Associaties voor religies

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst naar de verschillende persoonlijke en institutionele relaties tussen mensen en wat zij beschouwen als heilig, gewijd of goddelijk, meestal een godheid of een spirituele macht. Basiselementen van godsdiensten zijn aanbidding, moraliteit, doctrines en rituelen.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst naar een inheemse Tibetaanse godsdienst die met het boeddhisme een van de twee voornaamste religies van het land is. Veel aspecten van Bon raakten vermengd met de boeddhistische tradities die in de 8ste eeuw werden ingevoerd uit India en die het Tibetaanse boeddhisme veel van zijn eigenheid hebben verleend. Onenigheid binnen de heersende klasse van Tibet leidde er in de 8ste en 9de eeuw toe dat de adellijke families voor Bon kozen en de heersende dynastie voor het boeddhisme. Bon werd rond de 11de eeuw een georganiseerde godsdienst, vooral dankzij de boeddhistische belangstelling voor geschreven teksten. Bon leeft voort in veel aspecten van het Tibetaanse boeddhisme en is bovendien nog altijd een bloeiende godsdienst in de noordelijke en oostelijke grensgebieden van Tibet. Onduidelijk is hoeveel continuïteit er bestaat tussen het oude en het moderne Bon. De kenmerken van het oude Bon zijn moeilijk vast te stellen omdat alle vroege beschrijvingen boeddhistisch zijn. Alles wat tegenwoordig over Bon bekend is, is zwaar beïnvloed door het Mahayana-boeddhisme. Het oude Bon lijkt elementen van animisme, sjamanisme en de uitoefening van magische riten te hebben bevat. De Bon-goden van lucht, aarde en zee werden als lagere goden in het boeddhistische pantheon opgenomen. Er zijn aanwijzingen voor een cultus van heilig koningschap waarin de koningen worden beschouwd als manifestaties van de luchtgod; dit geloof zou de oorsprong kunnen zijn van de gereïncarneerde lama’s van het boeddhisme. De orakelpriesters van Bon hebben hun tegenhangers in de boeddhistische waarzeggers. Bepaalde aspecten van de Bon-doctrine zijn vrijwel identiek aan die van het Tibetaanse boeddhisme, zoals de leer van het boeddhaschap en het ideaal van bodhisattva. Opvallend zijn de dzogchen-overtuigingen die het Bon deelt met de Nyingma-school van het Tibetaanse boeddhisme; zij houden in dat er een onuitsprekelijke toestand bestaat, voorbij alle boeddha’s en alle verschijningen. Verder is het kloostersysteem van Bon bijna gelijk aan dat van de Gelug-school. Toch bewaken de Bon-gelovigen nauwgezet hun niet-boeddhistische imago. Shenrab wordt beschouwd als de stichter van de godsdienst en de historische Boeddha Shakyamuni zou een manifestatie van hem zijn. Bon-geschriften zijn verdeeld in twee groepen: de Kanjur, met mythen, doctrines en biografieën van Shenrab, en de Katen, die commentaren en rituele en iconografische werken omvat. De naam Tibet komt uit de Bon-religie.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst naar het samenstel van waarden, wetenschappelijke tradities en sociale visies dat is geïnspireerd op de leer van Confucius in de 6de eeuw v. Chr. in China. Dit geloofssysteem, dat is gebaseerd op kennis van het verleden en het behouden van culturele tradities, oefende een sterke culturele invloed uit in Oost-Azië en drukte een stempel op het bestuur, de maatschappij, het onderwijs en het gezinsleven in deze regio. Het wordt gekenmerkt door sterke universele humanistische filosofieën; Oost-Aziaten blijven vaak confucianisten, ook als ze andere religies aanhangen, zoals de islam of het boeddhisme.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Groepen of bewegingen waarvan de religieuze overtuigingen en praktijken aanmerkelijk verschillen van de heersende of orthodoxe religies of de samenleving; centraal staat meestal een bijzondere godheid, historische of mythische figuur of een charismatisch levend persoon.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Door de mens gemaakte objecten die worden aanbeden als de god of geest die ze belichamen, en die centraal staan binnen een bepaalde cultus of religie. Er kunnen verschillende rituelen zijn om de cultusbeelden te kleden, eten te geven of in optocht mee te voeren. Hoewel de betekenis van 'cultusbeeld' deels overeenkomt met die van 'afgodsbeeld', is een cultusbeeld doorgaans groter van formaat, is het een exclusief object van aanbidding van een bepaalde religie of cultus, en heeft het vaak vooral betrekking op religies van de oude wereld. Gebruik 'religieuze objecten' of 'cultusobjecten' voor voorwerpen die op dezelfde wijze worden gebruikt maar geen beeltenissen zijn. De term 'cultusbeeld' wordt in het algemeen gebruikt voor niet-christelijke beelden; gebruik 'iconen' voor christelijke beelden die zelf als heilig worden beschouwd.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Religieuze voorwerpen die - binnen een bepaalde godsdienstige context - worden aanbeden. Gebruik 'cultusbeelden' voor beeldende werken die op dezelfde wijze worden gebruikt. Termen vooral gebruikt met betrekking tot niet meer bestaande culturen of godsdiensten. Gebruik 'religieuze objecten' eerder voor voorwerpen die worden vereerd in nog bestaande religies; gebruik 'sacra' als die voorwerpen hun heiligheid in hun huidige context hebben bewaard.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Leer die ervan uitgaat dat alle wilshandelingen het gevolg zijn van oorzaken die een zo sterk bepalende invloed hebben dat er geen andere handeling mogelijk is, of dat er nog wel sprake is van een vrije wil, in die zin dat men niet onder dwang handelt. Volgens het determinisme zijn alle gedragshandelingen en gebeurtenissen, voordat ze plaatsvinden, beschikt door God of door de wetten van het universum. Het determinisme kent verschillende vormen binnen de diverse religies, maar wezenlijk is de vraag hoe men de almacht van God of de onvermijdelijke effecten van het karma kan rijmen met de vrijheid en verantwoordelijkheid van het individu.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst naar de religieuze overtuigingen en gebruiken van religies buiten de zogeheten 'grote' religies. Heidenen worden soms niet-christelijk, niet-joods of niet-moslim genoemd; soms wordt de term in beperktere zin gebruikt om elke niet-christen te beschrijven, soms zelfs joden.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Het idee dat een mens in enigerlei vorm voortleeft na de lichamelijke dood. Deze notie is in zeer uiteenlopende vormen aanwezig in verschillende religies.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst naar de cultuurperiode van de Kushana-dynastie in oud-India, vanaf circa de 1ste eeuw v. Chr. tot de 3de eeuw n. Chr. De Kushana-dynastie was zeer welvarend dankzij de controle over handelsroutes naar het Romeinse Midden-Oosten en China; deze periode bereikte haar hoogtepunt onder koning Kanishka van het eind van de 1ste eeuw tot het begin van de 2de eeuw. Kanishka's muntstukken, met hun afbeeldingen van goden die afkomstig waren uit verschillende religies, weerspiegelen zijn wens om in harmonie te leven met de verschillende volken binnen zijn domein en met de volken uit gebieden waarmee hij handelsbetrekkingen onderhield. Er waren twee belangrijke artistieke centra: Gandhara en Mathura. Hoewel de twee centra met elkaar in contact stonden, ontwikkelden ze unieke stijlen. De afbeelding van Boeddha als een god duikt tijdens deze periode voor het eerst op. Men treft deze afbeelding het eerst aan op een muntstuk en spoedig daarna in de vorm van volledige stenen beelden.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Verwijst in algemene zin naar een spirituele zoektocht naar verborgen waarheden, met als doel te worden verenigd met het goddelijke. De term verwijst ook meer specifiek naar een geloof in het bestaan van belangrijke realiteiten die het op waarneming of intellect gebaseerde bevattingsvermogen te boven gaan, en toegankelijk zijn door middel van subjectieve ervaring, zoals intuïtie of meditatie. Vormen van mysticisme zijn te vinden in alle grote religies en in wereldlijke ervaringen.

Toegevoegd op: 16-8-2017

De religieuze ideologie dat er vele goden zijn, in tegenstelling tot monotheïsme. Polytheïsme is kenmerkend voor primitieve religies, evenals voor de religies van het oude Griekenland en Rome.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Het concept waarbij een bepaald aspect van het zelf of de ziel na de dood een aantal keer kan worden wedergeboren in een nieuw lichaam (van mens of dier). Dit geloof maakt een fundamenteel deel uit van een aantal oosterse religies zoals het hindoeïsme en het boeddhisme en vindt ook navolging in enkele moderne westerse geloofsovertuigingen, zoals de theosofie.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Kralenkettingen die worden gebruikt als concentratiemiddel tijdens het bidden, veel gebruikt in diverse religies, zoals het hindoeïsme, de islam, het rooms-katholicisme, de oosters-orthodoxe kerk en het judaïsme.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Een Japanse school van esoterisch en mystiek boeddhisme, die in 806 door Kukai vanuit China naar Japan werd gebracht. Een belangrijk Sjingon-geschrift is Kukai's 'Diamanten sleutel voor de winkel der mysteriën' (Hizoboyaku), waarin spirituele verworvenheid via Sjingon wordt beschouwd als de vervulling van negen andere spirituele wegen uit het boeddhisme en andere religies. Aanhangers geloven dat de esoterische waarheid van Sjingon meer voldoening geeft dan de naar buiten gekeerde leer van de historische boeddha. Sjingon hecht belang aan de Vairocana, de boeddha van het allesomvattende licht, en aan mandala's en andere vormen van beeldhouw- en schilderkunst. Mantra's, mudra's en rituelen zijn andere elementen van Sjingon. Er zijn tegenwoordig meer dan veertig Sjingon-scholen in Japan. Bovendien zijn elementen van Sjingon overgenomen door andere vormen van Japans boeddhisme.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Te gebruiken voor de vergelijkende studie van de kenmerken van religieuze systemen in verschillende samenlevingen, die zich concentreert op de oorsprong en evolutie van geloofsovertuigingen en gebruiken uit vroegere of minder verstedelijkte culturen tot moderne culturen, zich richt op het ontwikkelen van een universeel, evolutionair continuüm van religies en die een wetenschappelijke methodologie benadrukt. Gebruik 'religieuze geschiedenis' voor de vergelijkende studie van religies, die grotendeels voorbij gaat aan evolutiestelsels en in eerste instantie een historische methodologie voorstaat.

Toegevoegd op: 16-8-2017

Het concept waarbij de mens of zijn ziel wordt verlost van kwaad of zonden door religieuze middelen, waarbij mensen in hun werkelijke toestand worden teruggebracht en waarbij een eeuwig en gezegend leven wordt verkregen. In theïstische religies ontstaat verlossing door een goddelijke interventie en in het boeddhisme ontstaat verlossing door het overstijgen van de cyclus van geboorte en wedergeboorte, waarbij het zogenoemde nirvana wordt bereikt.