde stof met een losse effenbinding, meestal gemaakt van zijde of synthetische stoffen als kunstzijde, nylon, acryl of polyester. Het is fijn tot lichtgewicht, sterk, stabiel en duurzaam. Te onderscheiden van organdie, dat van katoen is gemaakt.

Genus van één soort katachtige die in Azië voorkomt.

Te gebruiken voor de steekmethode bij het boekbinden waarbij losse bladen of katernen , waarbij de draad door de vellen dicht bij en over de bindranden wordt gevoerd, terwijl tegelijkertijd de steken van een bepaalde katern door de steken van de vorige omhoog worden geleid.

Te gebruiken voor de steekmethode bij het boekbinden waarbij de draad door vellen met losse bladen of katernen met beschadigde vellen dicht bij en over de bindranden passeert, waardoor katernen ontstaan die daarna volgens de heeluitmethode worden genaaid.

Gekleurde, katoenen kleden uit India waarop een dikke beschermlaag is geverfd, vaak met een patroon van een bloeiende boom. In Europa en Amerika worden ze vooral als dekbedovertrek en wandkleed gebruikt.

Genus van vier soorten katachtigen die in Azië, Afrika en Zuid- en Midden-Amerika voorkomen: de jaguar, leeuw, luipaard en tijger.

Verwijst in het algemeen naar alle typen vervilte vellen of weefsels die bestaan uit vezels, die uit in water gedompelde pulp zijn gevormd en gedroogd op een fijn schepraam. De vezels kunnen dierlijk zijn, zoals haar, zijde of wol, of mineraal, bijvoorbeeld asbest. Ook kunstvezels zijn een mogelijkheid. Het meeste papier wordt echter gemaakt van plantenvezels van bijvoorbeeld houtpulp, gras, katoen, linnen en stro.

Genus van één soort katachtige die in Zuidoost-Azië voorkomt.

Te gebruiken in Griekse kerken om zijkapellen of kleine aangebouwde kerkachtige ruimten te onderscheiden van de kathedraal of hoofdkerk van een klooster.

Garneersel gemaakt door zijde, kamgaren of katoenen draad rond een kerndraad of -snoer te draaien, wat resulteert in een platte, opengewerkte vlecht.

Boom uit het genus Carya die inheems is in het midden en zuiden van de Verenigde Staten en in Mexico. Elders wordt de boom gekweekt. Het roodachtige hout gebruikt men voor deuren en kozijnen binnenshuis. Uit de schillen wint men een kleurstof waarmee men wol donkerbruin of katoen grijs kan verven als een bijtmiddel met aluin wordt gebruikt. De kleurstof is redelijk kleurvast. De noot heeft een rijke en kenmerkende smaak en structuur. Het vetgehalte is voor een plantaardig product zeer hoog, waardoor de calorische waarde dicht bij die van boter ligt. Op de productie ervan is een belangrijke industrie gebaseerd in het zuidoosten van de Verenigde Staten.

Lange capes, vaak met een wijde, ronde kraag, gemaakt van bont dan wel gevoerd of afgezet met bont, die worden gedragen door mannen en vrouwen. Ook soortgelijke capes van katoen of zijde die worden gedragen door vrouwen en kinderen.

Langharig kattenras, oorspronkelijk afkomstig uit Perzië en Afghanistan.

18e-eeuwse vorm van applicatiewerk, waarbij motieven zoals bloemen en dieren uit katoenen stoffen, vooral chintz, worden geknipt en op een effen ondergrond worden genaaid.

Kalotten die door gewijde officianten in de katholieke kerk worden gedragen. De kleur is afhankelijk van de functie: wit is voor de paus, rood voor kardinalen, violet voor bisschoppen en zwart voor alle anderen.

Een christelijke vernieuwingsbeweging die de nadruk legt op de afdaling van de Heilige Geest op de apostelen tijdens de eerste christelijke pinksterdag. De moderne pinksterbeweging ontstond in 1901 in de Verenigde Staten toen Charles Parham een verband legde tussen de doop en het spreken in tongen. Ook de terugkeer van profetie en gebedsgenezing is een onderdeel van de pinksterbeweging. Pinksterkerken kenmerken zich door de uiteenlopende vormen van participatie en informaliteit in de eredienst en door hun letterlijke uitleg van de Bijbel. De beweging spreekt armen en laagopgeleiden waarschijnlijk deels aan omdat er in het algemeen meer nadruk wordt gelegd op spirituele beleving dan op intellectuele reflectie. Zendingswerk heeft gewoonlijk een hoge prioriteit maar de vorming van een vertegenwoordigend lichaam van pinkstergemeenten stuit op veel weerstand, evenals de oecumenische beweging. Sinds de jaren 60 van de 20ste eeuw is de pinksterbeweging ook opgedoken binnen de rooms-katholieke, de protestantse en de Grieks-orthodoxe kerk.

Stijve, duurzame textiel die wordt gekenmerkt door geribbelde effecten in ofwel de schering of de inslag. Oorspronkelijk alleen gemaakt van witte katoen, later ook van kunstvezel of zijde, bedrukt of in kleur; wordt gebruikt voor jurken, blouses, broeken, sportkleding, handtassen en dassen.

Het proces waarbij losse platten aan een boekblok worden bevestigd, meestal door de naaibanden en het rugbelegmateriaal te lijmen op de binnenkant van enkelvoudige platten of tussen gesplitste platten, of door de touwen aan te rijgen door de gaten of groeven in de platten. Gebruik 'inbinden' voor het bevestigen van een eerder gemaakt katern aan een boekblok.

Orde van meer dan 18.000 soorten monocotyledonen (bloeiende planten met één zaadlob aan de kiem). De orde bevat verschillende types die traditioneel werden erkend als groepen. Vaak zijn soorten van de ene groep overgeplaatst naar de andere. De grootste groepen van Poales zijn die van de grassen (met de families Poaceae, Restionaceae, Anarthriaceae, Centrolepidaceae, Ecdeiocoleaceae, Flagellariaceae en Joinvilleaceae), de kattenstaarten (met de families Typhaceae en Sparganiaceae) en de cypergrassen (Juncaceae, Cyperaceae en Thurniaceae). Daarnaast bevat Poales de families Xyridaceae, Eriocaulaceae, Bromeliaceae, Mayacaceae en Rapateaceae.

Kleine, zachte kussentjes die van katoen of dons zijn gemaakt en worden gebruikt voor het aanbrengen van cosmetisch poeder op de huid.

Grote goudbruine, solitair levende katachtige met een groot aanpassingsvermogen die op een groot aantal verschillende prooidieren jaagt. Het verspreidingsgebied van de poema is groter dan dat van elk ander wild landzoogdier dat op het westelijk halfrond voorkomt. Het strekt zich uit van het Canadese territorium Yukon tot de zuidelijke Andes in Zuid-Amerika.

Instelling voor het fokken, verzorgen en huisvesten van katten.

Shirts die over het hoofd worden aangetrokken, met korte of lange mouwen en een omslagkraag met een splitopening, soms met enkele knopen of een hals met een ronde boord. Meestal gemaakt van een zachte, absorberende stof zoals katoenen tricot.

Een taaie, lichte, stijve kunststof die wordt vervaardigd door de polymerisering van zeer zuiver propyleengas met een metaalorganische katalysator bij een relatief lage druk en temperatuur.

Zijden kousen versierd met gouddraad die door de rooms-katholieke geestelijken worden gedragen.

Kleden met in de hoeken maritieme taferelen. Ze worden zo genoemd omdat de schepen, waarschijnlijk Europees, zijn bemand met mariniers in Portugese of Hollandse kleding. De kleden hebben een basis van katoen met asymmetrisch knoopwerk en een stuk jufti knoopwerk.

Bordpapier gemaakt van houtpulp of katoenvezels en gebruikt als een ondersteuning of mat voor drukwerk en tekeningen.

Genus van vier soorten katachtigen die in Azië voorkomen, waaronder de Bengaalse tijgerkat, de platkopkat en de vissende kat.

Draagbare baldakijnen die men gebruikt tijdens processies om een heilig persoon of object te beschermen. Bij katholieke ceremonies hangt men dergelijke baldakijnen boven het Heilige Sacrament, de heilige oliën op Witte Donderdag, relikwieën of een beeld.

Genus van één soort katachtige die in Afrika voorkomt.

Stof die in zeer kleine hoeveelheden in staat is de activiteit van een katalysator te verhogen.

De algemene term voor typen christelijk geloof die zijn ontstaan tijdens de Reformatie. Hoewel de vroegste vormen van protestantisme werden beoefend door de volgelingen van Luther, Calvijn en Zwingli, wordt de term tegenwoordig gebruikt voor de meeste overtuigingen die niet rooms-katholiek of orthodox zijn. Protestanten willen dichter bij de geloofsstijl van de vroege kerk staan, die volgens hen in de katholieke praktijk overschaduwd is geraakt. De term is afkomstig van het woord 'protestari', wat niet alleen 'protesteren' betekent, maar ook 'belijden'. Enkele algemene kenmerken van het protestantisme zijn: rechtvaardiging door het geloof alleen, de berusting van alle gezag bij de Bijbel en de leer dat alle gelovigen zelf hun zonden aan God kunnen belijden, waarbij het aanhoren van de biecht niet alleen aan priesters is voorbehouden.

Publikaties die regelmatig worden uitgegeven met tussenpozen van meer dan één dag.

Wordt gebruikt voor het verwijderen van boekdelen uit een band met de bedoeling ze opnieuw in te binden; meestal betreft het de verwijdering van kaften, rugversterkingen en oude lijm, waarbij het garen wordt doorgeknipt en alle katernen van elkaar worden gescheiden. Wanneer een afzonderlijk, bibliografisch onderdeel is verwijderd uit een band met de bedoeling het daarna op zich zelf te doen staan wordt '@disbinding' gebruikt. Voor een boekblok dat nooit is gebonden, maar uit losse vellen, katernen of verzamelmateriaalbestaat, gebruik 'ongebonden'.

Beitels met een breed blad dat aan beide kanten is geslepen. Worden gebruikt om diepe insnijdingen te maken, zoals de groeven in katrollen.

Alle instrumenten, hulpstukken of constructie-elementen die nodig zijn om een raam te vormen en te bedienen, zoals klinken, koorden, raamuitzetters, scharnieren, hendels, sloten, handvaten , katrollen en raamgewichten.

Verwijst naar de denkrichting die in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw navolging vond in Noord-Amerika, die verband hield met de verwerping van de stabiele waarden van de middenklasse en de conservatieve houding ten opzichte van mode, politiek, muziek, opleiding en sociale waarden. De beweging wordt in het algemeen gekenmerkt door radicale politieke overtuigingen, seksuele vrijheid, provocerende kleding en drugsgebruik. In beperktere zin was dit de beweging die de katalysator was voor de burgerrechten- en milieubeweging in de jaren zestig van de twintigste eeuw.

Techniek waarbij laserlicht of ander monochromatisch licht wordt verstrooid, waardoor de trillingsenergie, de rotatie-energie of de elektronische energie van een onderzoeksmonster wordt veranderd; de resultaten helpen bij het bepalen van de moleculaire structuur. Ontdekt door de Indiase natuurkundige sir Chandrasekhara Venkata Raman (1888-1970).

De drie buitenste uiteinden van de gevouwen katernen van een boek, meestal ingesneden zodat het boek kan worden geopend en soms ook bijgesneden. Ze kunnen zijn gedecoreerd door vergulding, beschildering, besprenkeling of op een andere manier.

Elektronische microscopen waarmee men het oppervlak van vaste objecten direct kan bestuderen. Hiertoe gebruikt men een geconcentreerde elektronenbundel met een relatief lage energie die op reguliere wijze over het voorwerp scant. Door de secundaire elektronen die van het object afkomen te verzamelen en te versterken, genereert men een elektrisch signaal. Dat signaal leidt men vervolgens door een kathodestraalbuis die synchroon met de elektronenstraal wordt gescand.

Levensreddende toestellen bestaande uit een ringvormige reddingsboei met een canvas broek, waarin schipbreukelingen worden opgehesen met behulp van een touw en een katrol.

Verwijst naar de periode van de religieuze revolutie die plaatsvond in de christelijke kerk van Midden- en Noordwest-Europa in de 16de eeuw, die tot doel had de doctrines en gewoonten van de Rooms-katholieke kerk te hervormen en die de grondslag vormde voor het Protestantisme. De stijl kenmerkt zich door een verandering van het begevingsrecht van de kerk aan de leken. In de onderwerpkeuze vind een verschuiving plaats van heiligenlevens en andere katholieke thema’s naar onderwerpen die meer betrekking hebben op de gewone man, vooral landschappen, stillevens, portretten, joods bijbelse en bepaalde christelijk bijbelse thema’s.

Verwijst naar relatief kleine paneelschilderingen met rooms-katholieke religieuze onderwerpen, gemaakt in Mexico, andere Latijns-Amerikaanse landen en de Spaanssprekende delen van de Verenigde Staten vanaf de Spaanse koloniale tijd tot nu. De onderwerpen kunnen heiligen zijn of wonderbaarlijke gebeurtenissen waarbij de opdrachtgevers van de schilderingen hulp krijgen door hemelse tussenkomst van de afgebeelde heilige personages. Ze zijn meestal geschilderd in heldere kleuren, gewoonlijk in olieverf of tempera, op panelen van grenenhout, zink, koper of vertind ijzer. De schilderingen maakten deel uit van huisaltaren of dienden als religieuze dank- of toewijdingsoffers.

Inslagpoolweefsel met gesneden pool die geribbeld is in de richting van de schering; wordt meestal van katoen gemaakt.

Mantelachtige mannenbovenkleding van katoen of zijde, meestal met zware borduursels van symbolische beelden rond de hals en aan de voorzijde; oorspronkelijk gedragen door de Hausa, voornamelijk door de aristocratie, als teken van status, macht of rijkdom.

Orde van ongeveer 270 soorten in 12 families. Het is de meest diverse orde van zoogdieren. De taxonomie van de grote categorieën is al meer dan een eeuw aan verandering onderhevig. Roofdieren hebben allemaal tanden en klauwen die geschikt zijn om andere dieren te vangen en op te eten. Sommige soorten eten voornamelijk of alleen maar vlees, terwijl andere soorten omnivoren zijn. Gewoonlijk zijn het jagende of aasetende zoogdieren, zoals honden, katten, wolven, vossen, beren en zeehonden. Omdat de orde taxonomisch gezien zo divers is, wordt deze voornamelijk onderscheiden van andere ordes van zoogdieren (en verder onderverdeeld) op grond van structurele kenmerken, met name de vorm van de schedel (bijvoorbeeld van de kaakgewrichten), de poten (aantal tenen, niet opponeerbare achterste teen, het soort klauwen en de vergroeiing van bepaalde botten) en tanden (zowel het algemene patroon van de tanden als de vorm van individuele tanden). Gebruik ���carnivoren (algemene betekenis)' voor dieren die uitsluitend vlees eten.

Kralenkettingen die worden gebruikt als concentratiemiddel tijdens het bidden, veel gebruikt in diverse religies, zoals het hindoeïsme, de islam, het rooms-katholicisme, de oosters-orthodoxe kerk en het judaïsme.

Wordt gebruikt voor dat gedeelte van een boek waar de katernen en bladzijden bij elkaar gebonden worden, of voor het materiaal dat deel bedekt en meestal zichtbaar is als het boek op een plank staat.

Het proces waarbij de randen boekblokken worden verguld die niet eerst glad zijn gesneden of een scheprand hebben. Te onderscheiden van #'rough gilt'; dit is het proces waarbij ongenaaide katernen worden verguld.

Snaarinstrumenten met een vierkante klankkast bedekt met katten- of hondenhuid, lange hals zonder frets, kam, 3 snaren, van zijde of nylon; bespeeld door te tokkelen; Japan.

Verwijst naar kleine houten of ivoren beeldsnijwerken van heiligen en andere vereerde figuren, die werden gemaakt voor rooms-katholieken in Spaanse kolonies in Amerika, het Caribisch gebied en elders. De term kan ook verwijzen naar latere imitaties van deze vroege beeldsnijwerken. Ze kenmerken zich in het algemeen door een stijl die doet denken aan de 17de-eeuwse Spaanse barokstijl maar met een minder verfijnde techniek en primitieve voorstellingen van gelaatstrekken en anatomie. Ze werden waarschijnlijk oorspronkelijk gesneden door priesters die geïmporteerde beeldhouwwerken imiteerden en zijn uiteindelijk beïnvloed door inheemse stijlen. Ze werden uiterst populair in de Spaanse kolonies, konden worden aangetroffen in elk typisch christelijk huis en werden in kerken geplaatst, waar sommige de bestemming van bedevaarten werden. Het was gebruikelijk de santo’s te hullen in kleding van stof die vaak versierd was met complex borduurwerk. De term kan ook verwijzen naar tweedimensionale voorstellingen van heiligen die in Mexico en het zuidwesten van de Verenigde Staten ‘retablo’s’ worden genoemd. Driedimensionale beelden van heiligen worden vaak ‘bulto’s’ genoemd in Mexico en het zuidwesten van de Verenigde Staten.

Verwijst naar de aardewerkstijl die ontstond doordat er grote hoeveelheden keramiek voor de export moesten worden geproduceerd tijdens de Ayutthaya-periode. De exportproducten bestonden onder andere uit grote schalen, kommen, vazen, olielampen, miniatuurolifanten, katrollen, loodgewichten en dakpannen. De keramiek van deze stijl kan worden verdeeld in vijf typen: celadon, op hoge temperatuur gebakken steengoed bedekt met een natuurlijk veldspaathoudend asglazuur, onderglazuur zwart, bruin en parelgrijs, bruin en wit. De kleuren van deze keramiek variëren van lichtgroen tot olijfgroen of blauwgroen, en van bruin tot licht-honingkleurig of gebroken wit. Aardewerk en keramiek in deze stijl was doorgaans eenvoudig en praktisch, maar sommige producten vertoonden gekamde of ingegrifte patronen onder het glazuur.

Constructie van staal, gewapend beton of hout die aan de ingang van een mijnschacht staat en de ophaalmachine ondersteunt, met bovenin twee katrollen waarover kabels naar een gemotoriseerde lier leiden.

Verwijst naar de periode vanaf de stichting van het Seleucidische rijk door Seleuckos I Nikator in 311 v. Chr. tot aan de nederlaag tegen de Romeinen in 64 v. Chr., tijdens welke de Seleucidische dynastie over een groot deel van het Nabije Oosten heerste.De kunst uit deze periode toont de etnische en regionale diversiteit van het rijk, die tot uiting komen in een mengeling van de voornaamste Hellenistische en traditionele Mesopotamische cultuureigenschappen.

Textiel, meestal katoen of linnen, geverfd en meestal geglansd; tegenwoordig machinaal vervaardigd, effen of gedessineerd en voornamelijk toegepast als interieurtextiel en kledingstof; in de 17e eeuw bontgedecoreerde handbeschilderde of bedrukte stof uit India, die zeer populair was in Europa.

Een grijszwarte, onzuivere variant van korund die magnetiet en hematiet bevat en wordt gebruikt als schuurmiddel. De steen wordt fijngestampt en gesorteerd en gebruikt om amarilpapier, amarilkatoen en amarilschijven te maken.

Wordt gebruikt voor spiraalsgewijs ingekerfde, kegelvormige katrol- en kettingmechanismen in uurwerken die ontworpen zijn om de afnemende kracht van afwindende veren te compenseren.

Hangblokken die worden gebruikt voor zware schuif- of roldeuren, bestaande uit twee katrollen, achter elkaar vastgemaakt aan de bovenkant van de deur, verbonden door een zware metalen plaat. De deur rolt langs een horizontale rail die of van de lateibalk hangt of aan een parallel onderdeel is bevestigd dat er iets van uitsteekt.

Kleine katrollen of wielen die de beweging van een schuifdeur van een schuur of ander bouwwerk vergemakkelijken door langs een horizontaal spoor of rails te rollen.

Katoen-, jute- of linnenweefsel gesteven met lijm, stijfsel of appret; het wordt voornamelijk gebruikt voor tussenvoeringen in kledingstukken en bij boekbinden.

In de context van het boekbinden, het aan elkaar bevestigen van een aantal bladen of katernen door de draad of draden door alle vellen in een keer te steken, het is iets anders dan "naaien (boekbindprocedés)," die in de context van boekbinden, wordt gebruikt voor de verbinden van bladen of katernen samen een voor een door te trekken draad of draad heen en weer door de achterste vouw van elk vel om het aan de 'touwen (boekbandonderdelen) te hechten.

Stroken papier of stof die in een boek gebonden worden en worden gebruikt om bladzijden of illustraties aan te bevestigen, of om de vouwen van katernen te repareren of te verstevigen.

Het afzetten van een metalen deklaag door middel van een gereguleerde chemische reductie, die wordt gekatalyseerd door het metaal dat of de legering die wordt afgezet.

Sjerpen die in vroeger tijden werden gedragen door bisschoppen van de katholieke kerk en tegenwoordig alleen nog door de paus.

Verwijst naar de stijl en periode die in verband worden gebracht met de regio Sumatra van de 11de tot de 14de eeuw. De stijl staat bekend om zijn rijke, gevarieerde textieltradities die worden gebruikt in uiteenlopende rituele contexten en worden gekenmerkt door ontwerpen met geweven zijde en katoen, tapijten, borduurwerk, werken met goudlaken en mantelstoffen in blauwe en aardrode kleuren met 'warp ikat'-ontwerpen van in elkaar grijpende ruiten. Kenmerkend voor de edelsteenproductie in deze stijl zijn gouden medaillons, armbanden en halssieraden versierd met juwelen en haarlokken en slagtanden en klauwen van dieren, en met edelstenen bezette, halvemaanvormige hoofdtooien met kleine modellen van traditionele huizen hangend aan haarspelden. De beeldhouwkunst in deze stijl wordt gekenmerkt door bronzen en stenen Boeddhabeelden die doen denken aan werk uit de Srivijaya- en Majapahit-periode.

Verwijst naar de stijl die in verband wordt gebracht met het eiland Sumba. De textielproductie in deze regio laat Sumatraanse en Indiase invloeden zien, met grote mantels (hinggi) met een ingeweven ikat-patroon, Indiase patola-ontwerpelementen en ceremoniële sarongs met ingeweven patronen. Populaire regionale motieven in het textiel zijn onder meer menselijke figuren, paarden, herten, slangen en leeuwen. De kleuren duiden op een klassenonderscheid, waarbij Turkse rode verf het meest luxe en zeldzaam is. In de edelsteenkunst wordt de stijl gekenmerkt door het gebruik van granaat, kristal, parels, amethisten, robijnen, rood koraal en ivoor. Kenmerkend voor decoratieve kunst in deze stijl zijn fijn afgewerkte kralen halskettingen en hoofdbanden.

Kledingstukken of kledingaccessoires die bedoeld zijn om steun te geven; vooral gebruikt voor banden en soortgelijke hulpmiddelen, meestal van elastisch of katoenen weefsel, die worden gedragen ter ondersteuning van een bepaald deel van het lichaam.

Japanse enkelsokken, gewoonlijk van katoen, met een los omhulsel voor de grote teen, door zowel mannen als vrouwen gedragen. Vaak voorzien van een dikke zool. Men draagt ze zonder schoeisel of in houten klompen die men ���geta' noemt.

Textiel geweven van katoen, jute of hennep, dat is behandeld met olie en pigment of geplastificeerd en wordt gebruikt als een waterdichte bedekking.

Toestellen of apparaten zoals kabels en katrollen. Worden gebruikt voor het hijsen, neerlaten en verplaatsen van objecten en materialen.

Voorwerpen die worden gebruikt om een plaat met inkt te overtrekken of een etsgrond te leggen; meestal bestaande uit een katoenen kussentje dat met zijde of leer is bedekt, maar soms ook een stuk opgerold vilt of andere stof.

Proppen of staafjes, meestal van katoen, die worden gebruikt om bloedingen te stelpen of menstruaal bloed te absorberen.

Doorschijnende, dunne, zwaar gesteven en los geweven katoenen stof. Het wordt gebruikt voor voeringen en als veegdoek bij het maken van drukken. Wordt ook gebruikt voor een bepaald soort mousseline die uit India naar Engeland is gebracht in de 18e eeuw en in de 19e eeuw in Schotland werd geproduceerd, meestal voor baljurken.

Fijne dunne katoen of linnen stof, aan een of beide zijden gecoat met stijfsel of een stijfselmengsel, gebruikt met name door architecten en ontwerpers bij het maken van overtreksels in inkt of pen.

Textiel met een linnen schering en wollen inslaggaren, meestal zelf gesponnen en met de hand geweven. Later werd het ook met een katoenen schering gemaakt.

Stevige, dichtgeweven textiel die traditioneel werd geweven in een gestreepte katoenen of linnen keper; werd gebruikt voor matras- en kussenovertrekken, onderbekleding en de lichtere variëteiten soms voor kleding.

Bel met een specifieke betekenis tijdens oude of rooms-katholieke ceremonies. Het kan een klokje zijn op een steel dat men tijdens een processie meedraagt of op een andere manier uitstalt en dat een kathedraal (de zetel van een bisschop) symboliseert en de band daarvan met de paus. Het gebruik ervan gaat terug tot de Middeleeuwen, toen men tijdens pauselijke processies voorbijgangers met een bel waarschuwde dat de paus eraan kwam. De term kan ook verwijzen naar versierde Etruskische en Romeinse begrafenisklokken en ceremoniële klokken of voor afbeeldingen daarvan in twee dimensies op reliëfs of muurschilderingen.

Een los geweven katoenen stof, vooral gebruikt voor het afdekken van groeiende tabaksplanten om schaduw te geven. Geen Nederlands equivalent. Zie 'kaasdoek'.

Verwijst naar dunne, transparante, gaasstof, vaak van linnen of katoen, met een 'hele kantsteek'. Wordt vaak gebruikt als ondergrond voor kant. De term kan ook verwijzen naar dunne, transparante stof die lijkt op stof welke met de hele kantsteek is vervaardigd.

Verwijst naar opvallend bedrukt textiel dat werd geproduceerd door Oberkampf in Jouy-en-Josas, nabij Versailles in Frankrijk vanaf 1760. De motieven werden in eerste instantie met houtblokken gedrukt op katoen of linnen; voor latere werken werd ook gebruikgemaakt van koperplaatgravures. Toile de Jouy wordt gekenmerkt door omvangrijke, monochrome figuratieve motieven of bloemen, en hoofdzakelijk toegepast als stoffering.

Een tondeldoos werd gebruikt voor het ontsteken van vuur. Het bevatte een licht ontvlambaar materiaal, zoals katoen of de hoed van een zwamsoort, de tonderzwam. Hierbij was nog een vuursteen en een metalen ring nodig.

Wordt gebruikt voor fakkels van vlasdraden of katoenen lonten die met hars zijn doordrenkt en met een waslaagje zijn bedekt. Er werden vaak vier lonten samengebonden en opnieuw met een waslaagje bedekt om de fakkel groter te maken. De benaming wordt ook gebruikt voor de fakkels die bij een vuurwerkshow worden gedragen, zoals in een optocht.

De gedraaide strengen vezelig materiaal waarop de katernen van een boek zijn genaaid. Te onderscheiden van 'naairiemen'; dit zijn smalle stroken ongelooide of bewerkte huid die voor hetzelfde doel gebruikt werden tot tegen het einde van de zestiende eeuw. Ook te onderscheiden van 'naaibanden'; dit zijn smalle stroken dicht geweven stof die voor hetzelfde doel geschikt zijn. Tevens onderscheiden van 'ribben (boekbandonderdelen)'; dit zijn de opstaande randen over de rug van een boek, die de plaats aangeven van de koorden onder de omslag.

Doorlopende banden die over katrollen lopen waardoor een baan ontstaat waarop losse materialen of kleine voorwerpen van het ene punt naar het andere worden gebracht.

Gordijnen die opzij kunnen worden getrokken, met name de gordijnen die heen en weer glijden over een roede of rails en met een systeem van koorden en katrolletjes met de hand of elektrisch worden bestuurd.

Boeken met tropen, dat wil zeggen inleidingen op liturgische gezangen of interpolaties en uitwerkingen van de tekst van de katholieke mis. Ze werden gebruikt totdat het Roomse misboek onder paus Pius V (1566-1572) werd herzien.

Opklapbare zonnebeschermers gemaakt van een reeks halve hoepels van riet, bedekt met zijde die aan de voorkant van een damesbonnet zijn vastgemaakt en bescherming tegen de zon verschaffen. Werden vooral op de Britse eilanden gedragen halverwege de 19e eeuw. Kan in Schotland ook verwijzen naar alle beschermende hoofddeksels die zijn gemaakt van over halve hoepels gespannen katoen.

Wordt gebruikt voor het verwijderen van katernen uit een band met de bedoeling dat deze daarna op zichzelf blijven staan. Wanneer de katernen uit de band zijn verwijderd met de bedoeling ze later in een andere band opnieuw in te binden wordt 'pulling' (dismantling)' gebruikt. Wanneer de verwijderde delen bijeen zijn gebracht, maar nooit zijn samengebonden, bijvoorbeeld bij boeken die uitsluitend uit vellen, katernen of signaturen bestaan wordt 'ongebonden' gebruikt.

Genus van één soort katachtige die in Azië voorkomt.

Quilts die vooral een praktisch en minder een esthetisch doel dienen; vervaardigd uit allerlei materialen, van oude kleding tot voederzakken, en gevuld met (zelf verbouwde) katoen of wol, een oude deken of een versleten quilt. Geen Nederlands equivalent.

Kirman-tapijten van hoge kwaliteit die veel ornamenten hebben die bestaan uit grote en kleine bloemen met krullende, in elkaar grijpende stengels, soms ook met vazen. De scheringen zijn van katoen en drie weefselrijen gaan tussen elke knopenrij door. De eerste en derde rij bestaan uit wol en de tweede is van katoen of zijde.

Een zachte Italiaanse groene porfier uit het Italiaanse Prato. Het heeft een diepe olijfgroene kleur met donkergroene vlekken en aders met een heldere groene of witte kleur. Het werd voor het eerst gebruikt door de oude Grieken en Romeinen en wordt ook in onze tijd nog gebruikt. Het werd onder meer gebruikt voor een groot deel van de buitendecoraties van de kathedraal van Florence.

Hanglampen met een mechanisme zoals een ketting en katrol waarmee ze omhoog en omlaag kunnen worden gebracht.

Te gebruiken voor de plekken op de achterkant van een boekblok waar de naald verschijnt of verdwijnt in de bladzijden of het katern, meestal gemaakt tijdens de afwerking.

Wonderbaarlijke verandering waarbij, volgens de rooms-katholieke en de oosters-orthodoxe dogmata, de eucharistische elementen tijdens de consecratie veranderen in het lichaam en het bloed van Christus terwijl ze alleen het uiterlijk van brood en wijn behouden.

in de Roomse- en Oud-Katholieke kerken: stoel met lage rugleuning in het priesterkoor, ter zijde van het altaar, waarop de priester plaats neemt bij de vespers.

Godsdienst, oorspronkelijk uit West-Afrika, waarin theologische en magische overtuigingen en praktijken worden gecombineerd met rituele en iconografische elementen uit het rooms-katholicisme. Voodoo wordt beoefend in West-Afrika, op Haïti en in andere delen van het Caribisch gebied, alsook in sommige steden en gebieden in Noord- en Zuid-Amerika, voornamelijk door bevolkingsgroepen van Afrikaanse afkomst.

Zij die het gezang van een koor of gemeente in een kerk, klooster of kathedraal begeleiden of dirigeren, met name de functionarissen van sommige kerken met die titel.

Familie van achttien soorten in zes genera, waaronder die van de wasberen, coati's, kinkajoes, slankberen en katfretten. Het zijn omnivoren die in bomen klimmen, slecht ontwikkelde snijpremolaren hebben en nauw verwant zijn aan beren.

Wachtkamers in Engelse kastelen, abdijen, kathedralen en middeleeuwse universiteiten. Geen Nederlands equivalent.

Een vel of rol van zachte, enigszins gematteerde vezels, oorspronkelijk gekaarde wol of katoen. Het wordt vooral gebruikt als stopsel, opvulling en tussenvoering voor stikwerk.

Kruisen die langs de weg zijn opgetrokken in rooms-katholieke streken als bidplaatsen of ter herdenking van plaatselijke gebeurenissen.

Vaten waarin men gloeiende kolen doet en die men gebruikt om wierook te branden tijdens rooms-katholieke diensten en om op Stille Zaterdag de paaskaars aan te steken. Gewoonlijk staat het vat op een driepoot of een standaard met drie poten. Vaak vergezeld van een speciale tang en een schepje.

Te gebruiken voor de methode waarbij een boekblok wordt ingenaaid van twee katernen die met één draad aan elkaar zijn genaaid; de draad passeert tussen de katernen met alternerende naaiposities.

Methode voor het binden van boeken waarbij het gehele tekstblok als een eenheid aan elkaar wordt vastgemaakt door het bindingsmiddel, meestal gaat het om draadkrammen, vanaf de voorkant door het tekstblok naar de achterkant, dicht langs de vouwen van het katern, te halen.

Perzische, geweven tapijten van blauw en wit katoen die als goedkope vloerbedekking worden gebruikt.

Middelgrote loofboom die inheems is in Europa, Zuidwest- en Centraal-Azië en Noordwest-Afrika. Er zijn drie of vier ondersoorten bekend. De boom heeft ovale bladeren met een fijn getande rand. De stam is lang en de boom kan 35 meter hoog worden. Het hout gebruikt men voornamelijk voor lambrisering en andere doeleinden. Uit jonge bladeren kan men een gelige kleurstof extraheren. Wol wordt koperkleurig als men een bijtmiddel met chromium gebruikt en geelbruin met een bijtmiddel met aluin. Met het extract kan men geen katoen verven.