Het gasachtige omhulsel waarmee een hemellichaam wordt omringd; wordt vooral gebruikt met betrekking tot de aarde, waar het door de zwaartekracht wordt vastgehouden.

Wordt gebruikt voor de middelen waarmee de suggestie van diepte in een afbeelding wordt gewekt, door de dingen die verder weg zijn minder duidelijk af te beelden qua omtrek en detail en, als er sprake is van kleurgebruik, door de verandering van een tint in de richting van blauw en de afname van de kleurintensiteit en contrast in de lichtverdeling.

Corrosie die wordt veroorzaakt door verontreinigende stoffen in de atmosfeer.

De druk die vanuit een gegeven punt in alle richtingen wordt uitgeoefend door het gewicht van de atmosfeer.

Antieke Griekse altaren gewijd aan oppergoden.

Instrumenten voor het meten van de optische effecten van kleur.

Deze kunstvorm heeft momenteel nog geen definitie beschikbaar.

Lange, nauwe doorgangen die naar grafkamers en tholoi leiden.

Een grijs-wit gespikkeld marmer, soms ook met rode vlekken, afkomstig uit Nassau in Duitsland. Dit marmer bevat vaak een grote hoeveelheid fossielen.

Seksualiteit die wordt gekenmerkt door romantische gevoelens of seksueel verlangen naar hetzelfde geslacht.

Wordt gebruikt voor moskeeën met een grote rechthoekige zaal, meestal een plat dak en een binnenruimte die is opgedeeld door vele rijen pilaren.

Klassieke Griekse stoelen met een diepe bovenrand die vanuit de rugleuning in een gebogen lijn naar voren gaat, en sabelpoten. Ze zijn meestal onversierd en werden veel geïmiteerd tijdens diverse klassieke oplevingen, met name in de 19e eeuw.

Verwijst naar de cultuur van mesolithische werktuigen die is genoemd naar de archeologische vindplaats in het veen nabij het Deense Mullerup. De cultuur bestond in noordelijk Europa van circa 9.000 tot 5.000 v Chr. Het ontstond door een bosvolk dat zich na het terugtreden van de gletsjers langs de rivieren en meren vestigde en daar nieuwe gereedschappen ontwikkelde om in de veranderende omgeving te kunnen overleven. Deze gereedschappen waren stenen microlithen, bijlen, pijlen en bogen, vishaken, houten peddels, kano’s en visnetten. De artistieke activiteiten bestonden uit het aanbrengen van dessins op werktuigen en decoratieve objecten, zoals amuletten en hangers.

Genus van ongeveer 450 struiken, lage struiken, klimplanten en bomen, inheems in tropische en subtropische gebieden op zowel het westelijk als het oostelijk halfrond. Ze worden zo genoemd vanwege de bewegingen van de bladeren van bepaalde soorten, die een dierlijk gevoel suggereren, zoals de snelle beweging als ze worden aangeraakt. Sommige planten met de naam 'mimosa' werden vroeger toegewezen aan dit genus, waaronder de Albizia julibrissin (zijdeboom) en de Acacia dealbata (zilveracacia).

Kleine, bebladerde, bedektbloeiende planten van de klasse der Musci, die zich voortplanten met sporen en gewoonlijk worden aangetroffen in bosjes, matten of zoden op vochtige grond, boomstammen of rotsen.

Verwijst naar een soort agaat met bruine of zwarte mos- of boomachtige tentakelvormen. Meestal heeft het agaat een grijze tot melkwitte kleur, en het betreft dan een vorm van het mineraalkwarts silica. Mosagaat bevat opake, donkere insluitsels met veerachtige, zich vertakkende vormen die doen denken aan varens, mossen of andere vormen van vegetatie. Ze zijn evenwel van anorganische oorsprong, hoofdzakelijk mangaan en ijzeroxiden. Mosagaat wordt meestal aangetroffen als verweerde fragmenten van vulkanisch gesteente, in India, Brazilië, Uruguay, Midden-Europa en het westen van de Verenigde Staten. De steen werd van oudsher gebruikt voor decoratieve doeleinden, en is dan vaak vlak of afgerond geslepen, en soms ook gekleurd om de kleur te versterken.

Fossielhoudende kalksteen die fossielen bevat van ongewervelde dieren uit de stam van de Bryozoa die zich kenmerken door een vertakt, twijgachtig skelet.

Grote loofboom die 25 tot 40 meter hoog kan worden. De boom heeft glanzende bladeren en een donkergrijze schors met diepe kloven en vaak oranje strepen aan de basis van de stam. De moseik is inheems in Europa en Klein Azië. Het hout gebruikt men als timmerhout.

Hout van de boom behorende tot het genus Quercus robur. Het hout heeft een lichtbruine kleur en een grove, open nerf.

Deze kunstvorm heeft momenteel nog geen definitie beschikbaar.

Wrijftrommen van het Pedivolk in Zuid-Afrika, gewoonlijk bespeeld door vrouwen. Ze worden gemaakt met duigen, hebben de vorm van een kom en een vel van geitenhuid.

Instellingen die gebedshuizen voor moslims beheren.

Verwijst naar de stijl van de architectuur en kunst die zich voor het eerst ontwikkelde in het 13de- eeuwse Moskou. De architectuurstijl combineert Byzantijnse elementen, details van de Italiaanse renaissance en lokale Russische fantasie-architectuur, en kenmerkt zich vaak door koepels boven op torens, veel kleuren en extravagante, complexe detailleringen. Er ontwikkelde zich ook een specifieke stijl in de muur- en icoonschilderkunst.

Een reeks geelachtige kleuren die lijken op de kleur van mosterd, een poeder dat wordt gewonnen uit de zaden van de mosterdplant.

Scherp geel poeder van de zaden van een aantal gewone mosterdplanten, dat wordt gebruikt als specerij, kleurstof of in de geneeskunde als een opwekkend middel en diureticum, een braakmiddel of een revulsivum.

Kleine lepels die meestal bestaan uit een uitgerekte kom met een lang, dun handvat en die voornamelijk worden gebruikt om (vloeibare) mosterd uit mosterdpotten te scheppen.

Kleine houders in verscheidene vormen, meestal van glas, keramiek of metaal (indien van metaal vaak met een glazen binnenbakje), voor het bewaren en serveren van mosterd. Zij hebben een deksel, vaak voorzien van een inkeping voor een mosterdlepel. Gebruik 'mosterdstrooiers' voor kleine vaatjes voor het strooien van mosterdpoeder.

Strooibussen voor het serveren van mosterdpoeder. Gebruik 'mosterdpotten' voor houders, meestal met deksel, voor het bewaren en serveren van mosterd.

Ruimten aan de achterzijden van Griekse tempels. VWB

Grote plataan die inheems is in Californië en Neder-Californië. De stam loopt gewoonlijk uit in twee of meer grote stammen met een groot aantal takken. De mooie schors is wit, beige, grijs en lichtroze. De schors wordt donkerder als hij ouder wordt en schilfert dan af van de stam. De boom gebruikt men voor landschapsarchitectuur en om er timmerhout van te maken. Vogels eten de vruchten en zoogdieren de twijgen en de schors.

Type mos dat algemeen wordt aangetroffen in het zuiden van de Verenigde Staten, en dat wordt gekenmerkt door pollen grijze sprieten op stammen en takken van bomen.

Thermometers zonder schaalverdeling.

Fles met geïsoleerde wand om dranken warm of koel te houden.

Verwijst naar de kunst en cultuur die zijn verbonden met de islamitische dynastie met deze naam die werd gesticht in 750, toen deze het Umayyad-kalifaat omverwierp. De Abbasids waren een Mexicaanse familie die afstamde van Abbas, de oom van Mohammed. Hun hoofdkwartier bevond zich in Mesopotamië en ze stichtten de stad Bagdad in 762. Perzische ideeën overheersten tijdens deze periode en de Abbasids regeerden in pracht en praal als oriëntaalse monarchen. Ze stimuleerden een intensieve intellectuele en artistieke activiteit. Er werden veel paleizen en moskeeën gebouwd en de productie van luxeartikelen werd een industrie. Er ontwikkelde zich een eenvormige kunststijl die was geïnspireerd op het oude Perzië in plaats van op het christelijke Syrië. De verwoeste stad Samarra, die in de 9de eeuw werd bezet door de Abbasids, is een uitstekend voorbeeld van deze invloed, vooral met betrekking tot de Sassaniaanse constructiemethoden. Samarra staat bekend om zijn ornamentaal stucwerk, vooral om de 'afgeschuinde' manier van decoreren die is afgeleid van Scythisch-Siberisch abstract ontwerp. Hoogwaardig Chinees porselein werd geïmiteerd door pottenbakkers uit deze periode; de resultaten waren echter duidelijk islamitisch, met Arabische inscripties en ontwerpen. Abbasid-weefsels kregen eveneens een herkenbaar islamitisch karakter. Het grote rijk werd onbeheersbaar en toen het centrale bestuur zwakker werd, werden er rivaliserende kalifaten gevestigd. De Abbasids bleven tot 1258 een gedeelte van de islamitische wereld regeren, maar hun dominantie duurde slechts tot het midden van de 10de eeuw.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Abdülaziz, die regeerde van 1861 tot 1876. Zijn institutionele invloed op de kunsten betrof onder andere de verdere ontwikkeling van klassen voor schilderkunst binnen de Ottomaanse militaire scholen en de voortzetting van de in 1835 vastgestelde regeringspraktijk waarbij veelbelovende kunstenaars naar Parijs werden gestuurd om daar te studeren. Tijdens deze periode werd de Pertevniyal Valide-moskee gebouwd in de Indiaas-Gothische stijl, die een verschuiving markeerde, weg van verwesterde trends.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Abdülhamid II, die regeerde van 1876 tot 1909. Tijdens zijn heerschappij bouwde hij een moskee bij Yaldiz met miniatuurmeren, fonteinen, watervallen en bruggen. Zijn grote aandacht voor het aanbrengen van patronen en inlegsels is zichtbaar in de eigen tafels van de sultan in Yaldiz, die werden ingelegd met paarlemoer.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Abdülmedjid I, die regeerde van 1839 tot 1861. Hij gaf opdracht tot een portret dat werd geschilderd door de Britse kunstenaar Sir David Wilkie. Dit portret toont de sultan in een rustige, intieme omgeving, in plaats van als een heerser op de troon. Tot zijn bijdragen aan het Topkapi-paleis behoren een groot paviljoen, dat werd gebouwd in de Franse Beaux-Arts-stijl. Hij heeft tevens verschillende moskeeën gebouwd die werden ontworpen door de familie Balian, die de trend in de richting van verwesterde gebouwen voortzette.

Kleuren bestaande uit kleurschakeringen die zijn gedempt door toevoeging van wit, waardoor pastelkleuren zoals crème en roze ontstaan; of door toevoeging van zwart, resulterend in aardtinten als mosterdgroen en mosgroen, of door toevoeging van zowel wit als zwart, waardoor neutrale kleurschakeringen of grijzen met een kleurzweem ontstaan, zoals beigegrijs en antracietgrijs.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische dynastie met deze naam die van 800 tot 909 heerste over Tunesië, Algerije en Sicilië. De dynastie bereikte haar hoogtepunt onder Abu Ibrahim Ahmad (regeerde 856-63) toen de Grote Moskee van Kairouan werd verfraaid. Kairouan werd een belangrijk religieus en cultureel centrum, dat onderzoekers en handwerkslieden aantrok die lokale varianten van Abbasid-stijlen ontwikkelden. De Zaytuna-moskee in Tunis, een gebouw dat wedijverde met de Grote Moskee van Kairouan, werd gerestaureerd in een campagne die werd voltooid in 864-5. In kunsthistorisch opzicht is de Aghlabid-dynastie ook bekend vanwege een groep Koran-manuscripten die werden gevonden in de bibliotheek van de Grote Moskee van Kairouan. De oudste van deze manuscripten worden traditioneel toegeschreven aan de Aghlabid-periode en omvatten een aantal van de beste voorbeelden van vroege islamitische kalligrafie en boekbindkunst.

Verwijst naar een islamitische religieuze beweging die in 1889 in India is gesticht door Mirza Ghulam Ahmad (ca. 1839-1908). Ghulam Ahmad beweerde dat hij de in de Koran voorspelde messias Mahdi, de christelijke Verlosser, een incarnatie van de hindoegod Krishna en een wederverschijning van Mohammed was. In 1914 splitste de geloofsgemeenschap zich in twee heel verschillende takken, de Qadiyani en de Lahori. De Ahmadiyya-beweging wordt door orthodoxe moslims afgewezen omdat de claim van Ghulam Ahmad dat hij een profeet is na Mohammed, niet samengaat met het traditionele geloof dat Mohammed de laatste manifestatie van God was. Andere onorthodoxe overtuigingen zijn dat Jezus zijn dood heeft geveinsd en in werkelijkheid is ontkomen naar India, waar hij overleed op de leeftijd van 120 jaar, en dat het begrip jihad (heilige oorlog) kan worden geherinterpreteerd als een vreedzame in plaats van gewelddadige strijd tegen ongelovigen. Na jarenlange demonstraties tegen de beweging werden haar volgelingen in 1974 tot ketters uitgeroepen en officieel in de ban gedaan door de orthodoxe islamitische gemeenschap. De beweging staat bekend om haar zendingsijver en is actief in Azië, Afrika en Europa.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Ahmed I, van 1603 tot 1617. Tijdens zijn heerschappij heeft Mehmed Agha de Ahmediye-moskee gebouwd. De moskee staat bekend als de Blauwe Moskee, vanwege de kleur van de tegels aan de binnenkant.

Verwijst naar de kunst en cultuur die zijn verbonden met de islamitische Berberdynastie die regeerde in Noord-Afrika en zuidelijk Spanje (1130-1269). Deze periode is opmerkelijk omdat het voor het eerst was dat de hele Maghrib was verenigd onder één dynastie. De Almohads stonden op tegen de Almoravids in 1121 en veroverden Marrakesh in 1147. De dynastie verloor macht toen ze werd verslagen door Alfonso VIII in 1212, waarbij Andalusië verloren ging, en in 1269, toen men Marrakesh kwijtraakte aan de Berberse Marinids. De Almohad-hoven in Marrakesh en Sevilla waren centra van islamitische kunst en islamitisch onderwijs, vooral op het gebied van filosofie. Almohad-architectuur staat bekend om de combinatie van puriteins, eenvoudig ontwerp en overvloedige decoratie. Er werden enorme congregationalistische moskeeën gebouwd in Sevilla, Rabat en Marrakesh. Eenvoudige interieurs worden verlucht door middel van weelderige, gelobde bogen en andere details. Herhaald gebruik van een architecturale eenheid zoals een arcade of nis om gerichte doorkijkjes en een diep gevoel van ruimte te creëren, is een andere kenmerkende eigenschap. Sobere exterieurs contrasteren sterk met de rijk geïllustreerde, gigantische vierkante minaretten (laat 12de eeuw) van de drie moskeeën. Deze minaretten zijn rijkelijk voorzien van venstervormige openingen en elke zijde heeft verschillende rasterontwerpen die zijn uitgevoerd in verhoogd metselwerk. De moskee van Tinmal, met zijn karakteristieke Maghribi T-vorm, wordt beschouwd als een Almohad-meesterwerk. De locatie van de minaret achter de mihrab is een belangrijke vernieuwing van Tinmal. Almohad-moskeeën zijn gewoonlijk vergroot ten koste van hun binnenhoven. Andere kunsten zoals het maken van boeken, metaalwerken en luxe weefsels floreerden eveneens. Verschillende exemplaren van de Koran tonen aan dat papier tijdens deze periode perkament begon te verdringen. Een boekband op een prachtige, meerdelige Koran (1256) is het vroegst gedateerde voorbeeld van goudsierdruk. In textilia is net als in boekbanden een voorkeur te zien voor geometrische patronen.

Verwijst naar de kunst en cultuur die zijn verbonden met de islamitische Berberdynastie die regeerde in Spanje en Noord-Afrika van 1054 tot 1147, toen deze dynastie werd opgevolgd door de Almohad-dynastie. De Almoravids ontwikkelden zich uit een puriteinse beweging in westelijk Afrika die Noord-Afrikaanse Berbers aansprak. De Almoravid-leider Yusuf b. Tashfin stichtte Marrakesh in 1069. Vanaf 1090 bestuurde de dynastie Andalusië en via deze connectie werd de Umayyad-kunst van Spanje overgebracht naar Noord-Afrika. Er was ook sprake van een Egyptische invloed. De Almoravids stonden bekend om hun puriteins fanatisme en waren vooral begunstigers van religieuze architectuur. Ze bouwden moskeeën in Tilimsen en Algiers die waren geïnspireerd op de moskee van Córdoba; andere opmerkelijke moskeeën werden gebouwd in Fez. Almoravid-architecten stonden bekend om hun vindingrijke manipulatie van driedimensionale ruimte waarbij gebruik werd gemaakt van ornamentele bogen en decoratieve gewelven, architecturale vormen die traditioneel gescheiden werden gehouden. Deze en andere architecturale vormen verlevendigen in plaats van toegepaste decoratie hun gebouwen. Het kenmerk van hun karakteristieke Maghribi-muqarnas is dat het exterieur niets onthult van de interne configuratie. Het muqarnas-gewelf van Fez is gebouwd over een rechthoekige ruimte en fungeert op deze manier visueel eerder als een hangend plafond dan als een traditionele koepel. Een fontein die eens deel uitmaakte van de Grote Moskee van Marrakesh is bekend om zijn gelobde en gekrulde boogvormen die een krachtig ritme in de beeldhouwwerken creëren.

Alkalische oplossing die wordt gemaakt van ammonia en die zeer goed oplosbaar is in water, gewoonlijk met ongeveer 28,5 gewichtsprocent ammonia. Ammoniumhydroxide is een kleurloze, alkalische vloeistof met een doordringende ammoniakgeur. Huishoudelijk ammoniakwater bevat ongeveer 10 gewichtsprocent ammoniak. Ammoniumhydroxideoplossingen worden gebruikt als reinigingsmiddelen en wasmiddelen, afbijtmiddelen, voor het beitsen van hout en om kleur uit gras en korstmos te halen voor het produceren van een groene kleurstof.

Verwijst naar een hindoeïstische geloofsgemeenschap en hervormingsbeweging die in 1875 in Bombay is gesticht door de brahmaan Dayananda Sarasvati. Zijn volgelingen, die streven naar een terugkeer tot de oorspronkelijke zuiverheid van het hindoeïsme zoals dat te vinden is in de Veda’s, zijn tegen beeldenverering, kinderhuwelijken, polygamie en betekenisloze rituelen. Dayananda's boek Vedabhashya bevat zijn uitleg van de Veda’s, de oudste hindoegeschriften. Arya Samaj draagt een morele visie van vriendelijkheid en goede wil jegens allen uit. Arya Samaj, thans een wereldwijde organisatie, is ook tegenstander van het traditionele hindoeïstische kastenstelsel en zet zich in voor de bestrijding van godsdienstig en sociaal onrecht. Volgelingen van Arya Samaj hebben ook het nieuwe idee geïntroduceerd om mensen met andere geloofsovertuigingen te bekeren tot het hindoeïsme. In 1893 was er een schisma tussen conservatieve en liberale volgelingen die het niet eens werden over de vraag of zij traditionele of moderne vormen van onderwijs moesten propageren en of ze al dan niet vegetarisme moesten bepleiten. De beweging werd later nationalistisch en kwam in botsing met sikhs en moslims, vooral in Punjab rond de scheiding van India en Pakistan in 1947.

Kaarten die worden gebruikt voor navigatie buiten de aardse atmosfeer, zowel voor interplanetair als voor interstellair verkeer.

De wetenschap die zich bezighoudt met het materiële heelal voorbij de atmosfeer van de aarde.

Fotografie van verschijnselen buiten de atmosfeer van de aarde en van bepaalde verschijnselen uit de ionosfeer, zoals het noorder- en zuiderlicht en meteorietenregens. Gebruik 'ruimtefotografie' voor fotografie buiten de atmosfeer van de aarde. Gebruik 'luchtfotografie' voor het fotograferen van de aarde vanuit een luchtvaartuig.

Wetenschappers die het materiële universum buiten de atmosfeer van de aarde bestuderen.

Een term gebruikt voor een soort kunstglas dat werd ontwikkeld door Steuben Glass Works, met een paarsachtig, blauwig of goudkleurig metalliek uiterlijk, dat wordt verkregen door het glas boven het vuur te besproeien met tinchloride of loodchloride onder vaste atmosferische omstandigheden.

Verwijst naar een gereedschapscultuur in het laat-paleolithische en vroeg-mesolithische Europa, in het bijzonder Frankrijk en Spanje. Deze cultuur volgde op de complexere Magdaléniencultuur en bestond gelijktijdig met de culturen van Tardenoisien, Maglemose, Ertebølle en Asturië. Kenmerkend zijn geometrische tekeningen op kiezelstenen, heel kleine stenen gereedschappen die in een handvat van been of geweitak passen, speerpunten met gekromde ruggen, eindschrapers, benen drevels, platte harpoenen en staven waarvan het doel onbekend is.

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Bajezid I (ook wel 'bliksemschicht' genoemd vanwege de snelheid waarmee hij zijn troepen verplaatste) van 1389 tot 1402. Hij staat het best bekend om de bouw van de 'Grote moskee' van Bursa, waaraan in 1390 werd begonnen en die in 1395 werd voltooid. Het hele complex omvatte een moskee, baden en een klein paleis, binnen een onregelmatig gevormde muur. De indeling en de schaal van de moskee hebben veel weg van de moskee van Moerad I, maar hier is metselwerk van gehakte steen gecombineerd met een beperkte hoeveelheid marmer. De wanden van de ruimten waarin de derwisj-pelgrims werden ondergebracht, waren versierd met bloemen en destijds polychroom. Het portaal van steen en marmer is het eerst grote Osmaanse portiek. Ook vermeldenswaardig is het Dar al Shifa, het academisch ziekenhuis uit 1400.

Instrumenten die automatisch atmosferische druk, temperatuur en vochtigheid vastleggen in een grafiek.

Een eclectische islamitische bedelorde met haar oorsprong in de 12de eeuw bij een Anatolische derwisj genaamd Hadjdji Bektash, over wie weinig bekend is. De orde werd in de 16de eeuw in Anatolië (Turkije) definitief vormgegeven door Balim Sultan. Hoewel oorspronkelijk een soefi-orde binnen de orthodoxe soennitische islam, werd de orde in deze periode meer syncretisch en nam zij leden van de sjiietische geloofsgemeenschap aan. Ook aspecten van het christendom, zoals biecht-, absolutie- en initiatiepraktijken, werden opgenomen als gevolg van contact met christenen. De Bektashi zijn sjiietisch in die zin dat zij de twaalf imams (geestelijk leiders) erkennen en Ali vereren. Zij wijken echter af van de meeste moslimorden omdat zij traditionele islamitische rituelen als hypocrisie beschouwen en, zoals veel soefi-orden, niet streng toezien op de naleving van alledaagse moslimregels. De Bektashi staan vrouwen toe ongesluierd deel te nemen aan rituelen. Mystieke geschriften van de Bektashi leveren een belangrijke bijdrage aan de soefipoëzie. Door hun betrekkingen met de Janitsaren, een Ottomaans militair elitekorps dat werd gerekruteerd uit christelijke gebieden, behielden de Bektashi hun politieke belang van de 15de eeuw tot kort na 1826, toen de Janitsaren werden ontbonden. De orde der Bektashi werd in Turkije in 1925 net als alle overige soefi-orden opgeheven maar bleef in Albanië bestaan totdat godsdienst daar in 1967 werd verboden. Bektashi worden nog aangetroffen in sommige gemeenschappen in Turkije, Albanese delen van de Balkan en de Verenigde Staten. Aanhangers dragen witte mutsen met vier of twaalf vouwen, waarbij de vier de vier poorten van de islam en de twaalf de twaalf imams symboliseren.

Kleden waarop aan een van de uiteinden een of meer mihrabs zijn afgebeeld; zo genoemd omdat ze doorgaans door Moslims gebruikt worden bij hun dagelijkse gebeden.

Voorzien (in grote mate) van bladeren. Kan ook worden gebruikt voor de beschrijving van vormen die lijken op bladeren, zoals korstmos en algen met lichamen die lijken op stengels en bladeren.

Gevormd als een blad, wordt vooral gebruikt om korstmossen en algen te beschrijven met lichamen die verschillend gevormd zijn qua stam en bladeren.

Een melkachtig uiterlijk van hars- of olie-achtige vliesjes ontstaat na het aanbrengen van een oplosmiddel. Te onderscheiden van 'waas' dat algemeen wordt gebruikt om aan te geven dat allerlei oppervlakken er anders zijn gaan uitzien als gevolg van de inwerking van waterdamp of vocht uit de atmosfeer.

Een plotselinge, kortdurende, natuurlijke elektrische ontlading in de atmosfeer.

Grote meteoren waarbij de meteoroïde explodeert wanneer deze door de aardatmosfeer gaat, wat in een heldere vuurbal resulteert.

Een grijs-wit marmer dat qua uiterlijk vergelijkbaar is met Formosa-marmer en dat afkomstig is uit dezelfde regio in Duitsland; dit marmer is echter over het algemeen iets lichter van kleur dan Formosa-marmer.

Een mengsel van modder, mos en kalk (vaak in de vorm van vermalen schelpen) dat wordt gebruikt als opvulling tussen muurbalken. Het is kenmerkend voor de architectuur met Franse invloeden in het zuiden van de Verenigde Staten, vooral Louisiana.

Orde van bloeiende planten met ongeveer veertien families. De soorten uit deze orde produceren glucosinolaatverbindingen (mosterdolie).

De bovenste oppervlaktes van klankbodems van snaarinstrumenten waarover de snaren zijn gespannen, en die een belangrijke rol spelen in het overbrengen van de trillingen van de snaren naar de omringende atmosfeer.

In algemene zin, natuurlijke objecten die buiten onze aarde en aardatmosfeer voorkomen, met inbegrip van de maan en andere planeten in dit zonnestelsel. In specifieke zin verwijst de term naar natuurlijke objecten van buitenaardse oorsprong, zoals kometen of andere meteoroïden die de aardatmosfeer binnendringen of op het aardoppervlak neerstorten.

Losse gewaden die het hele lichaam en hoofd bedekken met een gesluierde opening voor de ogen, gedragen door Moslimvrouwen.

Hard grofkorrelig hout van de boomsoort Platanus racemosa. Het is moeilijk te splijten en te bewerken, maar wordt wel gebruikt voor slagersblokken en voor ander ruw werk.

Een plantaardige verfstof die is gemaakt van extract van de schors van kastanjebomen. Het heeft een donkere kleur en werd in de 19e eeuw in Italië en Zuid-Frankrijk gebruikt voor het maken van een goedkope zwartachtige verfstof voor zijde. Looizuur van de kastanjeboomschors maakt leer zwaar en stevig, met een bleke roodachtige kleur. Kastanje-extract wordt meestal gemengd met andere looizuren, zoals quebracho, mimosa of myrobalans.

In het christelijke gedachtegoed, het uit het niets doen ontstaan van het universum door God. In andere, ook de veel oudere tradities dan het christendom wordt de schepping beschouwd als het creëren van de kosmos uit reeds bestaande materialen door een goddelijk wezen of principe.

Hoge podia op zuilen in moskeeën, vanwaaraf de assistent van de voorganger diens voorlezingen uit de Koran en diens gebaren herhaalt voor de gelovigen die verder weg staan.

Dekens met binnenin een elektrisch bedradingssysteem en een thermostatische bediening, waardoor zij een gelijkmatige warmte afgeven.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische Berberdynastie met dezelfde naam die regeerde in Ifriqiya (in het tegenwoordige Tunesië) van 909 tot 972 en in Egypte van 969 tot 1171. De afkomst van de Fatimids, die behoorden tot de Shi'a-sekte, ging terug tot Fatima, de dochter van Mohammed. De Fatimids hadden vele rivalen met wie ze de strijd moesten aangaan. Daarnaast hadden ze te maken met de Kruisvaarders. Fatimid-kunst is opmerkelijk vanwege het internationale karakter: deze kunst slaat een brug tussen het oosten en het westen van de islamitische wereld en stond open voor de Hellenistische erfenis van het Mediterrane gebied en voor sommige ideeën van de christelijke machten uit het noorden. Hoewel Fatimid-kunstenaars materialen en technieken bleven gebruiken die werden ontwikkeld door de Tulunids, werd de abstractie waarmee de Tulunids graag werkten, vervangen door belangstellend verkennen van de traditie van figuratieve representatie die was overgenomen vanuit Irak. Schilderkunst, boekillustraties, hout- en ivoorsnijwerk en glas-, keramiek- en textielontwerp zijn voorzien van figuratieve decoratie die ongeëvenaard is in contemporaine islamitische kunst. Belangstelling voor naturalisme is eveneens evident. De iconografie van Fatimid-kunst is vaak schatplichtig aan Abbasid-hofkunst. Tegelijk met de ontwikkeling van figuratieve tradities werden ook ontwerpen ontwikkeld die waren gebaseerd op oneindige systemen van lineaire patronen; deze vorm van ornamentatie werd een van de meest succesvolle vormen van abstracte islamitische kunst. Figuratieve kunst was ongepast voor religieuze gebouwen, die in plaats daarvan werden versierd met een krachtige nieuwe stijl van beeldhouwen die gewoonlijk werd gekenmerkt door elegante inscripties in een karakteristieke vorm van Koefisch schrift, versierd met bladvormige en bloemelementen. Een tritonshoornschelpmotief dat bekend is uit de late oudheid, was populair bij de Fatimids, zoals te zien is op de façade van de moskee van al-Akmar. Er is niets bewaard gebleven van de twee Fatimid-paleizen die in het centrum van Caïro stonden, maar verhalen over deze paleizen getuigen van hun pracht.

Natuurlijke, bijna permanente kleurstof die vooral wordt verkregen van verschillende soorten acacia en mimosa. Wordt gebruikt om bruine, zwarte en olijfkleurige tinten te maken en wordt ook toegepast bij het leerlooien.

Deel van de ozonlaag waarin de concentratie ozon min of meer is verdwenen. Dit gebeurt vooral op hoge geografische breedte en wordt voornamelijk toegeschreven aan de chemische werking van cfk's en andere atmosferische verontreinigingen.

Groepen mensen met een religieuze achtergrond, meestal christenen, moslims of boeddhisten die een gemeenschappelijke levensopvatting hebben, zich bezig houden met specifiek werk of een rooster van godsdienstoefeningen en zich onderwerpen aan de richtlijnen van hun leiders. Vaak, maar niet uitsluitend, leven ze in een afgezonderde of niet voor iedereen toegankelijke plaats, zoals een klooster.

Elektrische verschijnselen en eigenschappen van de aarde; wordt in ruime zin gebruikt en omvat ook atmosferische elektriciteit.

Studie naar de chemische samenstelling van de aarde. Het betreft de schatting van de hoeveelheid samenstellende delen en hun isotopen en de spreiding hiervan in de lithosfeer, atmosfeer, biosfeer en hydrosfeer, en in de stenen en mineralen waaruit de aarde bestaat.

De wetenschappen die zich bezighouden met de aard, oorsprong, evolutie en het gedrag van de vaste aarde, haar wateren en de lucht die haar omringt, met inbegrip van de geologische, hydrologische en atmosferische wetenschappen.

Transparante lagen of laagjes die op een tekening worden aangebracht, met inkt of aquarelverf, om een atmosferisch effect te creëren.

Tekeningen die met een pen zijn gemaakt en vervolgens zijn verfraaid met transparante inkt of aquarelverf in de wasverftechniek, teneinde een atmosferisch effect te creëren.

Verwijst naar een regionale school van Pahari-miniatuurschilderkunst die wordt geassocieerd met het kleine vorstendom Guler in het oosten van het heuvelgebied van Pahari. In de 18de en 19de eeuw leefden er in Guler een aantal kunstenaarsfamilies die tot de begaafdste van de regio behoorden. De destijds heersende dynastie diende het Mogolrijk, iets wat duidelijk terug te zien is in de ontwikkeling van de schilderkunst in Guler, aangezien schilderijen vaak werden uitgewisseld of geschonken. De familie Pandit Seu (begin 18de eeuw) was een vooraanstaande kunstenaarsfamilie die oorspronkelijk uit Guler afkomstig was, evenals de familie Dhumun en Purkhu. Pandi Seu zelf was mogelijk verantwoordelijk voor de versmelting van de intensiteit van de Pahari-kunst met het naturalisme en de atmosferische effecten van de Mogols, later vaste stijlkenmerken van de Guler-schilderkunst. Ook latere kunstenaarsfamilies lieten zich beïnvloeden door Pandit Seu, en zijn mogelijk verre verwanten. Wellicht trokken Guler-kunstenaars naar Chamba en Kangra toen hun families groter werden en er steeds meer opdrachten van buiten Guler kwamen.

Verwijst naar de cultuur van de Gupta-periode in Noord-Centraal-India vanaf de vroege 4de eeuw tot de late 5de eeuw, een periode die wordt beschouwd als de 'klassieke' periode van Indiase kunst. Tijdens de Gupta-periode was er sprake van een grote activiteit op het gebied van wetenschap, visuele kunsten, muziek en literatuur, en de periode had haar hoogtepunt tijdens de heerschappij van Chandra Gupta II (375-415 n. Chr.). Sommige van India's oudste bewaard gebleven schilderingen werden in deze periode gemaakt in de boeddhistische grotten van Ajanta in de Deccan; de schilderingen worden gekenmerkt door levendige kalligrafische lijnen en levensechte contemporaine details. De beroemde bouwkundige Gupta-stijl ontwikkelde zich mogelijk uit de Kushana-stijl; tegen het eind van de 4de eeuw had zich een duidelijke boeddha-icoon ontwikkeld, die werd gekenmerkt door monumentale eenvoud en een verfijnd realisme. De spanning van vroegere Mathuran-beeldhouwkunst is vervangen door een kalme en rustige atmosfeer die een spirituele andere wereldlijkheid aanduidt die een kenmerk is van de boeddhistische Gupta-stijl. Onder de vele beeldhouwkundige vondsten bij Sarnath is een groep sculpturen die bekend staat als de 'natte boeddha's' met nauwsluitende kleding en vliesachtige vingers als typische Gupta-kenmerken. Gedurende deze periode trad de hindoekunst op de voorgrond; het vroegste en opvallendste voorbeeld van Gupta-hindoekunst is de in rotssteen uitgehouwen schrijn van Udayagiri uit 401. De beeldhouwer van de reliëfs van de verwoeste Dashavatara-tempel bij Deogarh kopieerde de boeddhistische stijl van Sarnath en paste deze toe op een hindoemotief, met opmerkelijk resultaat. Er is echter heel weinig Gupta-kunst overgebleven, aangezien een groot deel van deze kunst, zowel boeddhistische als hindoeïstische kunst, werd vernietigd tijdens de invasies van de Hunnen en de komst van de islam.

Verwijst naar kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische Hafsid-heersers van Tunis die een van vier regionale machten waren die opkwamen in de Maghrib na de ineenstorting van het Almohad-rijk in 1212. De Hafsids regeerden in het oostelijk gebied van Noord-Afrika. Belangrijke centra waren de kuststeden van Tunis, Sousse en Sfax. Hafsid-cultuur is een ontmoeting van oost en west: de vele Spaanse vluchtelingen in de regio brachten hun artistieke tradities met zich mee en de Hasfids onderhielden tevens nauwe banden met de mammelukken van Egypte. De Hafsids waren verantwoordelijk voor het introduceren van de madrasa bij de Maghrib en er werden er vele gebouwd, evenals talrijke moskeeën. De Hafsids, die zichzelf zagen als verdedigers van het islamitische geloof, gaven ook opdracht tot het vervaardigen van veel opmerkelijke religieuze manuscripten.

Verwijst naar de religieuze overtuigingen en gebruiken van religies buiten de zogeheten 'grote' religies. Heidenen worden soms niet-christelijk, niet-joods of niet-moslim genoemd; soms wordt de term in beperktere zin gebruikt om elke niet-christen te beschrijven, soms zelfs joden.

Kleine primitieve fotosynthetische niet-vasculaire planten die op natte plaatsen groeien en op groen zeewier of op bladmossen lijken. Voorheen ingedeeld bij Bryophyta.

Te gebruiken voor meestal ronde ballonnen van een niet-rekbaar materiaal, die in de lucht worden gehouden door hete lucht die wordt geproduceerd boven een bak, vaak een mand, en groot genoeg zijn om mensen de atmosfeer in te dragen.

Verwijst naar de stijl in de architectuur en kunstnijverheid op het Iberisch Schiereiland tijdens de moslimoverheersing van de 8ste tot de 15de eeuw. De stijl wordt gekenmerkt door islamitische vormen en motieven, zoals Kufic inscripties, dierenmotieven en gekrulde acacia bladeren. De term wordt soms gebruikt om specifiek te verwijzen naar Spaans aardewerk, tegelwerk en ander keramiek dat tijdens deze periode is vervaardigd, in het bijzonder de soorten met zijdeglanspigment.

Verwijst naar de stijl en cultuur van het Hmong-volk, verspreid over gebieden in heel China, Vietnam, Laos en Thailand. De artistieke productie in deze stijl wordt voornamelijk gekenmerkt door ontwerpen voor zilveren sieraden, zoals zilveren halskettingen met slotvormige hangers die waren bevestigd aan nekringen, grote halskettingen die de gehele borst bedekten, zware en dunne armbanden, en cirkelvormige oorbellen die het oor omringen en die breder worden vanaf smalle uiteinden naar een breed centrum, met puntige hangers die aan kleine kettingen hangen. Textielstijlen worden gekenmerkt door batikproducten met geometrische patronen op hennep en katoen, appliqué en reverse appliqué in opvallende kleuren, waaronder indigo, specifieke borduurontwerpen zoals mosterdbloesem, komkommerzaad, tijgertanden en pauwenogen, gedetailleerd naaiwerk, zijden coconvezels en paneelontwerpen met bloemen en verhalen, waarin het dorpsleven, seances van sjamanen, legenden en oorlogsvoering worden afgebeeld.

De mate waarin een artefact, structuur of atmosfeer vocht bevat; impliceert meestal meer vocht dan wenselijk is.

Verwijst doorgaans naar de wettelijke en sociale verbintenis van een man en vrouw als echtgenoten, hoewel de term tegenwoordig ook wordt gebruikt voor de verbintenis van een homoseksueel stel. Gebruik 'bruiloften' voor de huwelijksvoltrekking of -ceremonie. De term wordt soms gebruikt om in algemene zin te verwijzen naar een nauwe of intieme relatie, die niet beperkt is tot mensen.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische dynastie met deze naam die heerste in Marokko van 789 tot 985; de Idrisidische dynastie was de eerste islamitische dynastie die een onafhankelijke staat vestigde in Marokko en speelde een belangrijke rol bij de islamisering van Marokko. Islamitische stedelijke cultuur verscheen in Marokko gedurende de Idrisidische periode. Idris I, een afstammeling van Mohammed, stichtte de dynastie en ook de stad Fez. Fez werd de hoofdstad tijdens de heerschappij van zijn zoon, Idris II, en floreerde als een handelscentrum en als een religieus en intellectueel centrum onder het patronaat van Idris II. De Idrisids waren verantwoordelijk voor het ontwerp van het oude stadscentrum en de verdeling van de stad in twee afzonderlijke gebieden (voor de Kairouani's en de Andalusiërs), gescheiden door de rivier Fas. Helaas zijn fysieke overblijfselen uit deze periode beperkt. De Idrisids bouwden in Fez wat nu de Qarawiyyin-moskee is, maar alleen in de kern ervan zijn Idrisid-elementen bewaard gebleven. De tombe van Idris I bij Moulay Idris in de buurt van Volubilis (dat na 788 tot de hoofdstad van Idris I werd gemaakt) en die van Idris II in Fez worden beschouwd als de heiligste graftomben in Marokko; beide tomben werden in de 18de eeuw volledig herbouwd.

Voorbidders en officiërende priesters van islamitische moskeën.

Gebedsplaatsen voor gemeenten, meestal moskeeën.

Religieuze complexen die doorgaans bestaan uit een structuur voor geloofsaanbidding, bijvoorbeeld een moskee of tempel, torens, en kleinere heiligdommen of tempels; typerend voor de religieuze architectuur van Zuidoost-Azië, India en het Midden-Oosten.

Naam die verwijst naar de wereldlijke en religieuze leiders van moslimgemeenschappen die worden beschouwd als opvolger van Mohammed; de naam is afgeleid van het Arabische woord 'khalifa', dat 'opvolger' betekent. De term wordt met name gebruikt binnen een historisch kader om te verwijzen naar de afschaffing van het kalifaat in Turkije, op 23 maart 1924.

Verwijst naar de functies, regeerperioden of domeinen van kaliefen. Het kalifaat, een politiek-religieuze staat, groeide na de dood van Mohammed in 632 uit tot een mosliminstituut. Door veroveringen groeide het kalifaat de eerste eeuwen snel in omvang, maar na de overwinning van de Mongolen bij Bagdad, in 1258, hield het op te bestaan. Ondanks de slinkende macht bleef het kalifaat een symbool van moslimeenheid, en men heeft diverse keren geprobeerd om het nieuw leven in te blazen.

Liefdesinscripties die op sommige Oudgriekse vazen worden aangetroffen en die meestal een uiting van mannelijke homoseksuele liefde betreffen. Een kalosinscriptie heeft als vorm 'die-en-die [is] kalos," waarbij kalos mooi of knap betekent, met een erotische connotatie. De namen zijn in de regel die van aristocratische inwoners van Athene. De kalosinscripties die in verband kunnen worden gebracht met bekende historische figuren hebben een belangrijke rol gespeeld bij het vaststellen van de chronologie van Attische vaasschilderingen; ze werden namelijk vermoedelijk geschreven toen de betreffende persoon nog jong was. Voor vrouwen zijn ook kale-inscripties gevonden, maar de verhouding tussen kalos- en kale-inscripties is ruim 20 op 1; de vrouwen die in deze inscripties werden geprezen, waren waarschijnlijk courtisanes. Het merendeel van de kalosinscripties is tussen 550 en 450 v. Chr. geproduceerd.

Alcoholthermometers met grote bollen, die worden gebruikt om lage luchtsnelheden te meten of het afkoelingseffect van bepaalde atmosferische toestanden.

De term stamt af van het Latijnse woord voor ���stoel' of ���zitting' en wordt gebruikt voor zware Romeinse stoelen die waren afgeleid van klismos-stoelen, die door de oude Grieken waren ontwikkeld en lichter en subtieler waren. Gebruik ���katheders (bisschopstronen)' voor stoelen in christelijke kathedralen die bisschoppen gebruikten.

Grote bedekkingen van stof tijdens de periode van de bedevaart gebruikt voor de Ka'ba bij de de Grote Moskee in Mekka en waarop citaten uit de Koran zijn ingeweven of geborduurd. Ze worden elk jaar vervangen en na de ceremonies in stukken gesneden en uitgedeeld als relikwieën.

De atmosferische variaties op een specifieke geografische locatie op langere termijn. Gebruik 'weer' voor de atmosferische toestand op korte termijn.

Een olie verkregen uit zaden van de mosterdfamilie.

Verwijst naar de christelijke kerk van Egypte, waar de islam de belangrijkste godsdienst is. Vóór de verovering door de Arabieren in de 7de eeuw duidden de Egyptenaren zichzelf en hun taal aan met de Griekse term Aigyptios (met Kopt als westerse vorm). Later namen de Egyptische moslims afstand van de term Aigyptioi en ging deze fungeren als specifieke aanduiding van de christelijke minderheid in Egypte. Sinds de 5de eeuw zijn deze christenen monofysitisch: ze erkennen slechts één natuur van Christus. Afgezien van de monofysitische kwestie hebben de kopten dezelfde geloofsleer als de oosters-orthodoxe kerken. De erediensten worden vrijwel geheel in het Arabisch gehouden, en de kerkboeken, met liturgieën die zijn toegeschreven aan Marcus, de Heilige Cyrilus van Alexandrië en Gregorius van Nazianzus, zijn geschreven in het Koptisch (het Bohairische dialect van Alexandrië), met daarnaast de Arabische tekst in een tweede kolom. Na de jaren 90 van de 19de eeuw introduceerde de kerk een democratische bestuursvorm met aan het hoofd de patriarch, die in Cairo woont. Buiten Egypte zijn er nog enkele koptisch-orthodoxe kerken te vinden in het Heilige Land, en Khartoem (Sudan) heeft een koptisch bisdom. De Ethiopische, Armeense en Syrische Jacobietenkerken vormen een gemeenschap samen met de koptisch-orthodoxe kerk. Er bestaat een overvloed aan koptische religieuze kunst. Ook is de kerk actief op het gebied van scholing. De ruim drie miljoen kopten vormen weliswaar een minderheid in Egypte, maar zijn niettemin sterk vertegenwoordigd in allerlei beroepsgroepen. Kopten hebben vaak onder vervolging te lijden gehad, ook nog in deze tijd. Gebruik 'Koptisch (periode)' om specifiek te verwijzen naar de vroegmiddeleeuwse periode in Egypte.

Schilderstijl en -techniek met koraalrode verf die in de 6de en 5de eeuw v. Chr. voor sommige Attische vazen werd gebruikt. Diverse bekende vaasschilders, zoals Onesimos en Psiax, hebben met de techniek geëxperimenteerd. Koraalrode verf werd gemaakt door gele oker toe te voegen aan de zwarte glanslaag, waardoor de glanslaag poreus werd en door heroxidatie bij het bakken een diep oranjerode kleur kreeg. De koraalrode techniek werd meestal aangetroffen op bekers zonder voet en in phialae van na de Perzische Oorlogen. Het rode lichaam van de vaas steekt fraai af tegen het zwart van de lip en handvatten. Het is denkbaar dat ze in Athene zijn vervaardigd, onder invloed van Perzisch metaalwerk, en dat de kleur bedoeld was om de suggestie van goud te wekken. De koraalrode glanslaag hechtte zich echter slecht aan het oppervlak van de vaas, waardoor de techniek nooit algemeen verspreid raakte en uiteindelijk in onbruik raakte.

erwijst naar de heilige geschriften van de islam, die volgens de moslims het woord van Allah vertegenwoordigen en tussen 610-632 n. Chr. door de aartsengel Gabriël aan de profeet Mohammed zouden zijn onthuld. De teksten zijn soms verfraaid met geometrische decoraties en plantenmotieven, maar het traditionele verbod op het afbeelden van levende wezens wordt bijzonder strikt gehandhaafd bij Koranteksten. Schilderijen met afbeeldingen van verhalen uit de Koran verschijnen nooit in de Koran zelf, maar soms wel in manuscripten met teksten die op thema's uit de Koran zijn geïnspireerd. De definitieve tekst van de Koran zou reeds binnen 30 jaar na de dood van Mohammed zijn vastgelegd, en is sindsdien onveranderd gebleven. De Koran bestaat uit 114 hoofdstukken of soera's, die ongeveer zijn gerangschikt op aflopende volgorde van lengte, en die hoofdzakelijk in de stem van God zijn geschreven. De tekst heeft meer een poëtisch dan een prozaïsch karakter, waardoor het verhalende element een ondergeschikte rol speelt. In het algemeen richten de vroege soera's zich op het oproepen van de gelovigen, met thema's als het aanbidden van slechts één God, sociale rechtvaardigheid en verhalen van ongelovigen. De latere soera's bevatten meer maatschappelijk getinte elementen en voorschriften omtrent het huwelijk, het gezin, ethische kwesties en de moslimgemeenschap. De Koran fungeert als belangrijkste bron voor de islamitische wetgeving met betrekking tot zaken als echtscheiding, gebedstonden, vasten en oorlogsvoering. Er wordt vaak uit voorgedragen en gezongen voor godsdienstige of liturgische doeleinden.

Foto's van verschijnselen buiten de atmosfeer van de aarde en van bepaalde verschijnselen uit de ionosfeer, zoals het noorder- en zuiderlicht en meteorietenregens. Gebruik 'ruimtefoto's' voor foto's die buiten de dampkring zijn gemaakt. Gebruik 'luchtfoto's' voor foto's die van de aarde zijn gemaakt vanuit een vliegtuig.

Tak van de systematische filosofie die zich bezighoudt met de aard van het heelal als een kosmos en die speculatieve metafysica en wetenschappelijke kennis combineert.

Verwijst naar dozen of kisten als voetstuk voor de Koran; het kan ook verwijzen naar tronen of preekstoelen in een moskee en naar grote katheders waarop lezers van de Koran zitten.

Lampen waarin licht wordt geproduceerd door middel van een elektrische boog tussen twee elektrodes in een geïoniseerde kwikdampatmosfeer. Ze geven een blauw-groen licht af, dat rijk is aan ultraviolette straling.

Verwijst naar een van de twee takken van de moderne islamitische beweging der Ahmadiyya. Deze tak beschouwt de stichter van de Ahmadiyya, Ghulam Ahmad, eerder als een hervormer dan als een profeet en blijft zodoende dichter bij de hoofdstroming van de islam. De Lahori staan net als de Qadiyani bekend om hun preken, hoewel ze zich meer richten op het bekeren tot de islam in het algemeen dan op het bekeren tot hun specifieke geloof. Zij spelen ook een rol in de liberalisering van de islam en het uitgeven van Engels- en Urdutalige publicaties. De Lahori werden geleid door Mawlana Muhammad Ali vanaf de oprichting in 1914 tot zijn dood in 1951. De geloofsgemeenschap, die een grote verspreiding kent, heeft een Brits centrum in de moskee van Woking; haar hoofdkwartier staat in Lahore (Pakistan).

Islamitische feestdag die in het algemeen valt op de 27e van de maand Rama���ān. Sommige moslims brengen deze nacht door in gebed of retraite.

Elk niet-gewenst, kunstmatig en atmosferisch licht en de daarbij behorende nadelige gevolgen, zoals fel schijnsel, het licht dat van het ene pand op het andere valt en de gloed in de hemel die wordt veroorzaakt door het licht uit de steden.

Een mengsel van gassen dat de atmosfeer van de aarde vormt; wordt over het algemeen beschouwd als datgene dat noodzakelijk is voor het overleven van dieren en planten die op het land leven.

Verwijst naar het nemen van foto's vanuit een luchtvaartuig. De term kan ook in het algemeen worden gebruikt voor foto's die vanuit de lucht worden genomen, bijvoorbeeld foto's die zijn genomen door camera's die op luchtvaartuigen, raketten, satellieten om de aarde en andere ruimtevaartuigen zijn bevestigd. Het doel van fotografie vanuit lucht- of ruimtevaartuigen is meestal het verzamelen van informatie over landschapselementen ten behoeve van militaire en andere verkenningen, of voor het vastleggen van dimensionale eigenschappen van het land voor het onderzoeken of in kaart brengen van een locatie. Gebruik 'ruimtefotografie' om specifiek te verwijzen naar fotografie buiten de atmosfeer van de aarde en 'astrofotografie' voor de fotografie van astronomische verschijnselen. Gebruik 'luchtaanzichten' als de nadruk ligt op fotografische gezichten vanuit een luchtvaartuig of een ander hoog standpunt.

Tak van de ruimtevaarttechniek die zich bezighoudt met het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van luchtvaartuigen die binnen de atmosfeer functioneren en de daarmee verwante systemen.

Vervuiling van de atmosfeer op aarde.

De hoeveelheid verdampt water in de atmosfeer.

Een type versiering dat men kan verkrijgen door te schilderen met een pigment dat metaaloxiden bevat (meestal een mengsel van koper en zilver) op een vooraf gebakken glazuur. De versiering wordt aangebracht en ondergaat vervolgens een tweede bakbeurt in een reducerende atmosfeer. De versiering kan zowel op een tin-, alcaline- als loodglazuur aangebracht worden. The oxide wordt tijdens het bakken gereduceerd tot metaal dat zich vervolgens vasthecht aan het oppervlak van het glazuur. Het metalen oppervlak en de extreme dunheid van het lusterpigment geeft een typisch gouden en iriserend effect.

Genus van een of twee soorten grassen, inheems in het Middellandse Zeegebied. Deze soorten werden traditioneel in het genus Stipa ondergebracht vanwege hun langwerpige bloempjes en lange taaie kafnaalden. Men is het er nu echter over eens dat de soorten uit dit genus wat andere kenmerken betreft van die uit Stipa verschillen. Bovendien hebben ze een verschillend aantal chromosomen.

Wordt specifiek gebruikt voor islamitische theologische- of rechtenfaculteiten, vooral in samenhang met een moskee, of in het algemeen voor studieplaatsen.

Islamitische theologische- of rechtenfaculteiten, vooral in samenhang met een moskee, of in het algemeen voor studieplaatsen.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Mahmoed I, die regeerde van 1730 tot 1754. Tijdens zijn heerschappij bouwde hij verschillende fonteinen, waaronder de grote op India geïnspireerde fontein van Tophane. Onder zijn supervisie viel ook de Nuruosmaniye-moskee, die brak met de Ottomaanse traditie en die was gebouwd op basis van rechthoekige grondplannen in een meer westerse stijl.

Verwijst naar de stijl van architectuur die samenviel met de heerschappij van Mahmoed II (van 1808 tot 1839). Mahmoed maakte een eind aan de heerschappij van de janitsaren, wier reactionaire standpunten deels de militaire neergang van het Osmaanse rijk hadden veroorzaakt. Op artistiek gebied was hij een belangrijke factor bij het europeaniseren van de Osmaanse kunst en architectuur, door bouwwerken te laten neerzetten in barok- en rococostijl en de stijl van het neoclassicisme van het Frankrijk onder Napoleon. Zijn Nusretiye-moskee (moskee van de overwinning) werd gebouwd in de late barokstijl met golvende muren en grote open binnenplaatsen. Onder Mahmoed II werden hofkunstenaars naar Frankrijk gestuurd om wetenschappelijke teken- en schildermethoden en de principes van lineair perspectief aan te leren.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de mammelukken, een krijgerskaste die Egypte en Syrië regeerde vanaf ongeveer 1250 tot de vroege 16de eeuw, en die in het Midden-Oosten meer dan 700 jaar invloedrijk en machtig is geweest. Mammeluk-architectuur was in wezen conservatief en niet erg vernieuwend, maar wel rijk en over het algemeen van zeer hoge kwaliteit. Mammeluk-architectuur wordt gekenmerkt door het gebruik van zeer fijn afgewerkte minaretten, enorme façades en portalen, en de tendens om structuren voor verschillende toepassingen te bouwen in een enkel complex. Begunstigers bouwden hun belangrijke monumenten gewoonlijk ook dichtbij elkaar. De mammelukken staan ook bekend om hun technische virtuositeit in stenen constructies; metselaars gebruikten verschillend gekleurde stenen op de oppervlakken van gebouwen. Er zijn bijna 3000 belangrijke mammelukmonumenten bewaard gebleven of bekend gebleven via teksten; de meeste monumenten in de oude wijken van Caïro, Damascus, Tripoli en Aleppo zijn mammeluks, evenals de meeste monumenten op de Haram ash-Sharif in Jeruzalem, buiten de Rotskoepel. Net als architectuur bereikten ook de overige kunsten van de mammelukperiode een hoog niveau van technische perfectie, maar staan ze niet bekend om hun originaliteit; er bestaan wel bezienswaardige voorbeelden van ingelegd metaalwerk, kalligrafie, moskeelampen en houten objecten.

Privéruimte in een moskee vlakbij de mihrab, meestal bedoeld voor gebruik door de kalief of een andere belangrijke persoon.

Islamitische heiligdommen of heilige moskeeën.

Moskeeën met een mihrab maar geen minbar, meestal voor de dagelijkse gebeden van enkelingen of kleine groepjes maar niet voor de dienst op vrijdag.

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Mehmed I, van 1403 tot 1421. Gedurende deze periode werd de Yesil Cami of 'Groene moskee' gebouwd, van 1412 tot 1413. Deze moskee werd zo genoemd omdat de koepels destijds waren bedekt met groene tegels. De inrichting van de moskee stond onder supervisie van Ali bin Ilyas uit Bursa, die Nakkas (‘ontwerper’) werd genoemd. De indeling bouwt voort op de indeling van de moskee van Bajezid, hoewel het sanctuarium en de zuidelijke pelgrimsruimten hier een koepel hebben gekregen. De noordelijke gevel is versierd met uitgebreid lijstwerk en een portaal van marmer. De naburige graftombe van Mehmed I, die na zijn dood in 1421 is voltooid, heeft een exterieur met panelen omlijst met blauwe, in steen gelegde tegels.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Mehmed IV, die regeerde van 1648 tot 1687. Artistieke prestaties tijdens zijn heerschappij zijn, onder andere, toevoegingen aan het Topkapi-paleis en de voltooiing van de Yeni Valide-moskee in 1683.

Oorspronkelijk gebruikt door de Syrische monofysieten en nestorianen, en later door moslims, om oosterse christenen aan te duiden die trouw bleven aan het gezag van het concilie van Chalcedon dat plaatsvond in 451 (waarbij werd aangenomen dat Christus zowel goddelijk als menselijk was) toen de meeste christenen monofysiet werden. De naam had aanvankelijk een negatieve connotatie omdat melkieten op theologisch gebied instemden met de Byzantijnse keizer (melkieten betekent 'royalisten' of 'mannen van de keizer'). Later wordt de term gebruikt om te verwijzen naar die orthodoxe, oostelijke christenen die een Arabische versie van het Griekse ritueel volgen, in het bijzonder die christenen die zijn verenigd in de gemeenschap van de rooms-katholieke kerk en toch hun eigen organisatie behouden.

Various styles of writing, mostly developed from Merovingian chancery script, in use in France and adjacent areas from the 7th century.

Barometers die niet afhankelijk zijn van een hydrostatisch evenwicht of van de wetmatigheden van gassen, maar die in plaats daarvan gebruik maken van metingen van de kracht die door de atmosfeer wordt uitgeoefend op een onderdeel van het mechanische systeem; vaak met een schaalverdeling om te worden gebruikt als hoogtemeters.

Het passeren van een meteoroïde door de aardatmosfeer, zichtbaar als een vurige streep of vuurbal aan de hemel.

Interplanetaire deeltjes of brokken metaal of gesteente die het passeren door de aardatmosfeer overleven en op de grond inslaan, of die op een andere planeet inslaan.

Betrekkelijk kleine interplanetaire lichamen die de aardatmosfeer met hoge snelheid binnendringen, vervolgens verbranden en de lucht eromheen verhitten, waardoor een lichtverschijnsel ontstaat dat 'meteoor' wordt genoemd. Een object dat de passage door de atmosfeer overleeft en op de grond inslaat, wordt een 'meteoriet' genoemd.

Wetenschap die zich bezighoudt met de atmosfeer en al haar uiteenlopende verschijnselen.

Ballonnen die gebruikt worden om meteorologische instrumenten, vooral radiosondes, omhoog te dragen; gebruik 'weerballonnen' voor ballonnen die automatisch registrerende instrumenten omhoog dragen voor algemeen atmosferisch onderzoek.

Instrumenten voor de observatie, meting en documentatie van atmosferische verschijnselen.

De atmosferische omstandigheden in een klein gebied of afgesloten ruimte.

Nissen, vertrekken of tegels in moskeeën die de richting van Mekka aangeven.

De hoge, smalle torens van een moskee waarvandaan de gelovigen worden opgeroepen tot het gebed.

Kansels in moskeeën met een klein platform voor de spreker, een balustrade, een baldakijn, een smalle trap en meestal met een poort aan de voet van de trap.

Verwijst naar aardewerk dat wordt gekenmerkt door veren- en takkendecoraties die lijken op de afdrukken van mosagaat (in het Engels ook wel 'mocha stone' genoemd). Mocha ware is rond 1785 in Engeland ontwikkeld en bleef de gehele 19de eeuw populair. Het wordt met name aangetroffen bij mokken, kruiken en andere vormen van aardewerk die in taveernes werden gebruikt voor het meten of bewaren van droge waren, hoewel het ook bij andere voorwerpen voorkomt. Het ornament werd gemaakt door de romp, bestaande uit groen aardewerk of bedekt met engobe, te bestrijken met een vloeibaar pigment dat zich vervolgens verspreidde op capillaire wijze, of door middel van een blaaspijpje. Het pigment bevatte vaak tabakssap, urine en metaaloxide, en had meestal een groen, bruine, blauwe of roze kleur. Soms werd de romp eerst beschilderd met een horizontaal banddessin in bruine, blauwe of grijze engobe. De romp was doorgaans gemaakt van Engels aardewerk, wit of bamboekleurig aardewerk, of van pearlware.

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Moerad I, zoon van Orhan, van 1362 tot 1389. Gedurende deze periode werd een aantal nieuwe moskeeën gebouwd bij Bursa, waarbij de sultan naar verluidt christelijke arbeiders zou hebben ingezet. In 1366 begon Moerad I aan de bouw van een kulliye, een gebouwencomplex met een moskee, Byzantijnse thermen, een grote soepkeuken en een school. De moskee werd voltooid in 1385 en had een kruisvorm met vier ruimten, met in twee daarvan een grote haard voor het comfort van de bezoekende derwisjen. Onder de centrale koepel bevond zich een fontein voor het wasritueel, vóór het verhoogde moskeegedeelte. Een uniek kenmerk van dit gebouw is de achthoekige koepel boven de mihrab, de nis in de muur van de moskee die de richting van Mekka aangeeft.

Verwijst naar de stijl en periode die in verband worden gebracht met de heerschappij van Moerad II, zoon van Mehmed I. Hij was aan de macht van 1421 tot 1444, toen hij afstand deed van de troon. Daarna was hij van 1446 tot 1451 wederom aan de macht. Het belangrijkste architectuurproject tijdens zijn heerschappij was de bouw van de enorme 'moskee met drie balkons' waaraan men in 1438 begon en die zo werd genoemd vanwege de vernieuwende minaret met drie balkons. Het gebouw was uniek met zijn ruitjespatronen, glas-in-loodramen en kronkelende strepen in rood-roze steen, een grote binnenplaats en enorm hoge minaretten. Moerad II was de laatste sultan die werd begraven in de stad Bursa, maar de locatie die hij had gekozen, was meer afgelegen en het resulterende complex van gebouwen en de Koninklijke begraafplaats is lager gelegen en eenvoudiger van aard dan eerdere werken. Ook vermeldenswaardig is de bijbehorende tuin met een grote verscheidenheid aan ceders, platanen, oleanders en rozenstruiken.

Verwijst naar de kunst en architectuur die samenvielen met de heerschappij van Moerad III (1574-1595), zoon van Selim II en kleinzoon van Süleyman II. Moerad gaf opdracht tot de bouw van een koninklijke moskee in Manisa en herbouwde grote gedeelten van het Topkapi-paleis in Istanboel. Zijn primaire interesse als begunstiger lag op het gebied van de kunsten van het boek, en van alle Ottomaanse sultans toonde hij de meest persoonlijke interesse in de werken van hofschilders, ontwerpers en kalligrafen. Veel belangrijke geïllustreerde geschiedenissen en religieuze werken werden voltooid onder zijn patronaat. Tegen de jaren tachtig van de 16de eeuw werd de markt overspoeld door goud en zilver vanuit de Nieuwe Wereld, waardoor het hof werd gedwongen een vast tariefsysteem te hanteren voor artistieke werken zoals tegels en tapijten. Ondanks de economische terugval bereikten hoftapijten en keramiek hun technische en artistieke hoogtepunt tijdens de heerschappij van Moerad III, naast gebedstapijten en polychrome keramiektegels van het Ottomaanse rijk.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Moestafa III, die regeerde van 1757 tot 1774. Hij stichtte de Laleli-moskee, die doet denken aan het ontwerp van de Nuruosmaniye-moskee met zijn verhoogde platform en toegangstrap.

De religieuze ideologie dat er maar één god is, in tegenstelling tot polytheïsme en pantheïsme. Monotheïsme is ontwikkeld vanuit het judaïsme en is nog steeds een centraal onderdeel van het judaïsme, christendom en de islam. Moslims en joden vinden dat het geloof binnen het christendom in de Heilige Drie-eenheid het monotheïsme tegenspreekt.

Verwijst naar de stijl van de kunstvoorwerpen die werden vervaardigd door Spaanse christenen tijdens de moslimheerschappij van de 9e tot de 11e eeuw. De stijl verplaatste zich naar het noorden en is tevens zichtbaar in kerk- en kloosterarchitectuur, verluchte handschriften, beeldhouwkunst en ivoorsnijkunst. Kenmerkt zich door de vermenging van traditionele Spaanse volkscultuur en Moorse vormen en motieven.

Verwijst naar de stijl in de architectuur en decoratieve kunsten die zich in Spanje en Portugal ontwikkelde in de periode dat de Moren geleidelijk de macht over het Iberische schiereiland verloren, grofweg tussen de 12de tot de 15de eeuw. De term is ontleend aan het Arabische woord voor vazal en werd oorspronkelijk gebruikt voor het werk dat door moslim-ambachtslieden werd uitgevoerd voor christelijke meesters in baksteen, pleister, hout en tegelwerk. Tegenwoordig wordt de term gebruikt voor alle laat-Middeleeuwse Spaanse werken in de islamitische traditie, waaronder boekbindkunst, textiel, keramiek, ivoorkunst, meubelen en ingelegd hout en metaal. De stijl kenmerkt zich door de moslimvormen en –motieven zoals arabesken, Koefische inscripties, stalactitisch werk, azulejo-werk en hoefijzerbogen.

Wordt gebruikt voor ventilatiesystemen die afhankelijk zijn van natuurlijke atmosferische omstandigheden en de handmatige bediening van openingen in gebouwen zoals ramen, deuren en bovenlichten.

Te gebruiken voor werkschepen die voor en achter gelijk zijn en een lengte van ongeveer 5 tot 6,5 m hebben. Oorspronkelijk hadden ze een kiel met een gat aan beide uiteinden ervan en twee masten, meestal met kleine sprietzeilen; later zijn ze voorzien van excentrisch geplaatste middenzwaarden. Ze zijn ontworpen om door de branding te water gelaten en op het strand gezet te worden en laat in de 19e eeuw ontwikkeld om op kreeft en mosselen te vissen in het gebied rond Martha's Vineyard, in de Amerikaanse staat Massachusetts en aan de kust van Rhode Island.

Dateringsmethode waarbij de ouderdom van obsidiaan wordt vastgesteld door bij een stuk obsidiaan te meten hoe dik de hydratatielaag is die is ontstaan door de natuurlijke opname van water uit de atmosfeer waaraan het stuk obsidiaan werd blootgesteld.

Een van de twee canonieke feesten van de islam. Dit feest wordt gehouden aan het eind van de pelgrimage naar Mekka, op de tiende dag en de drie dagen daarna van de laatste maand van het jaar, Dhu al-Hijjah. Tijdens dit feest wordt herdacht dat Abraham bereid was zijn zoon te offeren. Volgens de moslims vond Abrahams offer plaats bij Mina, even buiten Mekka. Mohammed begon met dit feest tijdens het tweede jaar van zijn verblijf in Medina, toen de pelgrimage naar Mekka voor de eerste moslims een onmogelijke onderneming was. Id al Adha wordt gekenmerkt door vreugdebetoon, uitbundige maaltijden en door nieuwe kleren te dragen. Iedereen die zich dat kan veroorloven, wordt geacht een voorgeschreven dier te offeren (schapen, geiten, kamelen of vee) en het vlees gelijkelijk onder elkaar, vrienden, buren en de armen te verdelen.

Houders om twee of meer glazen flesjes of bakjes voor olie, azijn, zout, specerijen, mosterd of andere kruiden in te zetten.

Bedrieglijk visueel fenomeen dat wordt veroorzaakt door de breking van licht dat door de ene materie naar de andere gaat, of door atmosferische omstandigheden die lichtstralen manipuleren.

Delen van een mosiaïque waarin de oorspronkelijke mozaïekblokjes of mortel ontbreken en de leemten zijn opgevuld met nieuw materiaal, bijvoorbeeld mortel of nieuwe mozaïekblokjes.

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Orhan, van 1324 tot 1362. De vroegste koninklijke moskeeën die in deze periode werden gebouwd, zijn onder te verdelen in twee typen. Het eerste type was een ruimte met één koepel met of zonder portiek. Het tweede type bestond uit een vijfdelig portiek dat leidde naar een centrale, overkoepelde ruimte, met door het midden een boog die leidde naar de moskee zelf. Twee aangrenzende ruimtes, waarschijnlijk met een tongewelf, liepen uit in het portiek en de overkoepelde ruimte. In 1339 begon Ohran met de bouw van een soortgelijke moskee in Bursa, met een overkoepelde ruimte vóór de centrale ruimte, en dubbele aangrenzende ruimten die doorliepen in de centrale ruimte. Ook uit deze periode stamt de 'zilveren tombe' van Osman, die zo werd genoemd vanwege de glanzende loden koepel.

Verwijst naar de stijl en periode die in verband worden gebracht met de heerschappij van de islamitische dynastie die aan de macht kwam in Anatolië in 1281 tot de afkondiging van de grondwet van de republiek Turkije in 1924. Met ondersteuning van de Osmaanse sultans ontwikkelde zich een opvallende architectuurstijl waarin de islamitische tradities van Anatolië, Iran en Syrië werden gecombineerd met de tradities van de klassieke wereld en Byzantium. Het resultaat was een rationalistische benadering met een hoofdrol voor ruimtelijke eenheid en helderheid, met als belangrijkste structuur de kulliye, een complex met gebouwen voor religieuze, educatieve en charitatieve doeleinden. Het belangrijkste bouwkundige thema van dit complex was een overkoepelde vierkante ruimte en combinaties van uiteenlopende ruimtelijke en architectonische expressies. De moskee, en in sommige gevallen het moskee-klooster, vormde het hoogtepunt. Na de verovering van Constantinopel en de vestiging van nieuwe administratieve paleizen in het hele rijk, werd de relatie tussen Osmaanse beschermheren en de kunstenaar gecentraliseerd. Een staf van hofarchitecten nam architecten van verschillende rangen en standen in dienst en controleerde alle bouwactivieiten in het rijk. Een gemeenschap van kunstenaars en ambachtslieden werkte voor de centrale ontwerpstudio, waar versierde manuscripten, tegelwerk, houtsnijwerk, beeldhouwwerk, jade en metalen voorwerpen werden vervaardigd, evenals tapijten en stoffen. Met deze werken werden gewoonlijk de belangrijke momenten tijdens de heerschappij van de sultan gememoreerd. In de 18de en 19de eeuw raakte de Osmaanse kunst steeds meer verwesterd, vaak met elementen van de Europese barokstijl.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Osman III, die regeerde van 1754 tot 1757. Hij voltooide de bouw van de Nuruosmaniye-moskee na de dood van zijn broer, Mahmoed I. Ook liet de sultan tijdens deze periode een kleine houten kiosk voor zichzelf bouwen bij Topkapi met zicht op de Bosporus.

Een allotropische vorm van zuurstof (O3), een blauwachtig giftig gas met een kenmerkende scherpe geur. Het is een sterk oxiderend middel, dat ontstaat uit moleculaire zuurstof door elektrische ontlading en in de bovenste atmosfeer door ultraviolet licht.

Deel van de bovenste atmosfeer van de aarde dat een relatief hoge concentratie ozon bevat. De ozonlaag absorbeert een groot deel van de ultraviolette straling van de zon die de aarde bereikt.

Dualistische christelijke geloofsgemeenschap, in de 7de tot 11de eeuw ontstaan in Armenië en het oosten van het Byzantijnse Rijk. De identiteit van Paulus, de naamgever van de paulicianen, is omstreden. De beweging, in het midden van de 7de eeuw gesticht door een Armeniër genaamd Constantijn, lijkt een wijdverbreide politieke en militaire opstand te hebben veroorzaakt. Behalve gedurende een korte periode waarin zij in de gunst was bij de iconoclastische keizers van de 8ste en 9de eeuw, werd de beweging voortdurend vervolgd met als consequentie dat zij een bondgenootschap aanging met de moslims. De beweging is vooral beïnvloed door de dualistische overtuigingen van het marcionisme en het manicheïsme. De fundamentele dualistische doctrine van de paulicianen stelde dat er een slechte God en een goede God bestaat, van wie de eerste de schepper en heerser van deze wereld is en de laatste de schepper en heerser van de wereld die komen gaat. Hieruit leidden zij de ketterse notie af dat Jezus niet werkelijk de zoon van Maria was. Terwijl de paulicianen het evangelie van Lucas en de brieven van Paulus in ere hielden, verwierpen zij het Oude Testament en de brieven van Petrus. Ook de sacramenten, de eredienst en de hiërarchie van de gevestigde kerk werden verworpen. Ondanks de vervolging verspreidden de doctrines van de beweging zich, in het bijzonder onder Macedonische, Bulgaarse en Griekse boeren. De paulicianen hebben invloed gehad op een andere neomanicheïstische gezindte, de bogomielen die in de 10de eeuw opkwamen. In de vroege 19de eeuw werden nog kleine pauliciaanse gemeenschappen aangetroffen in de door Russen bezette delen van Armenië.

Verwijst naar alle grafische technieken waarmee wordt getracht diepte te suggereren, meestal op een tweedimensionaal vlak, door middel van een geometrische projectie waarbij een of meer verdwijnpunten, verkortingen en/of atmosferische effecten worden gebruikt. Onder deze technieken vallen terugwijkende lijnen, kleurgradaties, tint en textuur, en mate van helderheid. In de westerse kunst verwijst de term meestal naar de geometrische techniek van lineair perspectief, die in de vroege renaissance werd uitgevonden en die was gebaseerd op oude Griekse en Romeinse modellen. Hoewel de betekenis enigszins overeenkomt met 'projectie', wordt dit laatste begrip voornamelijk gebruikt voor technische en architectonische tekeningen die de nadruk leggen op de rekenkundige eigenschappen van de afgebeelde voorwerpen. 'Perspectief' wordt gebruikt voor kunstwerken en weergaven met vervormingen van lengte, hoeken, vormen en de rechtheid van lijnen die zich optisch lijken voor te doen als voorwerpen terugwijken in de diepte.

Lange bastvezels die worden verkregen uit de bladeren van de soort Ananas comosus, inheems in het tropische deel van Amerika. De vezels zijn fijn, zacht, glanzend en lichtcrème van kleur. Ze zijn bestand tegen zout water, sterk, bestendig en eenvoudig te reinigen; ze worden gebruikt voor textiel, touw en papier.

Monumentale poorten of deuren uit de islamitische architectuur, vooral die met een rechthoekige afdekkende muur erboven die boven het dak uitsteekt van het achterliggende gebouw, meestal moskeeën, madrassen of karavanserais.

Afrikaanse maskers in de vorm van een langwerpige verticale plank die voor het gezicht van de gemaskerde wordt geplaatst en daarboven uitsteekt. Gedragen in Burkina Faso door de Gurunsi, Mossi, Bwa en andere volkeren.

Verwijst naar het buiten schilderen van taferelen in plaats van in een atelier op basis van schetsen die al dan niet buiten zijn gemaakt. Het wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar de impressionistische stijl van schilderen die eind jaren zestig van de 19e eeuw ontstond in Frankrijk en die probeerde de kortstondige effecten van atmosfeer en licht vast te leggen door middel van het direct observeren van de natuur.

Vrolijke joodse feestdag ter herdenking van de bevrijding van de joden in de 5e eeuw v. Chr. door Mordechai en Ester van een samenzwering om hen uit te roeien. Deze samenzwering was het werk van Haman, hoofd van de hofhouding van de Perzische koning Ahasveros. Het verhaal is opgetekend in het oudtestamentische boek Ester. De naam is afgeleid van de loten waarmee werd bepaald in welke maand de massamoord zou plaatsvinden. Het feest wordt gevierd op 14 adar (rond 1 maart). In de 2e eeuw n. Chr. was het feest al wijdverbreid. De dag voor Poerim, Ta'anit Esther (het vasten van Ester), is een vastendag. Op Poerim wordt de boekrol van Esther in de synagoge gelezen. In een feestelijke en carnavaleske atmosfeer worden verkleedpartijen gehouden, geschenken uitgewisseld en donaties aan de armen gedaan. Op deze feestdag worden driehoekige koekjes genaamd harmantaschen ('Hamansoren') gebakken en Poerim-toneelstukken opgevoerd, die in de 17e eeuw in zwang kwamen.

Verwijst naar de stijl die is vernoemd naar het tempelcomplex dat werd opgericht door Jayavarman VII (1181-1220 n. Chr.) in 1191 n. Chr. De stijl hangt sterk samen met een gecentraliseerd autoritair gezag, een wederopleving van stadsplanning, het tot staatsreligie uitroepen van het boeddhisme en het gebruik van religieus symbolisme in de architectuur. De stijl staat bekend om het gebruik van monumentale garua's in de gedaante van telamons, het plaatsen van honderden standbeelden langs wandelgangen, een religieuze verering van de kosmos, en het voor het eerst voorkomen van grote heiligdommen die waren versierd met enorme gezichten aan weerszijden, die de bodhisattva Lokeshvara en de koning moesten voorstellen. De stijl wordt verder gekenmerkt door beeldhouwkunst met kronkelende slangen in de kleinere heiligdommen en door het gebruik van axiale waterbassins die de kosmische meren symboliseren.

Muren van een moskee of idgah die op Mekka zijn gericht en waarin zich meestal een minbar bevindt.

Religieus seizoen in de islam, de negende maand van het islamitische jaar, de maand waarin de koran werd onthuld aan de profeet Mohammed. Tijdens deze maand vasten alle moslims zonsopgang tot zonsondergang en de inachtneming van de Ramadan is een van de vijf islamitische zuilen (de basistaken).

Water dat is gecondenseerd uit atmosferische damp en neervalt in druppels.

De verhouding tussen het waterdampgehalte in de lucht en het waterdampgehalte dat aanwezig zou moeten zijn bij dezelfde temperatuur op het moment dat de vochtigheidstoestand in de atmosfeer maximaal zou zijn.

Fotografie buiten de atmosfeer van de aarde. Gebruik 'astrofotografie' voor fotografie van hemellichamen of astronomische verschijnselen. Gebruik 'luchtfotografie' voor fotografie van de aarde vanuit een luchtvaartuig.

Volkomen afgesloten pakken met een eigen drukregeling die de drager in staat stellen te functioneren in de ruimte of op extreme hoogten binnen de atmosfeer.

Tak van de techniek die zich bezighoudt met het ontwerpen, ontwikkelen, testen en produceren van luchtvaartuigen, ruimtevaartuigen, projectielen, raketvoortstuwingssystemen en ander materiaal dat zowel binnen als buiten de atmosfeer van de aarde functioneert.

Poten van meubels, die gebogen zijn als een cavaleriesabel, vierkant of rond in doorsnede zijn en geleidelijk taps toelopen naar het grondvlak. Afgeleid van de Griekse klismos en veel gebruikt aan laat 18e eeuwse en vroeg 19e eeuwse stoelen en sofa's.

Verwijst meestal naar de binnenplaats van een moskee.

Verwijst naar de stijl van de artistieke productie op het Egeïsche eiland Samos, een belangrijke plaats in de Hera cultus, in het bijzonder tijdens de heerschappij van Polycrates in de 6de eeuw v. Chr., toen het eiland een grote culturele en commerciële macht bezat. De artistieke productie omvat zowel grafzuilen, grafreliëfs, gedenkbeeldjes (korai en kouroi) en architectuur in de vorm van de tempel van Hera.

Verwijst naar een soort Romeins aardewerk dat een variant is van het Terra sigillata. De term wordt gebruikt voor aardewerk dat ofwel vervaardigd werd op Samos, een eiland in de Egeïsche Zee, of werd gemaakt van klei die van dit eiland afkomstig was. Moderne wetenschappers gebruiken de term doorgaans als een synoniem voor ‘Terra Sigillata', omdat zij ervan uitgaan dat het eerdere gebruik van de term was gebaseerd op een verkeerde interpretatie van de oude toepassing,die waarschijnlijk slechts verwees naar een bij Terra sigillata gebruikte laktechniek en niet naar Samos. Soms wordt de term gebruikt als verwijzing naar Grieks geometrisch en oriëntaal ogend aardewerk dat werd gemaakt of opgegraven op Samos.

Bladgoud dat tot poeder is vermalen en is vermengd met honing of een ander bindmiddel. Werd gebruikt om een poedereffect te creëren op lederen boekbanden, om goudversieringen te repareren of te herstellen en om manuscripten te vergulden. Oorspronkelijk verpakt in mosselschelpen, maar later in plastic houders in de vorm van een mosselschelp of in de vorm van een tablet of een blokje.

Verwijst naar de kunst en architectuur in de periode van de heerschappij van Selim II. Sinan bouwde tussen 1570 en 1574 voor hem de Selimiye-moskee.

Verwijst naar een minderheidsstroming van de islam, die zich onderscheidt van de populairdere soennitische stroming. Deze stroming ontstond in de vroege islamitische geschiedenis als politieke groepering die de heerschappij steunde van Ali, schoonzoon van Mohammed en vierde kalief van de moslimgemeenschap. Deze tak van de islam stelt dat de heerschappij over de moslimwereld is gebaseerd op afstamming; alleen nakomelingen van Ali kwamen in aanmerking voor het leiderschap. Het merendeel van de aanhangers van deze stroming van de islam bevindt zich in Syrië, Libanon, Oost-Afrika, India en Pakistan. De aanhangers worden vaak geassocieerd met militant islamitisch fundamentalisme.

Milieus die worden beïnvloed door omstandigheden die kenmerkend zijn voor steden, inclusief de atmosferische gesteldheid, intensief gebruik en vandalisme.

Instrumenten die worden gebruikt voor het observeren, meten en vastleggen van voorwerpen en verschijnselen buiten de atmosfeer van de aarde.

Een reukloos, gasvormig element met atoomnummer 7 en symbool N. 78% van de atmosfeer van de aarde bestaat eruit. Het is een bestanddeel van elk levend weefsel en is in gasvorm bijna inert.

Hevige atmosferische storingen die gepaard gaan met wind en meestal ook met regen, sneeuw, ijzel of hagel.

Kleine geperforeerde vaatjes in verschillende grootten, vormen en materialen, met afneembaar geperforeerd deksel of gemaakt uit één stuk met gaatjes in de bovenkant en vulbaar door een gekurkt of anderszins afsluitbaar gat in de bodem, of samengesteld uit twee delen met een stop met schroefdraad of draaideksel; wordt gebruikt voor het strooien van suiker, zout, mosterd of andere kruiden, met name aan tafel.

Verwijst naar de kunst en cultuur van de islamitische dynastie met deze naam die als vertegenwoordigers van de Fatimid-kaliefs van Egypte van 1047 tot 1138 over Jemen regeerde. Al-Sayyida al-Hurra Arwa bint Ahmad, de vrouw van de machtige Sulayhid-heerser Al-Mukarram Ahmed (regeerde 1067-84), regeerde na de dood van haar echtgenoot en vestigde een nieuwe Sulayhid-hoofdstad in Dhu Jibla. Daar bouwde ze een paleis en een moskee die bekend stonden om de introductie van verschillende kenmerken die karakteristiek waren voor Fatimid-moskeeën in Egypte. Met Arwa's dood in 1138 eindigde de effectieve macht van de Sulayhid-dynastie, hoewel enkele Sulayhid-prinsen forten bleven bezitten tot het eind van de 12de eeuw.

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Süleyman I, die in Turkije bekend stond als Kanuni (wetgever) en in het westen als 'de grote', van 1520 tot 1566. Het bewind van Süleyman wordt beschouwd als het hoogtepunt van de Osmaanse politieke, economische en culturele ontwikkeling. De kunstinstellingen en begunstigingsprogramma's die tijdens zijn bewind werden opgericht, vormden een basis waarop door de twee opvolgers van Süleyman, Selim II en Moerad III, kon worden voortgebouwd. Onder Süleyman ondergingen twee belangrijke kunstinstellingen belangrijke veranderingen. De functie van hoofdarchitect werd gedurende het grootste deel van zijn heerschappij ingenomen door Sinan, die toezag op de bouw van een groot aantal religieuze, educatieve en handelsgebouwen. Sinan herstructureerde de sobere buitengevel van de Osmaanse moskee met een scala aan uitgesproken elementen, zoals portieken met een of twee ingangen, met elkaar verbonden koepels en semikoepels en een nieuw type slanke, potloodachtige, hoge minaret. Deze stijl komt het beste tot uitdrukking in de Selimiye-moskee van Sinan in Edirne (1569-1575). Onder Süleyman brachten twee vestigingen van de koninklijke ontwerpstudio een synthese teweeg van de nieuwe Osmaanse keizerlijke stijl in decoraties en boekillustraties. Iznik-tegels uit deze periode worden als uniek beschouwd wat betreft de veelzijdigheid en de diepte van de kleuren, met de introductie van felrood, paars, blauw en olijfgroen. Tapijten die werden vervaardigd in Ushak in zuidelijk Anatolië, werden complexer en kregen een meer gecontroleerd patroon, met rijkere, fluweelachtige oppervlakken.

Koningen of alleenheersers in een moslimstaat, met name ten tijde van het Ottomaanse Rijk.

Verwijst naar islamitische bidsnoeren met kralen waarin eenheden van 99, 33 of andere getallen de namen van God symboliseren; de gebedskralen, die oorspronkelijk uit Perzië afkomstig zouden zijn, zijn meestal vervaardigd uit hout, been of edelstenen, met aan elkaar geknoopte uiteinden. Moslims raken de kralen een voor een aan en zeggen daarbij een van de talloze mogelijke gebedsformules op, meestal 'Glorie zij Allah'. Aangezien een gebed ook in stilte vanuit het hart mag worden uitgesproken, kan men zijn loftuitingen aan God verveelvoudigen door tijdens een gesprek de kralen door de vingers te laten gaan.

Wordt gebruikt voor religieuze gebouwen die zijn gewijd aan het dienen van een godheid of godheden, vaak met een cultusafbeelding; wordt niet gebruikt voor christelijke en islamitische religieuze gebouwen, gebruik daar 'kerken' of 'moskeeën'. Kan ook worden gebruikt voor protestantse vereringsplaatsen in Frankrijk en en sommige Frans-sprekende gebieden.

Arabisch cursief schrift dat voor het eerst in de 7de-8ste eeuw n. Chr. is gebruikt. Dit uiterst decoratieve schrift wordt meestal gebruikt voor inscripties en decoraties van moskeeën, en niet in de Koran.

Verwijst naar de islamitische kunst en architectuur van de Tuluniden-dynastie, die in 868 werd gesticht door Ahmad ibn Tulun, een gouverneur van Egypte die ook Syrië onder zijn gezag bracht. Hij was tevens de eerste bewindvoerder die Egypte onafhankelijk maakte van de Abbasidische kaliefen. De dynastie was welvarend, maar bestond slechts korte tijd en werd in 905 omvergeworpen door Abbasidische strijdkrachten. Buiten de hoofdstad, in Fustat, bouwde Ahmad een moskee die bekend staat als de 'Moskee van Ibn Tulun' en die wordt beschouwd als een van de meesterwerken van de middeleeuwse islamitische architectuur; de materialen en het ontwerp van de moskee weerspiegelen de toenmalige architectuur van het Abbasidische hof in Samarra. De kunst van de Tuluniden-dynastie staat ook bekend om het beeldsnijwerk in hout, rotskristal en pleister, dat duidelijk was geënt op de afgeschuinde stijl van Samarra, maar daarnaast ook afbeeldingen van vogels tussen de abstracte motieven toonde. De productie van keramiek en textiel kende ook een bloeitijd onder het mecenaat van de Tuluniden, hoewel van deze objecten, net als van het Tulunidische beeldsnijwerk, slechts fragmenten bewaard zijn gebleven.

Een gegeven ruimte gevuld met een gas met een druk die lager is dan de druk van de atmosfeer.

Verwijst naar met water verzadigde, sponsachtige grond met een karakteristiek plantenleven (zoals veenmossen), waarin de vegetatie verrot en waarbij uiteindelijk veen met hoge zuurgraad wordt gevormd. Verschilt van 'moerasgebieden', waarin het water alkalisch blijft.

Verwijst naar een grote groep 15de- en 16de-eeuwse metalen voorwerpen, hoofdzakelijk afkomstig uit Europese verzamelingen, die ooit werden toegeschreven aan moslimkunstenaars die in Venetië werkten. Veneto-Saraceense metaalproducten werden vooral in het huishouden gebruikt. Voorbeelden zijn kommen, bolvormige wierookbranders, kandelaars en dienbladen. Ze zijn vervaardigd uit koper of brons en ingelegd met geometrische of arabeske motieven in zilver, soms met sporen van goud. Vaak werd er ook een zwarte stof aan toegevoegd. De term wordt soms onnauwkeurig gebruikt om te verwijzen naar voorwerpen die zijn gedecoreerd met figuratieve ornamenten en westerse heraldische wapens. In de 19de eeuw duidde Lavoix de voorwerpen populair aan als Veneto-Saraceens. Zijn theorie dat islamitische metaalwerkers in Venetië werkten en Italiaanse ambachtslieden hadden geleerd te werken in de islamitische stijl werd evenwel bestreden in 1970, toen Huth in twijfel trok dat gildebepalingen buitenlandse ambachtslieden zouden hebben toegestaan om op Venetiaans grondgebied te werken. Er zijn nog geen documenten boven water gekomen die een van deze theorieën bevestigen of weerleggen, en het is vaak lastig om islamitische originelen van westerse kopieën te onderscheiden. Auld heeft drie subgroepen geïdentificeerd: Turkmeens, mammeluks en westers.

Instrumenten voor het meten van de verdampingssnelheid van water in de atmosfeer.

Verwijst naar hoge ambtenaren of ministers in een moslimregering, met name ten tijde van het Ottomaanse Rijk.

Term die wordt gebruikt voor het beschrijven van pigmenten of verfstoffen die vervagen of van kleur veranderen als gevolg van de werking van licht. De term verwijst niet naar kleurveranderingen die worden veroorzaakt door chemische reacties met de atmosfeer of omgevingsmaterialen.

Algemeen te gebruiken om aan te geven dat menig oppervlak er anders is gaan uitzien meestal als gevolg van de inwerking van waterdamp of vocht uit de atmosfeer, bijvoorbeeld de troebelheid van vernis of de efflorescentie van metselwerk. Te onderscheiden van 'blancheren' waarmee wordt aangegeven dat harsachtige of vettige lagen een melkachtig uiterlijk krijgen door de applicatie van een oplosmiddel.

Verwijst in algemene zin naar de periode van circa 2000 tot 1000 v. Chr. in de oude culturen van de Olmeken en Maya's in Meso-Amerika. Wat betreft aardewerk en keramiek wordt de periode gekenmerkt door vaatwerk van gemalen steen, uiteenlopend van ruw uitgevoerde mano's en metates (wrijf- en maalstenen) tot verfijnd uitgevoerde kommen met vlakke bodem, kleine spiegeltjes van pyriet en ilmeniet, en kleine ingeboorde blokken. Bewerkte edelstenen zijn aangetroffen in de vorm van kralen, hangers, oorsieraden, objecten in de vorm van een mosselschelp, petaloïde vuistbijlen en vuistbijlvormige tabletten. Voor sieraden gebruikte men voornamelijk zuiver blauwachtig of doorschijnend jadeïet, met een zweem van donker smaragdgroen. In de architectuur wordt de periode in verband gebracht met eenvoudige hutten die voor bewoning, gemeenschapsgebruik of religieuze doeleinden waren bestemd; er beginnen zich evenwel al eenvoudige piramidevormige structuren te ontwikkelen.

Verwijst naar een stijl die wordt geassocieerd met Wajang-poppenspelen, met als kenmerkende elementen het gebruik van een theaterruimte, symboliek, iconografie en episodes uit Javaanse en Arabische legenden, en uit hindoe- en moslimteksten, toegepast in reliëfbeeldhouwwerk en in kunstnijverheid.

Stam van diverse dieren zoals oesters, mosselen, sint-jakobsschelpen en kokkelschelpen, maar ook naaktslakken, huisjesslakken, nautilussen, inktvissen, pijlinktvissen en octopussen. Weekdieren zitten soms geheel of gedeeltelijk in een schaal van calciumcarbonaat, dat wordt afgescheiden door een zachte laag op het lichaam. Weekdieren vindt men in zout water, zoet water en op het land.

De toestand van de atmosfeer met betrekking tot factoren zoals wind, temperatuur, bewolking, vocht en druk. Gebruik 'klimaat' voor alle atmosferische variaties op een specifieke geografische locatie op langere termijn.

Te gebruiken voor kleine losse ballonnen die automatisch registrerende instrumenten omhoog dragen om metingen voor atmosferisch onderzoek vast te leggen en uit te zenden; gebruik 'meteorologische ballonnen' voor ballonnen die instrumenten omhoog dragen voor het vastleggen van informatie met betrekking tot het weer.

Met gas gevulde gloeilampen van wolfraam die een bepaalde hoeveelheid halogeen bevatten in een edelgas, waarvan de druk hoger is dan drie atmosfeer.

Verwijst naar de stijl en periode van het vroege Angkor-rijk ten tijde van de heerschappij van koning Yashovarman I (889-900 n. Chr.). De stijl van deze periode wordt gekenmerkt door de grootschalige aanwezigheid van religieuze tempels als stadscentra en de vroege ontwikkeling van de tempel als een vijflagige piramidestructuur van zandsteen, met kruislings gerangschikte zandstenen torens en met heiligdommen, bibliotheken, galerijen en gopura's. Tempels uit deze periode waren complexe structuren waarvan het ontwerp werd gekenmerkt door Indiase invloeden met chronologisch symbolisme en seizoenscycli. In de decoratieve kunst en beeldhouwwerken uit deze periode is terug te zien hoe Yashovarman I probeerde zijn koninkrijk af te beelden als model voor de kosmos en het symbolische middelpunt van de wereld. De goedgekeurde artistieke werken uit deze periode kenmerken zich door hoge reliëfwerken van beschermfiguren en hemelse wezens en bas-reliëfs van gebladerte en sieraden rondom figuren van godheden.

Verwijst naar de cultuur die is verbonden met de islamitische dynastie met deze naam die regeerde in gedeelten van Noord-Afrika en Spanje en die tussen 972 en 1152 actief kunst en architectuur begunstigde. Zirid-architectuur stond open voor invloeden van buiten: uit de ruïnes van het paleis van Ziri bij Ashir blijkt dat het paleis was gemodelleerd naar een vroeg Fatimid-paleis en de uitgebreide ruïnes van de paleizen van de Qal 'at bani hammad laten overeenkomsten zien met Fatimid-architectuur in Egypte en Normandische architectuur in Sicilië. Er zijn verschillende Zirid-gebouwen in Granada, waaronder een paleis (1052-6) op de locatie van het Alhambra, dat werd gebouwd door Yusuf ibn Naghrallah, de joodse vizier van de Zirid. De enige overblijfselen van dit prachtige paleis zijn twaalf witmarmeren leeuwen, die in de 14de eeuw zijn hergebruikt voor de centrale fontein in het Paleis van de Leeuwen. Zirid-begunstigers droegen ook bij aan de inrichting van religieuze gebouwen; in 980 gaf de Zirid-heerser Buluggin bijvoorbeeld een houten minbar aan de moskee van de Andalusiërs in Fez. Het belangrijkste voorbeeld van Zirid-houtwerk is de zwaar bewerkte maqsura die werd besteld door al-Mu'izz ibn Badis voor de congregationele moskee van Kairouan; een gebeeldhouwde inscriptie wordt omlijnd door een karakteristieke Zirid-verhoogde kraal. Boekmaken floreerde eveneens tijdens deze dynastie en de heerser zelf was de auteur van een belangrijke verhandeling over de kunst van het boek.