Gesitueerd in de richting van het gedeelte van de aarde of de hemel dat op het noordelijk halfrond het verst verwijderd is van de middagzon.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het Afrikaanse Fulbe-volk, dat in de regio Adamawa in Nigeria en in het noorden van Kameroen leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

De stijl en de cultuur van het volk uit de oude provincie Afrika, die ongeveer bestond uit het grondgebied van het huidige noorden van Tunesië, het noordoosten van Algerije en de Middellandse-Zeekust van het huidige westen van Libië langs de Golf van Gabès.

Verwijst naar het type aardewerk dat vanaf de vroege 17de eeuw werd geproduceerd in de buurt van Fukuchiyama in het noorden van Kyushu. Het is genoemd naar de Koreaanse pottenbakker Chon'gye, die bekend stond onder de naam Agano Kizo. Theegerei vormde het hoofdaandeel van de productie en de stijlen varieerden van dik, romig wit asglazuur en donkerbruin ijzerglazuur in de vroege 17de eeuw tot raku-aardewerk en de introductie van een blauwgroen koperglazuur in de 18de eeuw.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Ethiopië leeft.

Dynastie die vanaf het einde van de 12de tot aan het begin van de 13de eeuw n. Chr. heerste over dat deel van Egypte dat nu het noorden van Irak, een deel van Syrië en Jemen omvat.

Verwijst naar het werk van een school van schilders die halverwege de 18de eeuw actief was in Akita in het noorden van Honshu. Satake Shozan (1748-1785) en Odano Naotake (1749-1780) ontwikkelden de stijl, die zich kenmerkt door een mengeling van naturalistische details en westerse illusionistische methoden, waarbij traditionele Japanse pigmenten worden gebruikt op zijde of papier en het oppervlak volledig wordt afgedekt met een laag olie en hars. Voltooide schilderijen waren in het algemeen gebaseerd op tekeningen uit schetsboeken van nauwkeurige observaties van bloemen, bomen en vogels.

Verwijst naar de periode en cultuur van de Alemannen, een losse confederatie van Germaanse volkeren die naar de streek van het Zwarte Woud trokken in de 3de eeuw n. Chr. en zich verder verspreidden naar de Elzas en het noorden van Zwitserland in de 5de eeuw. Zij namen hun taal en elementen van hun artistieke tradities mee.

Beschrijft werken die zijn geproduceerd door de gelijknamige, oorspronkelijke bevolking van Canada, die in het noorden van Ontario en Québec leeft, langs de rivier de Ottawa.

Groene els met geurige bladeren die inheems is in het noordoosten van Europa, het noorden van Azië en het noordwesten van Noord-Amerika. In sommige classificaties is het een ondersoort van Alnus viridis.

Hout van de boom behorende tot het genus Fagus grandifolia, inheems in Nova Scotia en het noorden van de Verenigde Staten. Het is lichtbruin tot roodachtig bruin van kleur en wordt gebruikt voor het maken van vloeren, meubilair, handvatten voor gereedschap en voertuigonderdelen.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft op het Jos-plateau in het noorden van Nigeria.

Verwijst naar een typische artistieke traditie van vooral draagbare objecten. Deze stijl werd voor het eerst ontwikkeld door de Scythische nomaden ten noorden van de Kaukasus in de 6de eeuw v. Chr. De stijl werd tot in de 8ste eeuw n. Chr. verspreid door heel Europa en Noordelijk Azië door nomaden te paard, over de steppen van Hongarije naar de Gobiwoestijn en verder. De stijl kenmerkt zich door het veelvuldig gebruik van kostbare materialen, modelleertechnieken die houtsnijwerk imiteren, waaronder afkanten, en een hoge mate van intensiviteit en vitaliteit. Veel voorkomende motieven zijn gestileerde realistische of mythologische dieren, dikwijls weergegeven in gebogen of verwrongen houdingen.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Ghana en het noorden van Togo, voorheen deel uitmakend van de Ano en woonachtig in Ivoorkust.

Verwijst naar de cultuur van de Arikara, een Indiaans volk van de Amerikaanse prairie dat langs de Missouri-rivier woonde tussen de Cheyenne-rivier in South Dakota en Fort Berthold in North Dakota. De Arikara, een Caddo-sprekend volk, waren cultureel gerelateerd aan de Pawnee, waarvan ze zich losmaakten toen ze geleidelijk naar het noorden trokken en de meest noordelijke Caddo-stam werden. Door oorlogen en pokkenepidemieën nam hun aantal tegen de 19de eeuw sterk af.

Boom die inheems is in het noorden van Argentinië. Gewaardeerd om zijn harde, duurzame hout. Wordt ook gebruikt om medicijnen te maken.

Verwijst naar de periode die ruwweg aanvangt in het begin van het 2de millennium v.Chr., toen de Assyrische heersers voor het eerst verschenen in het noorden van Mesopotamië en eindigt met de val van hun rijk in 612 v. Chr.

Verwijst naar de stijl en cultuur van de regio Asturië in het noorden van Spanje (het huidige Oviedo), in het bijzonder naar de culturen van de mesolithische periode en het middeleeuwse koninkrijk. De mesolithische Asturische cultuur volgde op de Aziliencultuur en ging vooraf aan de neolithische culturen in de regio. De middeleeuwse cultuur bloeide in het 8ste- en 9de-eeuwse koninkrijk Asturië en kenmerkt zich door het behoud en de ontwikkeling van klassieke Romeinse vormen en bouwkundige technieken, daarmee twee eeuwen vooruitlopend op de romaanse stijl in Europa. Deze stijl verschilt van de gelijktijdige Karolingische stijl door zijn typische bouwkundige iconografie, vaak met muren van ‘petit appareil’, verhoogde bakstenen bogen, gehouwen hoekstenen en houten daken met kleine tongewelven over de apsissen.

Verwijst naar de stijl en cultuur van de regio Asturië in het noorden van Spanje (het huidige Oviedo), met name de culturen van het middeleeuwse koninkrijk Asturië uit de 8e en 9e eeuw. De stijl wordt gekenmerkt door het behoud en de ontwikkeling van de klassieke Romeinse vormen en architectonische technieken, vooruitlopend op de romaanse stijl in Europa die twee eeuwen later opkwam. Deze stijl verschilt van de gelijktijdige Karolingische stijl door de onderscheidende architectonische iconografie, vaak met muren van 'petit appareil', verhoogde bakstenen bogen, natuurlijke hoekstenen en houten daken met kleine tongewelven boven de apsis.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het zuidoosten van Kameroen, het noorden van de Democratische Republiek Congo, het noordoosten van Gabon en het zuidwesten van de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Grote boom die groeit op moerassige bodems in het noorden van de VS en Canada. Men kweekt de boom vaak vanwege de schaduw. De aangenaam geurende knoppen zijn bedekt met een dikke laag aromatisch hars, dat men gebruikt voor het maken van hoestsiroop.

Verwijst naar een van de drie hoofdfasen van de Gansu-cultuur, die dateert uit circa 2800 tot circa 2300 v. Chr. Banshan omvat een viertal vindplaatsen: Waguanzui, Banshan zelf, Bianjiagou en Wangjiagou. De Banshan-cultuur besloeg een gebied dat deels samenviel met het oostelijke deel van de Majiayao-regio, en strekte zich naar het noorden en westen uit; de naam is ontleend aan een vindplaats in dit gebied bij de middenloop van de rivier de Tao en de bovenloop van de rivier de Wei, waar in de jaren 30 van de 20ste eeuw tal van grafurnen werden ontdekt. De aankoop van deze urnen door Amerikaanse en Europese musea had tot gevolg dat de Banshan-urnen, met hun smalle hals, brede schouder en smalle voet, van al het Chinese neolithische aardewerk het hoogst werd gewaardeerd. De ontwerpen bestaan vaak uit vier grote medaillons en zijn meestal beschilderd met purperzwarte en donkerrode pigmenten, hoewel gele en bruine kleurschakeringen ook worden gezien. Kommen werden in kleinere aantallen geproduceerd dan urnen, en zijn soms gedecoreerd met menselijke figuren.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Te gebruiken voor grote, dory-achtige vaartuigen met rechte stevens en lage zijkanten; komen veel voor in het noorden van New England en Canada. Geen Nederlands equivalent.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Middelgrote bladverliezende struik die groeit op vochtige zure grond en inheems is in het oosten van Noord-Amerika, van Nova Scotia en Ontario in het Noorden tot Alabama in het zuiden en Wisconsin in het westen. De blauwe bes wordt ook elders commercieel gekweekt. In de herfst worden de bladeren helderrood. De struik heeft klokvormige witte bloemen en de donkerblauwe bessen zijn eetbaar.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Ghana en in Burkina Faso leeft.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen.

Te gebruiken voor sloepachtige boten met een brede achtersteven die vanaf de laatste jaren van de 19e tot en met de eerste jaren van de 20e eeuw voorkwamen in de Susquehanna Flats in het noorden van Cheaspeake Bay, in de Verenigde Staten; hebben meestal een gat in de spiegel voor een wrikriem.

Grote, groenblijvende kegeldragende ceder die inheems is in de westelijke Himalaya in het oosten van Afghanistan, het noorden van Pakistan en India, het zuiden van Tibet en het westen van Nepal, op een hoogte van 1500-3200 m. Ze kunnen een hoogte van 40 à 50 m bereiken en hebben een kegelvormige kruin.

Struik of kleine boom die inheems is in het oosten van Noord-Amerika, maar zelden voorkomt ten noorden van de rivier de Ohio. Aangemerkt als bedreigde soort. Men vindt ze in droge hooglanden.

Verwijst naar de stijl en cultuur van een weinig bekend precolumbiaans volk dat in de nevelwouden in het noorden van Peru leefde. Ze zijn vooral bekend om hun graftombes die hoog op de bergwand werden aangebracht, met daarin mummies en figuren van steen en mahoniehout. De bloeiperiode van de cultuur lag tussen 800-1536 n. Chr.

Verwijst naar een Zuid-Chinese dynastie uit de periode 557 tot 589 n. Chr., de laatste van de Zes Dynastieën. De dynastie werd gesticht in 557, nadat Chen Baxian de Liang-keizer had afgezet; het door de Chen beheerste gebied was evenwel kleiner dan dat van hun voorgangers in de reeks dynastieën. Jiankang, de hoofdstad van de Zes Dynastieën, was een belangrijk cultureel, politiek en religieus centrum waarheen kooplieden en boeddhistische missionarissen vanuit Zuidoost-Azië en India trokken. De schilderkunst, kalligrafie, muziek en dichtkunst beleefden een bloeiperiode, mede dankzij het mecenaat van de Chen-keizers en de aristocratie. De werken van Yao Zui en Xie He laten duidelijk zien dat ook de literaire kritiek en kunstkritiek zich hadden ontwikkeld. Nadat generaal Yang Jian, hertog van Sui, zijn macht in het noorden had gevestigd, nam hij Jiankang in 589 in en vestigde daarmee de Sui-dynastie; heel China was nu verenigd.

Genus van 12 soorten groenblijvende sier- en productieconiferen die voorkomen in warm-gematigde regio's van het noordelijk halfrond, met inbegrip van het westen van Noord-Amerika, Midden-Amerika, het noordwesten van Afrika, het Midden-Oosten, de Himalaya, het zuiden van China en het noorden van Vietnam.

Indiase schilderstijl die werd ontwikkeld door afstammelingen van Mogolkunstenaars die eind 18de eeuw en begin 19de eeuw voor de Britten werkten. De artistieke centra van deze stijl waren Delhi in het noorden, Lucknow, Calcutta en Patna in het oosten, en Madras en Thanjavar in het zuiden. Thema's van deze 'Company-schilderijen' waren bloemen, dieren, kastengroepen, festivals en schilderachtige locaties; als techniek werd een afgeleide vorm van het Europese aquarelschilderen gebruikt. De naam is ontleend aan de Britse East India Company, waarmee de opdrachtgevers van werk in de Company-stijl vaak werden geassocieerd. De opdrachtgevers toonden vaak oprechte wetenschappelijke belangstelling voor de Indiase cultuur en het Indiase landschap, een belangstelling die verder reikte dan een vluchtige hang naar het exotische.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Ghana.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Ghana.

Verwijst naar een Chinese neolithische periode en cultuur die deels samenvalt met Qinglian'gang. De naam is ontleend aan een vindplaats in Taian in de provincie Shandong. Dawenkou kende een bloeitijd tussen circa 4300 en circa 2400 v. Chr. en was gesitueerd in de gehele provincie Shandong, het westen van de provincie Henan, het noorden van de provincie Anhui en de gehele provincie Jiangsu. In de centrale regio van Shandong ontwikkelde Dawenkou zich uit de Beixin-cultuur. De cultuur werd opgevolgd door de Longshan-cultuur, en sommige kenmerken van het latere Longshan-aardewerk zijn reeds te herkennen in het Dawenkou-keramiek: rijk gedetailleerde ritueel vaatwerk, gepolijst zwart- en witgoed, en toepassing van het pottenbakkerswiel. Gedurende de late Dawenkou-periode (ca. 2900-ca. 2400 v. Chr.) maakte geschilderde decoratie plaats voor oppervlaktebehandelingen in de vorm van touw- of manddecoratietechnieken. Andere kenmerkende artefacten uit die periode zijn ivoren kammen en gesneden ivoren kokers. Op Dawenkou-grafplaatsen zijn de graven van rijke personen aangetroffen; sommige graven bevatten meer dan 100 waardevolle voorwerpen zoals bijlen en kralen van jade.

Verwijst naar de cultuur van de moderne natie Denemarken of in het algemeen naar de culturen in het deel van Noordwest-Europa ten noorden van Duitsland. De term wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar de cultuur van de historische Noormannen, een Scandinavische tak van de Teutonen. Soms gebruikt men de term ook om te verwijzen naar de cultuur van alle Scandinaviërs die Engeland veroverden tussen de 9de en 11de eeuw n.Chr.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Kameroen leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen.

Kleine berksoort, inheems in Arctische en gematigd koele streken in Noord-Europa, Noord-Azië en het noorden van Noord-Amerika. De soort wordt soms onderverdeeld in twee of meerdere ondersoorten.

Hout van het geslacht Oxandra lanceolata uit het noorden van Zuid-Amerika en West-Indië; de belangrijkste bron van commercieel timmerhout van de degamehout-familie. Het heeft een gladde fijne nerf; door de elasticiteit is het zeer geschikt voor het maken van bogen, vishengels, biljartkeus, handvaten van gereedschap, assen van rijtuigen, spaken en kasten.

Verwijst naar de periode in Egypte van circa 2081 tot 1938 v. Chr., hoewel het land pas in 2008 werd herenigd en het Middel Rijk ontstond. Hoewel het zuidelijke Thebe de hoofdstad van de dynastie was, veroorzaakte de hereniging een terugkeer naar de artistieke tradities die aan het noorden worden toegeschreven, en een algehele eenvormigheid van stijl als gevolg van het centrale gezag over de koninklijke werkplaatsen.

Citerachtige chordofonen uit het noorden en westen van Oeganda, met een ondiepe trogvormige klankbodem met twee lange, rechte en twee kortere, kromme zijden, waarop één enkele snaar wordt gedragen die door gaten of over inkepingen heen, op en neer van de ene naar de andere kant van het instrument is geregen.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Grote, bladverliezende kegeldragende lariks die voorkomt in de Alpen, de Karpathen en de laaglanden in het noorden van Polen en het zuiden van Litouwen. De boom wordt geteeld om zijn stevige, duurzame hout en voor de vervaardiging van Venetiaans terpentijn, terwijl de schors bij het looien wordt gebruikt.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische Berberdynastie met dezelfde naam die regeerde in Ifriqiya (in het tegenwoordige Tunesië) van 909 tot 972 en in Egypte van 969 tot 1171. De afkomst van de Fatimids, die behoorden tot de Shi'a-sekte, ging terug tot Fatima, de dochter van Mohammed. De Fatimids hadden vele rivalen met wie ze de strijd moesten aangaan. Daarnaast hadden ze te maken met de Kruisvaarders. Fatimid-kunst is opmerkelijk vanwege het internationale karakter: deze kunst slaat een brug tussen het oosten en het westen van de islamitische wereld en stond open voor de Hellenistische erfenis van het Mediterrane gebied en voor sommige ideeën van de christelijke machten uit het noorden. Hoewel Fatimid-kunstenaars materialen en technieken bleven gebruiken die werden ontwikkeld door de Tulunids, werd de abstractie waarmee de Tulunids graag werkten, vervangen door belangstellend verkennen van de traditie van figuratieve representatie die was overgenomen vanuit Irak. Schilderkunst, boekillustraties, hout- en ivoorsnijwerk en glas-, keramiek- en textielontwerp zijn voorzien van figuratieve decoratie die ongeëvenaard is in contemporaine islamitische kunst. Belangstelling voor naturalisme is eveneens evident. De iconografie van Fatimid-kunst is vaak schatplichtig aan Abbasid-hofkunst. Tegelijk met de ontwikkeling van figuratieve tradities werden ook ontwerpen ontwikkeld die waren gebaseerd op oneindige systemen van lineaire patronen; deze vorm van ornamentatie werd een van de meest succesvolle vormen van abstracte islamitische kunst. Figuratieve kunst was ongepast voor religieuze gebouwen, die in plaats daarvan werden versierd met een krachtige nieuwe stijl van beeldhouwen die gewoonlijk werd gekenmerkt door elegante inscripties in een karakteristieke vorm van Koefisch schrift, versierd met bladvormige en bloemelementen. Een tritonshoornschelpmotief dat bekend is uit de late oudheid, was populair bij de Fatimids, zoals te zien is op de façade van de moskee van al-Akmar. Er is niets bewaard gebleven van de twee Fatimid-paleizen die in het centrum van Caïro stonden, maar verhalen over deze paleizen getuigen van hun pracht.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft.

Verwijst naar de school in het Tibetaanse boeddhisme die in 1409 is begonnen toen Tsongkapa (1357-1419) het klooster Riwo Ganden stichtte. Als laatste van de grote scholen is Gelug ook de grootste geworden. De dalai lama en de panchen lama zijn beiden lid van deze school. De Kadampa, de oudste orde van het Tibetaanse boeddhisme, is erin opgegaan. De Gelug is sinds de 17de eeuw de overheersende school en heeft een enorme politieke macht gehad van de tijd van de vijfde dalai lama, die heerser van Tibet werd, tot de Chinese inval van 1951. De leden hechten waarde aan eruditie en organiseren regelmatig debatten tussen vertegenwoordigers van tegengestelde filosofische standpunten. Dogmatiek en logica worden beschouwd als hulpmiddelen om verlossing te bereiken omdat het continuüm van een persoon wordt gezien als een cognitieve en lumineuze energie die kan worden gezuiverd door meditatie en contemplatie. De school staat bekend om het rigoureuze onderwijssysteem dat bestaat uit een aantal klassen die een monnik moet doorlopen; de meest begaafde leerlingen gaan op voor de graad van Geshe ('professor'), waarvoor zij 24 jaar moeten studeren. De nadruk ligt op kloosterdiscipline (vinaya), celibatair leven, onthouding van bedwelmende middelen en geweldloosheid. Tantristische lessen worden daarom aangepast aan de celibataire leefstijl en zijn alleen beschikbaar voor hen die eerst de theorie onder de knie hebben gekregen. Aanhangers worden vaak ‘geelkappen’ genoemd vanwege de gele kappen die Tsongkapa aan de Gelug-monniken voorschreef om zich te onderscheiden van Nyingma-monniken, die rode kappen dragen. De school heeft met centra in Europa en de Verenigde Staten ook veel weerklank gevonden buiten Tibet. Het hoofdkwartier staat in Dharmasala in het noorden van India, waar met een ambitieus uitgeefproject wordt getracht de Tibetaanse teksten te conserveren en te verspreiden.

Verwijst naar de stijl en periode die wordt geassocieerd met de Indo-Europese sprekers van Germaanse talen wier oorsprong onduidelijk is maar die het zuiden van Zweden, het Deense schiereiland en het noorden van Duitsland bevolkten in de late Bronstijd. In latere eeuwen verhuisden verschillende Germaanse stammen naar het zuiden en het westen ten koste van Keltische stammen en andere bewoners. De artistieke stijlen van de Germaanse volkeren worden vaak geassocieerd met draagbare objecten, waaronder wapens en persoonlijke ornamenten.

Zoogdiersoort die inheems is in het noorden van Canada, in de gehele Verenigde Staten en zuidwaarts tot in Zuid-Amerika. Het dier is ook in Europa en Azië geïntroduceerd. Het is herkenbaar aan het opvallende zwarte maskerachtige kleurpatroon rond de ogen en aan de vijf à 10 zwarte ringen op de staart. Wasberen zijn intelligente en nieuwsgierige dieren. Ze zijn meestal 's nachts actief en leven vaak in bomen. Met hun haarloze voorpoten, die aan slanke mensenhanden doen denken, zijn ze zeer behendig. De achterpoten zijn dikker en langer. De wasbeer wordt weliswaar als vleeseter geclassificeerd, maar is in feite omnivoor: hij eet rivierkreeft, andere geleedpotigen, knaagdieren, kikkers, vruchten en ander plantenmateriaal, met inbegrip van gewassen. De wasbeer dompelt zijn voedsel soms in het water om het voedsel en zijn handkussens zachter te maken, waardoor het geloof is ontstaan dat het dier zijn voedsel wast. Het dier wordt bejaagd vanwege de pels en soms ook als voedsel.

Gestileerde vaten van steengoed die een menselijk gezicht voorstellen, met witte klei op de plaats van de ogen en de tanden. In de 19de eeuw gemaakt door Afro-Amerikanen in Zuid-Carolina, mogelijk ook in Alabama en het noorden van Florida.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen.

Beschrijft het Afrikaanse volk dat in het noorden van Nigeria leeft, de inwoners van de voormalige gelijknamige Hausa-staat.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Ghana.

Verwijst naar de stijl en periode die ontstond in het noorden van Frankrijk in het midden van de 12de eeuw en zich in de honderd jaar daarna verspreidde over de rest van West-Europa. De stijl ging op verschillende tijden in verschillende delen van Europa over in de renaissance. De stijl kwam op in de kathedraalarchitectuur en wordt gekenmerkt door immense interieurs, torens, spitsen, complexe en gedetailleerde beelden in steen, schilderwerk en glas, en een steeds grotere hoogte, mogelijk gemaakt door spits- en luchtbogen. De stijl kwam ook tot bloei in gebrandschilderd glas, beeldhouwwerken, minutieus uitgewerkte altaarstukken, muurschilderingen en manuscriptverluchtingen die meestal worden gekenmerkt door helder kleurgebruik, verlengde proporties, ingewikkelde details en een emotionele verhalende inhoud.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Ghana en in Burkina Faso leeft.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft, in de staat Bauchi.

Verwijst naar de periode van circa 1650 v. Chr., toen Hettitische heersers voor het eerst een belangrijke rol gingen spelen in Centraal-Anatolië, tot circa 700 v. Chr., toen de Assyriërs de overgebleven Hettitische stadstaten in het zuidoosten van Anatolië en het noorden van Syrië verwoestten.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Namibië leeft.

Verwijst naar de stijl van het middeleeuwse geglazuurde aardewerk dat in het noorden van Engeland werd gevonden in het gebied rond de rivieren de Humber en de Trent. De stijl is over het algemeen ontstaan in de 12e eeuw en hield stand tot het eind van de 16e eeuw.

Naar wordt aangenomen de voorloper van de levende Hymenaea-soorten. Kopal dat afkomstig is van deze uitgestorven bomen is een zeer waardevol bestanddeel van vernis. De soort was wijd verspreid, van het zuiden van Mexico en het noorden van Zuid-Amerika tot het Afrikaanse continent. Onderzoek naar de morfologie en het DNA wijst erop dat H. protera nauwer verwant was aan de enig overgebleven Hymenaea-soort in Oost Afrika dan aan de talrijke Amerikaanse soorten.

Verwijst naar de kunst en cultuur die is verbonden met de islamitisch-Turkse dynastie met deze naam die Syrië en Egypte regeerde van 935 tot 969. Van 946 tot 968 lag de meeste regeringsmacht bij de vizier en niet bij de zonen van de stichter van de dynastie, Mohammed ibn Tughj. De vizier, Abu al-Misk Kafur, was begunstiger van onderwijs en de kunsten. Hij verbond de eminente dichter al-Mutanabbi gedurende korte tijd aan zijn hof. De Ikhshidid-dynastie was de eerste die de orde in Egypte herstelde na de val van de Tulunids en legde de basis voor de nieuwe artistieke ontwikkelingen die plaatsvonden onder de Fatimids. In 969 stootten de Fatimids de laatste van de Ikhshidid-heersers, een kleinzoon van de stichter, van de troon, terwijl de Hamdanids de Ikhshidid-bestuurders verdreven uit het noorden van Syrië.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het midden-noorden van Tanzania.

Middelgrote groenblijvende boomsoort die inheems is in het oosten van het Middellandse Zeegebied, het noordoosten van Libië, het zuidoosten van Griekenland (Kreta, Rhodos), het zuiden van Turkije, Cyprus, het noorden van Egypte, het westen van Syrië, Libanon, Israël, Malta, Italië, het westen van Jordanië en in Iran.

Houten huizen, algemeen voorkomend in het noorden van Rusland, voornamelijk op het platteland, maar in stedelijke gebieden aangetroffen tot in de 17de en 18de eeuw.

Grote gevlekte katachtige die tegenwoordig alleen nog maar voorkomt in Afrika ten zuiden van de Sahara en in het noorden van Iran. De vacht is lichtgeel met kleine zwarte stippen. Het dier heeft een lange ruggengraat, lange poten en efficiënte interne organen, waardoor het een snelheid kan bereiken van 110 km/u.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk bestaande uit een islamitische religieuze klasse en uit koopliedenHet volk leeft in Senegal, Guinee, Guinee Bissau, Mali en het noorden van Ivoorkust en vormt een subgroep van de Soninke.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Arabisch-sprekende nomadenvolk, dat in het noorden van Sudan leeft en een subgroep van de bedoeïenen vormt.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Katab, die in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Katab, die in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft en een subgroep van de Katab vormt.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Een rooms-katholieke kloosterorde die in 1084 in de Chartreuse (ten noorden van Grenoble, Frankrijk) werd gesticht door de heilige Bruno van Keulen. De kartuizers combineren het afgezonderde kluizenaarsbestaan met een gemeenschapsleven in het klooster. De monniken of nonnen wonen in aparte cellen en komen alleen samen op bepaalde momenten van de dag of voor speciale festiviteiten. Ze houden zich aan strikte abstinentie. De kartuizers verspreidden zich langzaam, maar in 1521 telde de orde 195 kloosters in alle katholieke Europese landen. Ze speelden een belangrijke rol bij de kloosterhervormingen in de 11de en 12de eeuw. Zelf was het echter de enige vorm van religieus gemeenschapsleven die niet werd hervormd. De kloosters zijn te vinden in grote delen van Europa, hoewel het aantal leden relatief klein is. In 'La Grande Chartreuse', het moederklooster van de orde, wordt een beroemde likeur gemaakt. De opbrengst gaat naar de liefdadigheid.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het zuiden van Burkina Faso en het noorden van Ghana.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft, in de voormalige gelijknamige Hausa-staat.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Toeareg-volk, dat in het Adrar des Iforas-gebergte in het noorden van Mali leeft.

Verwijst naar de stijl en periode die wordt geassocieerd met de Kelten, een vroeg Indo-Europees volk dat zich over Europa verspreidde van de Britse eilanden en het noorden van Spanje tot het oosten van Transsylvanië, de kusten van de Zwarte Zee en Galatia in Anatolië, van het 2de millennium tot de 1ste eeuw v. Chr. Elementen van deze stijl hielden eeuwenlang stand in het zuiden van Scandinavië en de Britse eilanden na de Romeinse tijd. De stijl kenmerkt zich door verwijzingen naar de kunst van het oude Italië, Griekenland en het Oosten, gecombineerd tot een nieuwe en individuele stijl met een sterk gevoel voor vorm en structuur, gestileerde vormen van planten, dieren en mensen, een balans tussen leegte en decoratie, krachtige vitaliteit en textuurcontrasten.

Verwijst naar de stijl van het aardewerk uit het begin van het tweede millennium v. Chr. dat in het Noorden van Mesopotamië werd gevonden en dat is genoemd naar het gebied rond de rivier de Khabur. De stijl kenmerkt zich door ronde vormen, gedecoreerd met eenvoudige ontwerpen in banen of gedeelten op een vaalgele ondergrond.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Bénin.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft op het Jos-plateau in het noorden van Nigeria.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een afsplitsing van de Sotho, die naar het gebied ten noorden van Barotseland (in het westen van Zambia) is weggetrokken.

Instrumenten voor het meten en aangeven van een horizontale verwijzingsrichting in relatie tot het magnetische noorden.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een subgroep van de Koro die in de staat Kaduna in het noorden van Nigeria leeft.

Ovale houten of metalen gezichtsmaskers, gemaakt en gebruikt door het Senufo-volk in het noorden van Ivoorkust, het zuiden van Mali en het zuidwesten van Burkina Faso. Deze maskers, die het vrouwelijke element voorstellen, zijn in het algemeen iets kleiner dan levensgroot. Ze zijn versierd met reeksen geometrische projecties die de bovenzijde van het hoofd, het bovenste deel van het gelaat en de mond flankeren, diagonale insnijdingen op elke wang en soms twee verticale hoorns.

Kleine, luitachtige, snaarinstrumenten met één snaar van de Songhai in Niger en het noorden van Nigeria. Ze hebben een korte hals en een klankkast die van een halve kalebas of van metaal is gemaakt.

Verwijst naar een neolithische stijl en cultuur die floreerde in het vierde en derde millennium v. Chr. ten noorden van de Zwarte Zee. Genoemd naar de specifieke Kurgan of grafheuvels. De stijl en cultuur kenmerken zich ook door de nadruk op het paard en op wieltechnieken. Veel onderzoekers geloven dat deze groep verantwoordelijk was voor de verspreiding van Indo-Europeanen over Eurazië.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die voornamelijk leeft in het noorden van Nigeria, en voor een klein deel in Kameroen.

Afrikaans volk dat leeft in het zuiden van Zambia en het noorden van Angola.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat langs de rivier de Niger in het noorden van Nigeria leeft en een subgroep van de Nupe vormt.

Familie van bloeiende planten, de meeste soorten zijn eenjarige of overblijvende kruiden. Vroeger dacht men dat ze nauw verwant waren aan Verbenaceae, maar fylogenetisch onderzoek aan het eind van de twintigste eeuw heeft uitgewezen dat sommige soorten van de houtachtige genera die voorheen in Verbenaceae werden ondergebracht, bij Lamiaceae horen. Tegenwoordig omvat Lamiaceae daardoor 236 genera en meer dan 7000 soorten. Het belangrijkste verspreidingsgebied van de lipbloemenfamilie is de Oude Wereld, van de Canarische Eilanden tot de Himalaya. Er zijn minder belangrijke verspreidingsgebieden in Ethiopië, Madagaskar, de zuidelijke gebieden van Afrika en India, Sri Lanka en de oceanische regio's meer naar het oosten. In de Nieuwe Wereld komen ze voor in het gebied dat zich uitstrekt van de bergen in Midden-Mexico tot in Argentinië en Chili, met minder belangrijke verspreidingsgebieden meer in het noorden en het oosten.

Een soort peulen die in het noorden van Nigeria in de bouw worden gebruikt om leem mee te verstevigen.

Verwijst naar de producten van een Afrikaans volk dat leeft in het noorden van Kameroen en het noordoosten van Nigeria.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Ghana en in Burkina Faso leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die momenteel leeft op de hoogvlakte of het gebied van de Middle Belt in het noorden van Nigeria.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Ghana, in Burkina Faso en in Togo leeft.

Verwijst naar een Afrikaanse cultuur waarin stenen werktuigen werden gemaakt, uit het pleistoceen en genoemd naar de archeologische vindplaats bij Magosi in het noorden van Oeganda. Kenmerkt zich door de geavanceerde levalloisien-techniek die werd gebruikt voor het vervaardigen van steensplinters waarmee andere gereedschappen werden gemaakt, zoals punten voor projectielen, en een ponstechniek voor het vervaardigen van microlithische voorwerpen.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen, het zuidwesten van Tsjaad en het westen van de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Angola.

Verwijst naar de stijl van het aardewerk afkomstig uit het noorden van Mesopotamië tijdens het eind van het derde millennium v. Chr. Genoemd naar het metaalachtige geluid dat klinkt als scherven tegen elkaar worden geslagen. De stijl kenmerkt zich door grijs-zwarte, op een hoge temperatuur gebakken dichte, harde vazen die soms zijn versierd met gepolijste spiralen of geschilderde horizontale banen.

Verwijst naar een cultuur en een stijl die een vertakking vormde van de klassieke Mogollon-cultuur en die voorkwam tussen de Mimbres River in het Gila-gebergte in wat nu het zuidwesten van New Mexico is, en op nabijgelegen plaatsen rond de Mimbres River en de Rio Grande. De cultuur bloeide van circa 1000 tot circa 1150. Er werd gejaagd, irrigatie gebruikt voor de landbouw en gewoond in compacte pueblo-achtige dorpjes met gebouwen van steenklei en metselwerk. De cultuur is uiteindelijk waarschijnlijk opgegaan in de Pueblovolkeren uit het noorden of is naar Mexico gemigreerd. De cultuur staat bekend om specifiek aardewerk, dat werd versierd met fantasievolle zwart-wit afbeeldingen van insecten, dieren, vogels en geometrische lijnen.

Verwijst naar de periode van circa 1500 tot 1300 v. Chr. toen in het noorden van Mesopotamië het Mittanische koninkrijk bloeide. De kunst uit deze periode kenmerkt zich door het fijne ivoorsnijwerk, de vervaardiging van glas en glazuur, brons en ijzerwerk. In de rolzegels worden Babylonische, Egyptische en Egeïsche motieven gecombineerd.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Verwijst naar de stijl van de kunstvoorwerpen die werden vervaardigd door Spaanse christenen tijdens de moslimheerschappij van de 9e tot de 11e eeuw. De stijl verplaatste zich naar het noorden en is tevens zichtbaar in kerk- en kloosterarchitectuur, verluchte handschriften, beeldhouwkunst en ivoorsnijkunst. Kenmerkt zich door de vermenging van traditionele Spaanse volkscultuur en Moorse vormen en motieven.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Kameroen en Tsjaad.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een subgroep van de Frafra die in het noorden van Ghana leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Ghana en Burkina Faso.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Togo.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo, ten noorden van de rivier de Lukenie.

Verwijst naar de Hettitische periode van circa 1000 tot 700 v. Chr., toen onafhankelijke Hettitische staten floreerden in het zuidoosten van Anatolië en het noorden van Syrië. De kunst uit deze periode kenmerkt zich door een voortzetting van de tradities van het Hettitische keizerrijk, dat met name merkbaar is in het gebruik van het Hettitische hiërogliefschrift voor monumentale inscripties in stenen.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het zuiden van Tanzania en het noorden van Malawi.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft.

Verwijst naar de stijl van het aardewerk van circa 3.000 en 2.500 v. Chr., dat werd gevonden in het noorden van Mesopotamië en dat is genoemd naar het vijfde niveau van de archeologische vindplaats in Nineveh. De stijl kenmerkt zich door het vlakke, ingekerfde en geschilderde aardewerk.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het zuiden van Kameroen en in het noorden van de Democratische Republiek Kongo leeft.

Verwijst naar de Chinese dynastieperiode en cultuur vanaf 386 tot 534 n. Chr. De hoofdstad bevond zich oorspronkelijk te Pingcheng, maar werd in de periode 493-494 door Keizer Xiaowendi (regeerde 471-499) in zuidelijke richting verplaatst naar Luoyang. Hier werd een nieuwe, prachtige stad gebouwd op de ruïnes van de oude Chinese hoofdstad; in het jaar 534 was de populatie meer dan een half miljoen. Boeddhistische kunst floreerde onder een staats- en een particulier patronaat gedurende het grootste gedeelte van deze periode. In circa 460 werd een begin gemaakt met de bouw van grottempels in Yungang; duizenden handwerkslieden werkten ongeveer 35 jaar aan het maken van de tempels en het versieren ervan met beeldhouwwerken en schilderingen. Op instigatie van Xiaowendi werden later andere grottempels gemaakt bij Longmen. Yungang wordt gekenmerkt door statische iconen in een Gandharan-stijl, terwijl de beeldhouwkunst in Longmen meer lineair is en de in opkomst zijnde Chinese stijl demonstreert. Grafaardewerk van Noordelijk Wei, dat tevens is beïnvloed door het boeddhisme, benadrukt frontaliteit en symmetrie. Het nomadische Touba-volk begon op Chinese instellingen te vertrouwen voor het organiseren en besturen van hun staat en raakte ook bekend met Chinese cultuur en luxeartikelen; onder Xiaowendi werd Chinees de officiële taal en werd het gebruik van Tuoba-taal verboden. Het onderscheid tussen het 'barbaarse' noorden en het 'geciviliseerde' zuiden werd minder duidelijk; niettemin begonnen noordelijke grensbewoners zich verwaarloosd te voelen en in opstand te komen, wat leidde tot de ineenstorting van de Noordelijke Wei-dynastie. Noordelijk China werd in 534 verdeeld in de Oosterse en Westerse Wei-dynastieën.

Verwijst naar een noordelijke Chinese dynastie uit de periode 557 tot 581 n. Chr. De Yuwen-familie van de Xianbei-stam stichtte de Noordelijke Zhou-dynastie vanuit de marionettenstaat van de Westelijke Wei. De dynastie had haar machtscentrum in de vallei van de rivier de Wei, met als hoofdstad Chang'an, in de provincie Shaanxi. Tijdens het regime van keizer Wudi (heerste van 561-577) werden boeddhisten vervolgd, omdat de kloosters de staatskas te zwaar zouden belasten. De verovering door Wudi van de Noordelijke Qi-dynastie, waardoor het noorden van China tijdelijk werd verenigd, werd grotendeels gefinancierd uit de geconfisqueerde kloosterbezittingen; miljoenen monniken en nonnen verloren hun status en moesten dwangarbeid verrichten. Niettemin werd er nog wel boeddhistische kunst geproduceerd gedurende deze periode, met name in Chang'an. Indiase Gupta-modellen dienden als voorbeeld voor diverse Boeddhabeelden, en ook zijn er enkele wandschilderingen in de Noordelijke Zhou-stijl vervaardigd, in de Duizend Boeddhagrotten in Dunhuang. In dergelijke schilderingen neemt het landschap wel een voorname plaats in, maar blijft het ondergeschikt aan de figuren. De Noordelijke Zhou-dynastie werd opgevolgd door de Sui-dynastie, die in 1581 werd gesticht door Yang Jian, een lid van het koningshuis van de moederlijke tak.

Gesitueerd in de richting die zich precies tussen het noorden en het oosten bevindt.

Gesitueerd in de richting die zich precies tussen het noorden en het westen bevindt.

Verwijst naar de periode en stijl die in verband worden gebracht met de Normandiërs, die bestonden uit Noormannen uit Denemarken, Noorwegen en IJsland en die in de 8ste en 9de eeuw de Europese kusten afstroopten om zich vervolgens, aan het begin van de 10de eeuw, in het noorden van Frankrijk te vestigen. Zij overheersten de inheemse Frankische bevolking, namen hun taal over en vestigden uiteindelijk het hertogdom Normandië. Vanuit Normandië verspreidden de Normandiërs zich naar de Britse eilanden, Zuid-Italië en Sicilië. De stijl is vooral duidelijk zichtbaar in het ontwerp van de wapens en wapenrusting, in het kasteel op een heuvel omgeven door palissaden, en in de grote kerk- en kloostergebouwen in romaanse stijl. De stijl kenmerkt zich door het helder toepassen en gebruiken van inheemse lokale stijlen in combinatie met een aantal invloeden uit het Byzantijnse oosten. Deze werden door avonturiers en pelgrims in de door de Normandiërs beheerste gebieden geïntroduceerd.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in Burkina Faso leeft en verwant is met de Nuna, maar in een gebied ten noorden van dit volk leeft.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het grensgebied van Kenia en Oeganda, ten noorden van het Victoriameer.

Boomsoort die voorkomt in vochtige gebieden in het oosten van de VS, van de staat Maine in het noorden tot de kust van de Mexicaanse golf in het zuiden en de staat Oklahoma in het westen. Het hout is licht en zacht, maar sterk. Deze boom wordt soms als sierboom gekweekt. In de herfst krijgen de bladeren een schitterende scharlakenrode kleur. De kleurstof in de schors heeft een goede kleurvastheid voor wassen en een redelijke kleurvastheid voor blootstelling aan licht.

Oude Griekse zilveren of gouden munten met een waarde van acht drachmen, uitgegeven omstreeks 500 v.C. in het noorden van Griekenland tijdens de Hellinistische periode, vooral in Egypte.

Verwijst naar de cultuur van mensen die wonen in de Oio-regio in het noorden van Guinee-Bissau.

Verwijst naar een Chinese dynastie uit de periode 317 tot 420 n. Chr., de tweede van de zogeheten Zes Dynastieën die elkaar opvolgden in zuidelijk China. Na de verwoesting van Luoyang en Chang-an in 317 vluchtten de Chinezen naar het zuiden om daar een nieuwe zuidelijke staat te vestigen. De keizers van de Sima-familie slaagden er niet in het noorden te heroveren, en dat gebied zou onder de heerschappij blijven van allerlei groepen die gezamenlijk bekend stonden als de Zestien Koninkrijken; een uitzondering werd gevormd door het gebied dat tegenwoordig de provincie Sechuan omvat en dat in 347 werd geannexeerd, waardoor een route naar Centraal-Azië werd opengelegd. In politiek opzicht was dit weliswaar een weinig stabiele periode in de Chinese geschiedenis, maar de literatuur en kunsten maakten een ongekende bloeitijd door. De hoofdstad Jiankang was een bloeiend cultureel centrum dat door boeddhistische missionarissen en kooplieden uit Zuidoost-Azië en India werd bezocht. Een van de vroegst bekende boeddhistische verguld-bronzen beelden werd in 338 gegoten, als imitatie van een Gandhara-model. Wang Xizhi, de invloedrijkste kalligraaf uit de Chinese geschiedenis, was werkzaam gedurende deze periode. De keramiekvormen van de Oostelijke Jin waren innovatiever dan die van de Westelijke Jin. Een aantal graftombes uit deze periode is opgegraven bij de berg Gugui in Nanjing, die volgens literaire bronnen fungeerde als begraafplaats voor de keizerlijke families van de Oostelijke Jin.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Soort snel groeiende, kortlevende sier-, schaduw- of productieboom, inheems in het noorden en midden van Noord-Amerika. De soort is meestal zo'n 18 meter hoog, heeft een bruine schors die na verloop van tijd wit wordt en produceert flinterdunne lagen met smalle horizontale poriën of lenticellen. Op de koperkleurige binnenste schors zijn de poriën fel oranje. De korte hangende takken en de talloze buigzame takjes geven de boom in de winter een kantachtige aanblik. Het bijna witte hout met de dichte nerfstructuur wordt gebruikt voor houtgedraaide artikelen, vloeren, meubels, houtwaren, pulp en brandstof. Native Americans gebruikten de dunne waterdichte schors voor dakbedekking, kano's en schrijfmateriaal (vandaar de naam 'papierberk'). Het is een van de eerste soorten die weer groeien na brand. Het sap wordt gekookt voor de productie van berkensiroop. De boom komt voor in verschillende variëteiten.

Hout van de boom behorende tot het genus Betula papyrifera, inheems in het noorden en midden van Noord-Amerika. De kleur van het hout is bijna wit en het wordt gebruikt voor het maken van spoelen, klossen, pluggen en kratten.

Kleine boom die inheems is in Iran, vooral in het Alborz-gebergte in het noorden. De bloemen, die groeien voordat er bladeren zijn, hebben hangende meeldraden en bruine bladachtige bracteeën, maar geen bloemblaadjes. Men kweekt ze vanwege de mooie kleur van de bladeren in de herfst.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Turkse nomadenvolk in het zuidoosten van Europa. Dit volk, dat zijn oorsprong heeft in het gebied tussen de Oeral en de Wolga, was van de 9de tot de 12de eeuw n. Chr. militair zeer actief in het gebied ten noorden van de Zwarte Zee. Nadat de Petsjeneg in 1091 bij Konstantinopel waren verslagen, verloren ze hun militaire macht grotendeels en vestigden ze zich in het latere Hongarije en Bulgarije.

Grote soort groenblijvende boom die 30 meter hoog kan worden, die inheems is in de bossen in het noorden van Noord-Amerika.

Beschrijft de kunst van de Picten, de bewoners van het gebied dat nu het noorden en oosten van Schotland uitmaakt en zich uitstrekt van Caithness tot Fife, uit de periode vanaf de Romeinse bezetting van Britannia (halverwege de 1ste eeuw n. Chr.) tot de 9de eeuw. Het gebruik van tatoeages heeft mogelijk geleid tot de Romeinse benaming Picti, oftewel beschilderde mensen. Pictische kunst is bekend om de gestileerde, krachtige schoonheid van de gegraveerde herdenkingsstenen en kruisen. Er is ook wel Pictisch zilverwerk bekend.

Pijnboomsoort die wordt aangetroffen op de kustvlakten van het zuiden van South Carolina tot aan het noorden van Florida en van het westen tot het zuiden van Louisiana in de VS. Deze pijnboom groeit rechtstandig, is middelgroot en kan een hoogte van 20-35 m bereiken.

Noord-Amerikaanse pijnboomsoort die verwant is met de Ponderosa Pine, die wordt aangetroffen in het gebied vanaf het zuidwesten van Oregon in de Verenigde Staten tot het noorden van Baja California in Mexico.

Brits loodgeglazuurd aardewerk van crèmekleurig materiaal, beschilderd, gepointilleerd of gesponst met warme kleuren, voornamelijk bruinachtig oker, vaalblauw en groen, en met een reliëfversiering. Gemaakt van 1790 tot ongeveer 1830. Geassocieerd met en vernoemd naar de pottenbakkerij van William Pratt in Staffordshire. Het werd ook gemaakt door andere lokale pottenbakkers in Staffordshire, het noorden van Engeland en Schotland.

Verwijst naar een Chinese Neolithische cultuur en periode die zijn naam ontleent aan een in 1951 ontdekte archeologische site in het gewest Huai'an in de Chinese provincie Jiangsu. Globaal omvatte Qingliangang de periode tussen 4500 en circa 2300 v. Chr., en het gehele kustgebied vanaf de provincie Shandong in het noorden tot aan de grens met de provincie Fujian in het zuiden. In meer specifieke zin wordt er de periode tussen circa 4500 en circa 3200 v. Chr. mee bedoeld, en uitsluitend het gebied van de provincie Shandong en het noordelijk deel van de provincie Jiangsu. De weinige Neolithische resten die in Qingliangang zijn opgegraven, omvatten hoofdzakelijk geavanceerde stenen gereedschappen, aardewerken houders en potscherven. Het aardewerk van Qingliangang bestaat overwegend uit roodbakken steengoed, hoewel ook grijs en zwart aardewerk is aangetroffen. Vaatwerk is gevonden in de vorm van borden of schalen van het pan- en pen-type, kommen van het bo-type, statieven van het ding- en li-type, kopjes van het bei- en dou-type, alsmede zeng-stoompannen. Sierontwerpen komen uitsluitend voor in de vorm van eenvoudige geometrische patronen, meestal bestaande uit gebogen of rechte parallelle lijnen. Het decor is doorgaans ingestempeld en geschilderd; ook zijn technieken als insnijden en appliqué gebruikt.

Middelgrote eik die inheems is op lager gelegen watergebieden in het zuidoosten van de Verenigde Staten, in het gebied dat zich uitstrekt van Delaware tot het zuiden van Illinois in het westen en het noorden van Florida en Zuidoost-Texas in het zuiden. De eikel wordt bijna helemaal bedekt door de dop. De Latijnse naam verwijst naar de vorm van de bladeren, die op een lier lijken.

Hout van de boom behorende tot de soort Quercus macrocarpa, inheems in het noorden en midden van de Verenigde Staten. Het is hoogwaardig materiaal voor ornamentwerk.

Verwijst naar de cultuur van de Rappahannock, een Amerikaanse indianenstam uit Virginia die een gebied bewoont dat het gebied omvat van Northern Neck tussen de rivier de Rappahannock en de rivier de Mattaponi, tot aan Fredericksburg, Virginia, in het noorden.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Berbervolk, dat in het noorden van Marokko leeft.

Een school in het Tibetaanse boeddhisme die de leer volgt van de geleerde en reiziger Drogmi (992-1072). Drogmi is bekend om zijn vertaling in het Tibetaans van de Hevajra Tantra, een belangrijk tantrisch werk en een van de voornaamste teksten van de Sakya-school. Hij is ook verantwoordelijk voor de invoering in Tibet van het Indiase systeem dat bekendstaat als Lam Drey, dat gebruik maakt van de symboliek van de seksuele vereniging als middel om de mystieke re-integratie van het zelf te bereiken. De hevig behoedende Hevajra is de beschermgod van de Sakya-school. De school is bekend om zijn wetenschappelijke productie, in het bijzonder door de exegeses en historische verhandelingen over het boeddhisme. De bekende 'Blauwe annalen', een geschiedenis van het Tibetaanse boeddhisme, zijn in de 15de eeuw geschreven door een volgeling van de school. De school ontleent zijn naam aan het klooster van Sakya, in 1073 gesticht door Konchok Gyalpo, een leerling van Drogmi, 80 km ten noorden van de Mount Everest. Kunga Nyingpo, de zoon van Konchok Gyalpo, maakte de leer van de Sakya-school systematischer. De abten van het klooster van Sakya werden van circa 1270 to 1340 door de Mongoolse heersers van China benoemd tot regenten van Tibet, maar toen de Mongoolse dynastie aan macht inboette, deden de abten van Sakya dat ook. Sakya heeft om de macht gestreden met andere scholen van het Tibetaanse boeddhisme, vooral de Gelug. De abten van Sakya mogen trouwen en het ambt gaat over van vader op zoon of van oom op neef. De Sakya-school kent twee subsekten: de Ngor en de Tshar.

Wilgensoort die inheems is in het noorden en westen van Noord-Amerika en op moeraslanden voorkomt. Er zijn ten minste drie ondersoorten bekend.

Ondersoort wilgen die inheems is in het noorden en westen van Noord-Amerika en op moeraslanden voorkomt.

Zorgvuldig vervaardigde sarapes van tapisserieweefsel, gemaakt in het noorden van Mexico, in bonte kleuren en met ingewikkelde patronen.

Verwijst naar de periode en beschaving die zich van circa 6200 tot 5500 v. Chr. ontwikkelde in centraal Mesopotamië en zich uitbreidde naar het noorden, en die is genoemd naar de archeologische vindplaats te Samarra. Vooral bekend om zijn beschilderde aardewerk, soms gedecoreerd met menselijke en dierlijke vormen, lemen beeldjes, en het vroegst bekende gebruik van leemsteen in Mesopotamië.

Deze boomsoort groeit op de zandgronden in het oosten van Noord-Amerika, in het gebied dat zich uitstrekt van Maine, Ontario en Iowa in het noorden tot Texas en Florida in het zuiden. Gewoonlijk zijn het kleine bomen of struiken, maar soms worden ze wel 20 meter hoog. Deze soort heeft een gerimpelde schors, heldergroene twijgen en kleine trosjes gele bloemen. De vrucht is een donkerblauwe bes. De boom gebruikt men om timmerhout te maken. Uit de schors van de wortel wint men etherische olie die men gebruikt voor parfums, limonade en thee. De bladeren en twijgen worden gegeten door witstaartherten, bosmarmotten, moeraskonijnen en Amerikaanse zwarte beren. De vruchten worden door veel vogels gegeten.

Verwijst naar een mesolithische stijl en cultuur die vooral floreerde in het zuidwesten van Frankrijk en het noorden van Italië tussen 9.000 en 5.000 v. Chr. Deze kenmerkt zich door specifiek gereedschap, waaronder microlithische werktuigen zoals driehoeken en dubbelschrabbers.

Verwijst naar de kunststijl die werd geproduceerd in het enorme gebied dat zich uitstrekt van het noorden van de Zwarte Zee tot aan China, en dat wordt geassocieerd met krijgshaftige nomadische groepen uit het eerste millennium v. Chr. De stijl kenmerkt zich door uitwisselingen met Thracische, Iraanse, Hellenistische en Centraal-Aziatische kunst, en werd vooral gebruikt voor geciseleerd en gebosseleerd metaalwerk.

Verwijst naar de stijlen en cultuur van een groep nauw verwante volkeren uit het noorden van Ivoorkust en het zuidoosten van Mali.

Schalmeien met een riet dat in een conische metalen stift is bevestigd en omwikkeld met een koordje zodat deze luchtdicht in de houten pijp past; met zeven vingergaten op gelijke onderlinge afstand en een niet al te wijd uitlopende geelkoperen klankbeker; vervaardigd en bespeeld in het noorden van India.

Verwijst naar de eerste Chinese dynastie waarover we een zekere kennis bezitten, zowel op archeologisch als op historisch gebied. De Shang-dynastie heerste van circa 1600 v. Chr. tot circa 1050 v. Chr. Het centrum van hun cultuur bevond zich op de hoogvlakte van de Gele Rivier, hoewel hun macht zich in bepaalde perioden uitstrekte tot het noorden van de huidige provincie Henan en tot delen van de huidige provincies Shandong, Shanxi en Shaanxi. Deze periode staat bekend om de vooruitgang op het gebied van de bronsbewerking en andere technieken, die de beschaving op een hoger peil brachten. De Shang-dynastie beschikte over omvangrijke legers met een grote verscheidenheid aan wapens en wapenrusting. Brons werd ook gebruikt voor rituele voorwerpen, zoals klokken en standaarden. De bronzen voorwerpen uit de Shang-dynastie werden voorzien van een uiterst schetsmatige decoratie, waarin het 'taotie'-dierenmasker een veelvoorkomend motief was. De godsdienst en voorouderverering in de Shang-periode kende het gebruik van zogeheten orakelbenen (jiagu), dierenbeenderen en schildpadschilden met inscripties. Er zijn bijna 100.000 orakelbenen gevonden sinds onderzoekers de betekenis van dit verschijnsel hebben ingezien. Orakelbenen zijn de oudste vorm van Chinese geschiedschrijving. Uit de inscripties is een lijst met koningen afgeleid die overeenstemt met latere schriftelijke historische bronnen. De Shang-dynastie kende een redelijk verfijnd schrift; sommige karakters worden nog steeds gebruikt. Het aardewerk van de Shang-dynastie was veelkleurig en werd vervaardigd met een draaischijf of opgebouwd uit rollen. Het aardewerk werd vaak voorzien van opgedrukte patronen. De oudst bekende Chinese glazuren werden gemaakt in de Shang-periode. Er zijn marmeren en kalkstenen beeldhouwwerken van bestaande en mythische dieren gevonden. De stedelijke nederzettingen uit de Shang-periode tonen aan dat de basisvormen van de Chinese architectuur al werden gebruikt; belangrijke nederzettingen zijn Erlitou, Zhengzhou en Yin (nabij het huidige Anyang), die allemaal op verschillende momenten als hoofdstad hebben gefungeerd. De latere Shang-vorsten waren hedonisten die weelderige paleizen lieten bouwen. De Shang-dynastie werd opgevolgd door de Zhou-dynastie, die oorlogszuchtiger was en effectief gebruik maakte van de strijdwagen.

Verwijst naar de stijl in de Japanse huisarchitectuur die voornamelijk werd gebruikt voor de vorstelijke huizen van de aristocratie. Deze stijl bereikte haar piek tijdens de Hein-periode (794-1185). De naam is ontleend aan de shiden, of centrale hal die is opgericht in het midden van het bouwwerk, gericht op het zuiden. In het oosten, westen en noorden zijn paviljoens of bijgebouwen met puntdaken, verbonden door overdekte, geplaveide gangen en omgeven door een overdadige landschapstuin.

Flessen waarbij in de hals een vernauwing is aangebracht die lijkt op een sluitring. Deze vernauwing beperkt de uitstroom van de inhoud tot druppels voor het schenken van producten die spaarzaam moeten worden toegediend. De zorg die aan de versiering van sprenkelflessen is besteed wekt de indruk dat de inhoud bestond uit luxeartikelen zoals dure parfums. Ze werden gemaakt en op grote schaal gebruikt in de midden- en laat-Romeinse keizertijd, vooral in Syrië, oostelijk Palestina en Mesopotamië. De vroegste bewaard gebleven sprenkelflessen zijn die uit Dura Europos in het noorden van Syrië, daterend van voor 256. De meest voorkomende decoratiepatronen zijn ribben met arcering en een honingraatpatroon. Vele zijn iriserend. Sprenkelflessen werden vrijwel zonder uitzondering geblazen in een mal, in twee delen die werden samengevoegd bij de hals.

Verwijst naar een Chinese dynastie uit de periode 589 tot 618 n. Chr. Gedurende deze periode werden het noorden en zuiden van China na jaren van scheiding herenigd. De Sui-dynastie heeft betrekkelijk kort bestaan, maar deze periode werd wel gekenmerkt door belangrijke vernieuwingen in de economie, de politiek en het onderwijs. Tijdens de Sui-periode kwam er een bloeiende handel met Centraal-Azië en het westen op gang. Ook op het gebied van techniek en architectuur was het een periode van vernieuwing, zoals blijkt uit het werk van Li Chun, een ingenieur, en de architect Kai Yuwen, die beiden dienden onder keizer Wendi (heerste van 581-604). Li Chun was verantwoordelijk voor 's werelds eerste open boogbrug van steen, de Anji-brug, terwijl Kai Yuwen het ontwerp leverde voor Daxing, dat zou uitgroeien tot de grootste stad met het hoogste bevolkingsaantal van zijn tijd. De Sui waren diepgelovige boeddhisten; veel van hun stenen beeldhouwwerken zijn bewaard gebleven, in tegenstelling tot hun in brons, hout en lakwerk uitgevoerde kunstwerken; ook hebben ze tal van oudere boeddhistische afbeeldingen gerestaureerd. Het Sui-beeldhouwwerk wordt als technisch hoogstaand beschouwd, maar blijft qua sierlijkheid achter bij het fraaiste beeldhouwwerk van de Noordelijke Qi. Sui-keramiek is zorgvuldig gemodelleerd maar overigens vrij sober. In zowel het noorden als het zuiden van China zijn Sui-celadons opgegraven, waarvan sommige zijn gedecoreerd met ingestempelde patronen. In steengoed of aardewerk uitgevoerde beeldjes van krijgers, ambtenaren en beschermende wezens werden in groten getale vervaardigd, met name als grafobject. Modellen van alledaagse voorwerpen zoals kachels en schoenen werden eveneens aan de overledene meegegeven voor gebruik in het hiernamaals. Kostbare militaire missers, natuurrampen en een autocratisch en spilziek bewind leidden tot het verval van de Sui-dynastie, die werd opgevolgd door de Tang-dynastie.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Benin leeft en een subgroep van de Gur vormt.

Bakstenen van meer dan normale afmetingen, gemaakt om de vroege 'brick tax' (baksteenbelasting) in Engeland te omzeilen. Deze belasting werd geheven op het aantal gefabriceerde bakstenen. Door latere wetgeving verdween het voordeel van dergelijke bakstenen (die toch al moeilijker en duurder in het gebruik waren). Men bleef wel bakstenen gebruiken die dikker waren dan gewoonlijk, voornamelijk in het noorden en midden van Engeland.

Verwijst naar een stijl van grijs tot zwart reducerend gebakken aardewerk met een meestal glanzende buitenkant, dat werd geproduceerd in het noorden van Gallië (het huidige België) ten tijde van de Romeinen. Werd ook in de vroege Middeleeuwen nog gemaakt.

Verwijst naar een stijl van roodbruin, oxiderend gebakken aardewerk dat werd geproduceerd in het noorden van Gallië (het huidige België) ten tijde van de Romeinen. Na de Batavenopstand (69/70 n. Chr.) komt terra rubra niet meer voor.

Navigatie-instrumenten die het noorden zoeken, een gyroscoop bevatten en die worden gebruikt voor de richtingsbepaling van een voertuig.

Verwijst naar de cultuur en aardewerkstijl die al in het noorden van Europa wordt aangetroffen vanaf het eind van het 5de millennium v Chr. en is genoemd naar de kenmerkende, soms trechtervormige vazen. Hoewel de cultuur wordt geclassificeerd als vroeg-neolithisch, vertoont deze veel overeenkomsten met de laat-mesolithische stijl. De cultuur verschilt per regio, maar wordt over het algemeen gekenmerkt door vroege domesticatie van dieren en planten, gepolijst (vuur)stenen gereedschap, flessen met halzen, manden, potten, trechterbekers verfraaid met verticale en horizontale groeven en in sommige regio’s megalithische grafmonumenten.

Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een subgroep van de Fulbe die leeft in de regio Futa Toro in het noorden van Senegal en het zuiden van Mauritanië.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een Baggara-volk dat leeft in het oosten van Sudan, in Tsjaad en in het noorden van Nigeria. Ze vormen afstammelingen van een koninkrijk dat mogelijk is gemigreerd vanuit het noorden of noordoosten van Afrika naar de centrale regio van Sudan.

Verwijst naar de periode in Egypte van circa 1756 tot 1540 v. Chr., die de dertiende tot en met de zeventiende dynastie omvatte. Sommige bronnen laten het begin vallen bij de veertiende dynastie, rond 1630 v. Chr. Tijdens deze periode regeerden op zijn minst vier dynastieën tegelijkertijd. De periode kenmerkt zich door de machtsgreep in het noorden van de Aziatische Hyksos uit de vijftiende dynastie, waardoor elementen van de Aziatische cultuur werden opgenomen in Egypte.

Verwijst naar gesneden en beschilderde houten beeldhouwwerken die in het noorden en het midden van Nieuw-Ierland zijn gevonden. Deze figuren dienen als symbool voor voorouderlijke of mythologische wezens tijdens ceremonieën die onder dezelfde naam bekend staan. De anatomie van de beeldhouwwerken is zorgvuldig uitgewerkt en de gelaatstrekken zijn sterk geprononceerd, wat ze een dreigende uitstraling verleent. Zowel de mannelijke als de vrouwelijke uli hebben grote geslachtsorganen en benen.

Verwijst naar de paleolithische stijl en cultuur die is genoemd naar de Baai van Uluzzo aan de hiel van Italië, en die voorkwam van het zuiden tot aan het noorden van het schiereiland. Deze stijl wordt gekarakteriseerd door kenmerkende randschrabbers, en (minder vaak voorkomend) kopschrabbers en naalden. Sommige onderzoekers brengen deze cultuur in verband met de Homo sapiens neanderthalensis.

Verwijst naar de periode van circa 1630 tot 1540 v. Chr. in Egypte. Sommige bronnen rangschikken deze dynastie onder de veertiende dynastie. De wordt gekenmerkt door politieke onrust en wellicht de eerste stroom Aziaten in het Noorden. Er is weinig bekend over de kunst en architectuur in deze periode.

Verwijst naar de periode in de Chinese geschiedenis tussen de val van de Tang-dynastie (907 n. Chr.) en de stichting van de Sung-dynastie (960 n. Chr.), toen vijf dynastieën elkaar in betrekkelijk korte tijd opvolgden in Noord-China. Al deze dynastieën hadden Kaifeng in de provincie Henan als hoofdstad. De zuidelijke regio's kenden meer welvaart en langere perioden van vrede dan het noorden, waardoor de literatuur, de schilderkunst, de productie van metaalwerk en reliëfsculpturen en de textiel- en keramiekindustrie tot grote bloei konden komen. De keramiekindustrie in het noorden was wel belangrijk als overgangsfase, en de industriële Ding-ovens in Hebei brachten veel welvaart.

Verwijst naar de periode van circa 1630 tot 1532 v. Chr. in Egypte, tijdens de heerschappij van de Aziatische Hyksos in het noorden. De periode wordt gekenmerkt door Aziatische invloeden en technische vernieuwingen in bronsbewerking en aardewerk. Er is weinig bekend over de belangrijkste kunst en architectuur, behalve dat de Hyksos-koningen er de voorkeur aan gaven zich oudere standbeelden toe te eigenen en daarin hun eigen naam te graveren.

Hout van de soort Ficus carica, die inheems is in een gebied dat zich uitstrekt van het Aziatische deel van Turkije tot het noorden van India, hoewel natuurlijke zaailingen ook in de meeste mediterrane landen groeien. De boom wordt over het algemeen gekweekt voor de eetbare vrucht.

Verwijst naar een periode en stijl die zich voornamelijk ontwikkelde in het laatste decennium van de 15de eeuw in Florence en Rome en zich vandaar verspreidde naar andere delen van Italië en naar het noorden van Europa. Over het algemeen wordt de periode geacht te zijn geëindigd met de opkomst van het maniërisme rond 1520. De stijl ontwikkelde zich uit de Vroege Renaissance en wordt gekenmerkt door een nieuwe visie op de grootheid van de mens, heroïsche actie, compositorische orde, symmetrie, balans en harmonie.

The Wandjina-stijl wordt gerekend tot de oudste gedocumenteerde rotskunststijlen. Werken in deze stijl worden aangetroffen in het centrale noorden van de Australische Kimberleys, op afgelegen locaties. Rotsschilderingen in de Wandjina-stijl beelden menselijke figuren met een rond hoofd af, met daaromheen een contourlijn in rood oker, in het bijzonder rond het hoofd. De figuren hebben meestal opvallend grote ogen en neuzen, maar de mond ontbreekt. Figuren in de Wandjina-stijl variëren in grootte tussen minder dan 40 centimeter tot meer dan drie meter hoogte. Er zijn ook dierlijke figuren afgebeeld in deze stijl.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Kameroen en in Nigeria leeft.

Verwijst naar de cultuur die in verband wordt gebracht met de Noord-Chinese dynastie die van 386 tot 556 n. Chr. dateert en die werd gesticht door het Tuoba-volk. De Wei-dynastie kwam na de Zestien Koninkrijken (310-439) die Noord-China beheersten na de val van de Westelijke Jin-dynastie, die eenheid nastreefde. De Noordelijke Wei-dynastie heerste van 386 tot 534 en slaagde erin opnieuw het noorden te verenigen. In 534 kwamen grensstreken in opstand, en de Noordelijke Wei-dynastie werd opgevolgd door de twee overlappende staten Oostelijke Wei (534-550) en Westelijke Wei (535-556). China was destijds geografisch sterk verdeeld, maar wist wel te profiteren van buitenlandse invloeden. Onder Wei ingevoerde instellingen zoals landhervorming, belastingheffing en militiestelsels werden verder ontwikkeld door latere Chinese dynastieën. Tijdens de Wei-periode vond het boeddhisme algemeen ingang en zou deze godsdienst uitgroeien tot de belangrijkste inspiratiebron voor figuratieve kunst. De Wei-heersers vormden een krachtig mecenaat voor de boeddhistische kunst, en gaven opdrachten voor de bouw van enorme uit de rotsen uitgehouwen tempels met beeldhouwwerk en schilderingen in Longmen, op de berg Maiji en in Dunhuang. Talloze bronzen beeldhouwwerken werden vervaardigd, waarvan de meeste inmiddels zijn omgesmolten. De landschapsschilderkunst werd belangrijker, zoals blijkt uit de gesneden stenen sarcofagen en uit de wandschilderingen.

Hout van bomen van de soort Ficus sycomorus, die inheems is in Afrika ten zuiden van de Sahel en ten noorden van de Steenbokskeerkring. Wordt gebruikt voor meubels en kisten. Gebruik 'sycomorenhout' voor hout van de boomsoort Acer pseudoplatanus en 'westerse plataan' voor hout van de plataansoort Platanus occidentalis.

Verwijst naar richtingen zoals op een kompas, een instrument voor het meten van een horizontale referentierichting ten opzichte van het magnetische noorden. De vier basispunten bevinden zich aan de bovenkant, onderkant, rechterkant en linkerkant van een kompas, en komen overeen met het noorden, zuiden, oosten en westen. Punten tussen de vier basispunten worden beschreven door termen te combineren, bijvoorbeeld noordoosten, zuidoosten, etc.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft en een subgroep van de Yoruba vormt.

Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Nigeria.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Benin leeft.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een Hausa-volk uit een pre-islamitische staat in het noorden van Nigeria.

Familie van ongeveer 135 genera en 1600 soorten bomen, struiken, lianen en kruidachtige klimplanten die voornamelijk voorkomen in de tropische gebieden van de wereld. Met name wijdverspreid in Amerika. De soorten uit deze familie vindt men overal in natte tropische en subtropische streken, tot in het noorden van Japan en het zuiden van Nieuw-Zeeland.

Verwijst naar een periode in de Chinese geschiedenis die vier eeuwen omvat, na de val de Han-dynastie in 220 n. Chr., en voorafgaand aan de Sui-dynastie (circa 589 n. Chr.). Gedurende deze periode probeerden rivaliserende families delen van het Han-rijk in hun macht te krijgen. De Chinese kunst stond onder invloed van nieuwe ideeën, met name ontwikkelingen op religieus gebied. Het boeddhisme, een religie die zich vanuit het naburige India naar China had verspreid, heeft de kunst van de Zes Dynastieën het sterkst beïnvloed; in de 4de eeuw had de Chinese boeddhistische kunst zich inmiddels als categorie gevestigd. In het klooster in Dunhuang, in het westen van China, zijn belangrijke wandschilderingen bewaard gebleven. Monumentale beeldhouwkunst, een traditie die vanuit het noorden naar China was overgebracht, werd populair, zoals blijkt uit de imposante, in steen uitgehouwen beelden van boeddhistische godheden in de bergen van de provincies Shaanxi en Henan. Houten pagodes, afgeleid van zowel de Indiase stoepa's als de torens van de Han-dynastie, vormden een belangrijke architecturale ontwikkeling in deze periode. Ook de inheemse geloofsstelsels van het confucianisme en taoïsme bleken een voedingsbodem voor nieuwe thema's en stijlen. Het confuciaanse ideaal kwam tot expressie in de populaire taferelen die respect voor de ouders uitdrukten, terwijl taoïstische kunstenaars een voorkeur aan de dag legden voor landschappen en volkslegenden. Ook wereldlijke kunsttradities waren aan verandering onderhevig, met name in de schilderkunst. Gu Kaizhi, die als de vader van de Chinese landschapsschilderkunst wordt beschouwd, was eveneens werkzaam in deze periode. In Zuid-China werden ook belangrijke vorderingen gemaakt op keramisch gebied, met name in het steengoed met groen glazuur Yueh-yao of 'Yueh-aardewerk', een duurzaam soort keramiek dat uiteindelijk zou worden uitgevoerd naar verre streken als Egypte en de Filippijnen. Gedurende deze periode zien we voor het eerst gentleman-schilders, kalligrafen en belangrijke privékunstcollecties in China. Ook de literaire kritiek en kunstkritiek kregen in deze periode vorm.

Gesitueerd in de richting van het gedeelte van de aarde of de hemel dat zich recht tegenover het noorden bevindt.

Verwijst naar een periode in de Chinese geschiedenis tussen 265 en 581 n. Chr. die zes dynastieën en in het zuiden en vijf in het noorden omvat.

Verwijst naar een Chinese dynastieke stijl en periode tussen 1127 en 1279. Grondlegger van de dynastie was Gaozong (heerser van 1127-1162), zoon van de laatste keizer van de Noordelijke Song. De hoofdstad van de Zuidelijke Song was Nanjing, later Lin'an, en deze dynastie heerste over het gebied ten zuiden van de rivier de Huai. Buitenlandse invloeden werden gemeden en inspiratie werd veelal geput uit archaïsche tradities. Het landschapsschilderen bleef het belangrijkste schildersgenre, met kunstenaars als Ma Yuan en Xia Gui, die lokale, etherische en lieflijke landschappen afbeeldden, een wereld van verschil met de hoekige, ruige landschappen van de Noordelijke-Songschilders. Deze schilderschool, de zogeheten Ma-Xia-school, kwam voort uit de keizerlijke schildersacademie. De levendige, vlot geschilderde werken van de zenmonniken uit die perioden staan hiermee in scherp contrast. Nu de industriële ovens in het noorden niet meer beschikbaar waren, ontvingen de nieuwe productiecentra van keramiek in het zuiden opdrachten van het keizerlijk hof. In de nabijheid van het paleis werd speciaal (officieel) guan-aardewerk vervaardigd. In Longquan produceerde men celadon geglazuurd steengoed in expliciet archaïsche vormen. Een kleine fabriek in Jingdezhen die Qingbai-aardewerk produceerde, kende een uitbreiding in die periode en zou uiteindelijk uitgroeien tot het belangrijkste productiecentrum van keramiek in China. Jade en metaalwerk werden veelal in archaïsche vormen vervaardigd. De productie van wandtapijten uit fijne zijde, de zogeheten 'kesi', bereikte zijn hoogtepunt in de Zuidelijke Song. Kenmerken van de vergulde en beschilderde houten Boeddhabeelden waren sensuele lichamen, een mysterieuze lach en een levendige uitstraling.

Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het noorden van Nigeria leeft, in de staat Bauchi.

Struik die inheems is in het midden en zuiden van Europa, Noordwest-Afrika en het westen van Azië. De zuurbes is ook geïntroduceerd in het noorden van Europa en Noord-Amerika. De zaden en bessen gebruikt men als voedsel. Andere delen van de plant zijn licht giftig en hebben medicinale eigenschappen.

Verwijst naar de cultuur van het huidige Zwitserland, of in het algemeen naar de culturen die waren gevestigd in het Alpengebied van Noordwest-Europa, ten noorden van Italië en ten westen van Oostenrijk.