Algemene benaming voor een mineraal dat overvloedig voorkomt. Het wordt gebruikt voor emaille, aardewerk, tegels en glas en in kunstmest, vloeimiddelen en korrelige dakbedekkingsmaterialen. Verder wordt het gebruikt als schuurmiddel in zeep en schoonmaakmiddelen.

Wordt gebruikt voor religieuze of seculiere gebouwen die worden gekenmerkt door een rechthoekige plattegrond, onderverdeeld in een hoger schip met twee lagere zijbeuken, en verlicht door lichtbeukramen; meestal afgesloten met een apsis.

Te gebruiken om gebouwen te beschrijven, meestal kerken, die zijn opgebouwd als een basiliek, met een langwerpige vorm, een schip, zijbeuken, een apsis en een lichtbeuk.

Silicaatglas dat ten minste vijf procent booroxide bevat en wordt gebruikt in hittebestendig glaswerk.

Een kleurloze vloeistof die bijvoorbeeld wordt gebruikt als bron voor colloïdaal silica in hitte- en zuurbestendige coatings, of als beschermlaag voor industriële gebouwen en gietvormen, als hechter voor steen en als bindmiddel.

De dioxidevorm van silicium (SiO2), die voorkomt in kwartszand, vuursteen en agaat. Het wordt voornamelijk in geprepareerde witte poedervorm gebruikt bij de vervaardiging van glas, keramiek en schuurmiddelen.

Een uitermate duurzame verf waarvan het oplosmiddel hoofdzakelijk bestaat uit waterglas; wordt vooral gebruikt voor het verven op mortel, en soms op droog pleister. Is nauwelijks te onderscheiden van echt fresco.

Korrelvormig gehydrateerd silica dat wordt gebruikt als ontwateringsmiddel, vaak bij langdurige opslag van elektronica of optische instrumenten, bijvoorbeeld camera's. Afhankelijk van de omgevingstemperatuur kan silicagel vocht opnemen of afgeven. Feitelijk fungeert het niet als droogmiddel maar als vochtstabilisator.

Een in de natuur voorkomend vuurbestendig mineraal dat wordt gebruikt voor ovenwanden; in compacte vorm werd het gebruikt voor vuurhaarden.

Verfpigmenten die worden gemaakt door het vermalen van mineralen die ijzeroxide en andere materialen bevatten, zoals klei, krijt en silica. Elke afzetting heeft een unieke samenstelling, werking en kleur, met diverse reeksen geel, oranje, rood, bruin en zwart. Aardkleuren worden als sinds de prehistorie gebruikt en komen terug in alle technieken. Synthetische ijzeroxiden, de zogenaamde Mars-kleuren, worden sinds het einde van de 18e eeuw geproduceerd.

Een gesteente uit Ohio, dat tot 95% silica met 4% aluminiumoxide kan bevatten en grijs en vaalgeel van kleur is door ijzeroxides.

Zacht rood oker, een natuurlijk mengsel van gehydrateerde silicaatklei die is gekleurd met rood ijzeroxide. In elk geval sinds de 17e eeuw is het gebruikt als basis voor bladgoud en als een rood aardepigment.

Een commerciële term voor een bepaald soort silicaatmineraal dat gemakkelijk te verdelen is in dunne, sterke vezels die flexibel, hittebestendig en chemisch inert zijn. Het wordt gebruikt in vele industriële producten.

De hiërarchie Bouwwerken bevat descriptoren voor vrijstaande gebouwen en andere structuren die meestal worden beschouwd als afzonderlijke bouwwerken of architectuurtypen (bijvoorbeeld 'musea', 'basilica's', 'paleizen'). Descriptoren voor bouwwerken omvatten een groep elementen uiteenlopend van complexe gebouwen tot basale hulpstructuren. Waar mogelijk worden gebouwen onderscheiden van andere structuren. Gebouwen worden gedefinieerd als ommuurde of overdekte constructies die fungeren als bewoning of schuilplaats of daarvoor bestemd zijn (bijvoorbeeld 'flatgebouwen' of 'restaurants') en die meestal omvangrijker zijn dan andere structuren die alleen een beperkte vorm van onderdak of beschutting bieden (bijvoorbeeld 'tenten' of 'schutstallen'). Onder 'Overige structuren' worden die constructies verstaan die deels of virtueel zijn omsloten of overdekt (bijvoorbeeld 'cromlechs' of 'priëlen') of vrijstaande constructies die geen beschutting of onderdak bieden (bijvoorbeeld 'aardhopen' of 'seintorens'). Sommige structuren kunnen betrekkelijk klein zijn en als toegevoegde structuur bij andere bouwwerken fungeren (bijvoorbeeld 'fonteinen' of 'graftomben'). Relatie met andere hiërarchieën: sommige descriptoren in de hiërarchie Bouwwerken (bijvoorbeeld 'scholen' of 'bibliotheken (gebouwen)') kunnen verwijzen naar de bouwwerken, de organisaties of de instellingen. Descriptoren voor de structurele geraamten en afzonderlijke bouwelementen (bijvoorbeeld 'balloon frames' of 'garagedeuren') die samen één bouwwerk vormen, zijn ondergebracht in de hiërarchie Componenten. Kamers, ruimten en andere grote samenstellende delen van gebouwen (bijvoorbeeld 'keukens' of 'ells') zijn eveneens in de hiërarchie Componenten te vinden.

Een zacht grijsgroen ijzersilicaatmineraal dat voor het eerst in 1847 werd beschreven de buurt van Verona in Italië. Het is een mica-achtig mineraal dat als een pigment is aangetroffen in bepaalde Chinese en Indiase schilderijen.

Een algemeen voorkomend monoclien mineraal, meestal groen van kleur, dat wordt geassocieerd met mica, waar het op lijkt. De chemische samenstelling bestaat echter uit waterhoudend aluminiumsilicaat, ferroijzer of magnesium.

Een blauwachtig groen pigment dat voortkomt uit een mineraal met dezelfde naam en dat bestaat uit een gehydrateerd kopersilicaat dat vaak vrij silica en ander verontreinigingsmateriaal bevat.

Een waterhoudend kopersilicaat met een groene of hemelsblauwe kleur, een stralende glans en een vaak opaalachtige textuur dat wordt gebruikt als een edelsteen. Het wordt sinds 3000 v.Chr. verzameld en gedolven als een halfedelsteen. De doorschijnende tot ondoorzichtige steen is in natuurlijke staat meestal groenachtig of hemelsblauw, maar lijkt echt groen als het wordt vermalen tot een fijn poeder dat als een pigment wordt gebruikt.

Elastisch sedimentair gesteente samengesteld uit afgeronde fragmenten die variëren van kleine kiezelstenen tot grote keien in een bindmiddel van kalkhoudend materiaal, ijzeroxide, silica of geharde klei.

Ceremoniële parasol met afwisselend rode en gouden banen (in de basilica maior) of rode en gele banen (in de basilica minor). Onderscheidingsteken voor een door de paus als zodanig benoemde basiliek. Staat aan de noordzijde van het altaar opgesteld in een standaard, steeds in combinatie met het tintinnabulum dat aan de zuidzijde van het altaar is opgesteld. Wordt ook soms umbrella genoemd.

Chromatografiemethode waarbij glazen platen die met een dunne laag alumina, silicagel, of cellulose zijn bedekt, als absorbens worden gebruikt.

Slibglazuur dat meestal met een kwast of door dompelen wordt aangebracht op een voorwerp van klei, om een glad oppervlak te verkrijgen waarop ander glazuur of decoraties kunnen worden aangebracht; bevat zowel kleuroxides als klei, veldspaat en silica.

Een mineraal van de pyroxeengroep, bestaande uit magnesiumsilicaat. De kleur varieert van grijsachtig wit tot olijfgroen en bruin.

Een geelgroen mineraal bestaande uit een calciumsilicaat, aluminium en ijzer. Het kan voorkomen in massieve vorm of als korrels, zuilen en monocliene kristallen.

Voorkerken, westelijke voorgebouwen van grote kloosterkerken uit de 10e tot de 12e eeuw. Gebruik 'narthexen' voor de westportalen van vroeg-christelijke basilica's en de westelijke ingangsportalen van latere kerken.

Het prepareren, verduurzamen of opzettelijk transformeren van materialen, bijvoorbeeld klei, silicaat of glas, door middel van verhitting.

Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr.

Een matgroen micamineraal dat bestaat uit gehydrateerd kaliumijzersilicaat, dat - in tegenstelling tot andere vormen van mica - meestal voorkomt als kogelvormige korrels in mariene omgevingen; het wordt ook wel 'groen zand' genoemd. Het wordt gevormd doordat ijzerhoudende silicaten veranderen door zeewater en organismen, komt voor langs de Atlantische kust van Noord- en Zuid-Amerika en op de zeebodem en wordt soms gebruikt als een groene-aardepigment voor verf.

Algemene benaming voor een mineraalsoort die varieert in kleur en hardheid, waaronder trisilicaten van aluminium, magnesium, calcium, ijzer, mangaan, vanadium, chroom en soms sodium en titanium. Wordt gebruikt voor de deklaag op schuurpapier en schuurlinnen, voor lagerasjes in horloges en voor elektronica; de mooiste exemplaren worden soms als halfedelstenen gebruikt.

Bestaat grotendeels uit glauconiet, een groenachtig, korrelig mineraal dat tot 25% ijzer kan bevatten, met een hoog percentage aan silica en wat kaliumcarbonaat en aluminium; wordt vooral gebruikt als waterverzachter en als bron voor kaliumcarbonaat.

Het mineraal hemimorfiet is een gehydrateerd zink-silicaat. Het behoort tot de sorosilicaten. Het mineraal komt met name voor als oxidatieproduct in de bovenlaag van zinkblende afzettingen. Bekende vindplaatsen zijn de Belgisch-Duitse grens, Silezië in Polen, en de staten Pennsylvania en Missouri in de Verenigde Staten.

Glas, meestal borosilicaat, met een lage uitzettingscoëfficient waardoor het bestand is tegen thermische schokken.

Een fijnkorrelig silicaatgesteente gevormd door contactmetamorfose, waarbij het gesteente is gebakken en verhard door de hitte van binnendringende granietmassa's en waarbij het massief, hard, splinterig en in sommige gevallen buitengewoon sterk en duurzaam is geworden.

Kalksteen die silica en aluminia bevat en een kalk afgeeft die onder water hard wordt.

Monoclien mineraal dat hoofdzakelijk wordt gevonden in Birma; het bevat een natriumaluminiumsilicaat en is, wanneer het is gesneden, een waardevolle variant van jade.

Gehydrateerd aluminium silicaatklei, die wordt gebruikt voor het maken van fijn aardewerk en chemisch porselein (voor kleppen, buizen en fittingen). Het wordt ook gebruikt als pigment en vulsel in verf en plastic, als slijppoeder en in papier om het een een glanzend oppervlak te geven.

Kalksteen die rijk is aan silica, in het bijzonder als vrije silica, in tegenstelling tot silicaten.

Zandsteen die rijk is aan silica, in het bijzonder als vrije silica, in tegenstelling tot silicaten. De silica is kenmerkend voor het cement of de matrix waardoor de kwartsdeeltjes worden gebonden die het hoofdbestanddeel vormen van zandsteen. Zuivere kiezelzandsteen is chemisch inert, een eigenschap die de steen bestand maakt tegen een rokerige omgeving, wat deze tot een populaire bouwsteen maakt in industriële gebieden. Kiezelzandsteen is hard en duurzaam, waardoor moeilijk te bewerken is. In zuivere vorm is de steen wit of crème van kleur. Andere kleuren zijn het gevolg van onzuiverheden: de aanwezigheid van ijzeroxiden veroorzaakt gele en rode kleuren, glauconiet zorgt voor een groene kleur en zwart is het gevolg van de aanwezigheid van mangaandioxide.

Een aarden materiaal waarvan waterhoudend aluminiumsilicaat het belangrijkste bestanddeel is. Het wordt kneedbaar als het nat is en permanent gehard nadat het is gebakken.

Een metamorf gesteente dat voornamelijk bestaat uit korrelige kwarts die met silica is gecementeerd tot een homogene massa met een zeer hoge trek- en pletvastheid; wordt vooral gebruikt als een bouwsteen, als grind in de wegenbouw en als aggregaat in beton.

Een restproduct van de verwering van gesteente, dat rood van kleur is, een hoog gehalte aan ijzeroxiden en aluminiumhydroxide bevat en een klein deel silicaat. Wordt gebruikt in Afrikaanse bouwwerken.

Natuurlijk gelig glas opgebouwd uit silica dat gevonden wordt in de Libische woestijn. Over hoe het glas daar terecht is gekomen is er vooralsnog geen consensus in de wetenschappelijke wereld. Het glas werd in de Oudheid gebruikt als edelsteen voor de farao’s.

Verwijst naar de aardewerkstijl die zich ontwikkelde in Lucania ( het moderne Basilicata) in Italië, tijdens het laatste deel van de 5de eeuw v. Chr. De stijl lijkt rond 320 v. Chr. te zijn verdwenen, waarschijnlijk door de afgelegen plaats van de ateliers. De vroege fase van de stijl leunt sterk op de stijl van Attica, met overheersende mythologische onderwerpen. In de latere fasen van de stijl zijn de onderwerpen minder gevarieerd en worden afbeeldingen van vee vrij monotoon herhaald.

Cultuur en stijl van de Lucaniërs, een tak van het Sabellische ras die leefde in het oude Lucania, dat overeenkomt met de huidige Italiaanse regio Basilicata.

Verwijst naar een soort agaat met bruine of zwarte mos- of boomachtige tentakelvormen. Meestal heeft het agaat een grijze tot melkwitte kleur, en het betreft dan een vorm van het mineraalkwarts silica. Mosagaat bevat opake, donkere insluitsels met veerachtige, zich vertakkende vormen die doen denken aan varens, mossen of andere vormen van vegetatie. Ze zijn evenwel van anorganische oorsprong, hoofdzakelijk mangaan en ijzeroxiden. Mosagaat wordt meestal aangetroffen als verweerde fragmenten van vulkanisch gesteente, in India, Brazilië, Uruguay, Midden-Europa en het westen van de Verenigde Staten. De steen werd van oudsher gebruikt voor decoratieve doeleinden, en is dan vaak vlak of afgerond geslepen, en soms ook gekleurd om de kleur te versterken.

Westportalen van vroeg-christelijke basilica's, en westelijke ingangsportalen van latere kerken. Gebruik 'galilea's' voor voorkerken aan de westkant van sommige grote kloosterkerken uit de 10e tot 12e eeuw.

Verwijst naar een type glas dat wordt gekenmerkt door het feit dat het één donkere kleur door en door heeft. Het vervaardigingsprocedé is al oud en is gebaseerd op een combinatie van silica, potas en kalk, waarbij de kleur ontstaat door toevoeging van metaaloxiden aan het gesmolten glas. De naam verwijst naar de metaaloxiden en naar de gewoonte om de verbinding in een pot van klei in de oven te smelten. Dit type glas werd doorgaans gebruikt bij de vervaardigd van glas-in-loodvensters, met als karakteristiek effect de betrekkelijk geringe hoeveelheid licht die door de warme, verzadigde kleuren van het glas heen dringt. Later werd een techniek ontwikkeld die 'cameeglas' werd genoemd, waarbij gekleurde lagen over helder of wit glas werden aangebracht, zodat het venster meer licht doorliet.

Aarde die silica en alumina en ijzeroxides bevat; bevat vaak verbindingen van barium of calcium. Komt voor in geelachtige, bruine of roodachtige kleuren. Wordt vaak gebruikt als pigment of als vulstof voor linoleum.

Een natuurlijk bruine aardkleur die ijzer en mangaandioxiden, silica, aluminiumoxide en kalk bevat. Het is minder oranje-rood dan siënna. De term verwijst naar de regio Umbrië in Italië, maar het pigment is ook elders te vinden, met name op Cyprus. Het wordt al sinds de prehistorie gebruikt als pigment.

Een soort calcedoonsilicamineraal die alleen verschilt van agaat wat betreft de rechtheid van de lagen; meestal zwart en wit of rood en wit.

Een gesteente dat is samengesteld uit kleine ronde korrels die aan elkaar zitten en meestal bestaan uit calciumcarbonaat maar soms ook silica of ijzeroxide.

Vulkaanglas dat circa 75% silica bevat en gewoonlijk een hoger watergehalte heeft dan obsidiaan; aangetroffen in Oregon en Californië. In commercieel opzicht verwijst de term naar vulkaanglas dat uitzet of ploft wanneer het wordt verwarmd, waarbij een samengestelde stof ontstaat met een laag gewicht.

Het cementachtige bindmiddel voor de meeste gestructureerde soorten beton, verkregen door het verpulveren van klinker die hoofdzakelijk bestaat uit hydraulische calciumsilicaten; bevat calciumsulfaat als meegemalen toevoeging.

Compact, kleihoudend afzettingsgesteente dat is gecementeerd met silica.

Cement gemaakt van kalkmortel en pozzolaanaarde of ander materiaal dat actieve silica bevat.

Een borosilicaat-glassoort met een laag uitzettingsvermogen.

Een fijn, wit silicazand.

Schildertechniek die af en toe werd toegepast in de 19e eeuw, en waarbij gebruik werd gemaakt van in water aangemengde pigmenten die op pleisterwerk werden geschilderd, en waarop een deklaag van waterglas (een oplossing van kalium- of natriumsilicaat) werd aangebracht.

Groen metamorf gesteente dat bijna volledig bestaat uit mineralen uit de serpentijngroep (in wezen verschillende soorten waterhoudend magnesiumsilicaat); gewoonlijk zijn ook andere bestanddelen aanwezig, zoals te zien is aan aders en vlekken in verschillende kleuren. De typische groene kleur en het spikkelige aanzien verklaren de naam, die is afgeleid van het Latijnse 'serpentinus', hetgeen 'gelijkend op een slang' betekent. Door de kleur en polijstbaarheid is serpentijn in de loop van de tijd in veel culturen populair geweest als versiering.

Sedimentair gesteente met silica als hoofdbestanddeel. Het meest voorkomend silicahoudend gesteente is hoornkiezel.

Elk materiaal, mengsel of systeem, hoewel meestal toch een klei of silicaat, dat een sorptiefunctie kan vervullen, zoals absorptie, adsorptie en desorptie.

Een zeer zachte steen die voornamelijk uit gehydrateerd magnesium silicaat bestaat. Het is gemakkelijk te bewerken en wordt al sinds de oudheid voor reliëfs gebruikt. Het is meestal wit, grijsachtig groen, bruin of in zeldzame gevallen, rood of zwart. De stenen werden gesneden voor kommen, dozen en kleine objecten zoals beeldjes, kralen, zegels, amuletten en scarabeeën. In de moderne constructie wordt het gebruikt voor laboratoriumgootstenen, aanrechtbladen, en elektrische panelen. Inheemse speksteen is zo zacht dat het kan worden bekrast met een vingernagel, maar verhitten resulteert in uitdroging en verharding van de steen. Sommige oude speksteen gravures werden vervolgens geglazuurd en daarna verhit, waarbij het mineraal enstatiet ontstaat, wat hard genoeg is om glass te krassen.

Een kiezelachtige zandsteen uit het Engelse Derbyshire. Het wordt ook beschouwd als een grove zandsteen, meer bepaald als een grove Darley Dale-zandsteen. Het is gelijkmatig geaderd en buitengewoon hard, waardoor het bij uitstek geschikt is als hardsteen en voor bestrating. Door het hoge silicagehalte wordt het vaak verboden op last van vakbonden, omdat het stoflongen kan veroorzaken. Stancliffe-zandsteen wordt zo mogelijk alleen op een natte manier bewerkt.

Een aluminiumsilicaat dat fluor bevat dat is gevormd door fluorhoudende dampen die zijn afgegeven tijdens de laatste fasen van het kristalliseren van stollingsgesteente. De topaas, die als edelsteen zeer geliefd is, komt voor in prismatische kristallen die transparant en glanzend zijn en een witte (kleurloze), gele, bruine, lichtblauwe, roze, rode of lichtgroene kleur hebben. Onder meer aangetroffen in Brazilië, Mexico, Saksen, Schotland, Japan en de Oeral. Kleurloos topaas kan worden aangezien voor diamant wanneer het is geslepen. Gekleurd topaas kan onstabiel zijn en verbleken door zonlicht. Men meent dat het mineraal dat moderne mineralogen met 'topaas' aanduiden, niet bekend was in het oude Griekenland en Rome en bij de schrijvers van het Oude Testament; de steen die door deze oude beschavingen 'topazos' werd genoemd, was waarschijnlijk het mineraal chrysoliet, ofwel peridot of gele saffier.

Verdiepingen in basilicale kerken die zich boven de arcatuur van het schip bevinden, en die een ruime doorgang bevatten. Te onderscheiden van 'triforiums' die zich altijd op het niveau net onder het dak van de zijbeuk bevinden en die geen ruime doorgangen hebben.

Verdiepingen in basilicale kerkinterieurs net onder het dak van de zijbeuk of - indien aanwezig - net onder het dak van de tribune, geopend naar het middenschip; ze kunnen een kleine doorgang bevatten. Te onderscheiden van 'tribunes (verdiepingen)', die altijd ruime doorgangen hebben.

Het eindproduct van het zuiveringsproces voor de productie van het natuurlijke pigment ultramarijn blauw uit lapis lazuli. Het resteert na de extractie van meer hoogwaardig ultramarijn blauw, en bevat kleine blauwe deeltjes die zijn vermengd met een grote hoeveelheid kleurloze materialen, zoals calciet en silicaten. Het wordt gebruikt voor glazuren.

Monumentale westelijke dwarsblokken van belangrijke, meestal basilicale kerken, bestaande uit een portaal met een kapel daarboven, en torens; met name voorkomend bij Karolingische en Ottoonse kerken.

Een cement van klei of andere kleverige, hittebestendige substantie, meestal met toevoegingen van zwavel, metaaloxiden, silica of koolstof. Dit cement wordt gebruikt voor hittebestendige coatings of afdekkingen en voor het afdichten van naden en verbindingspunten.