Kruisen waarvan de armen gesplitste uiteinden hebben, zoals de armen van een traditioneel scheepsanker.

Kruisvormige markering in de kerk (meestal op de muren of op zuilen) van de plek waar de bisschop de kerk met chrisma wijdde. Behoort tot een serie van twaalf wijdingskruisen, die de twaalf apostelen symboliseren, daarom ook wel apostelkruisen werden genoemd.

Kruisen met brede en platte houten planken waarop de gekruisigde Christus is geschilderd, vaak op ware grootte of monumentale schaal en met aanvullende afbeeldingen of taferelen op de uiteinden van de armen van het kruis en de gedeelten boven en onder de afbeelding van Christus. Beschilderde kruisen kwamen met name veel voor in Byzantijnse en vroeg-Italiaanse kunst. Gewoonlijk hingen ze boven of bij het kerkaltaar.

Boetewerktuig in de vorm van een kruis van gevlochten ijzerdraad met punten, dat met deze punten op de huid op de borst werd gedragen. Verwijst naar grote kruisen die boetelingen dragen of meeslepen tijdens paasprocessies. Men gebruikt de term ook voor de afbeeldingen van kruisen op de gewaden van de boetelingen.

Kruisen met armen die uitmonden in medaillons of knoppen.

Grote kruisen die aan een ketting of koord op de borst worden gedragen door de paus, de aartsbisschoppen en de bisschoppen.

Kruisen met armen die bijna driehoekig zijn, omdat ze zeer smal zijn waar ze samenkomen en steeds wijder worden naar de uiteinden, zodat het geheel lijkt op een vierkant. Er zijn varianten waarbij de uiteinden niet worden afgesneden om een vierkant te vormen, maar waarbij ze een schildvorm of cirkel vullen.

Latijnse kruisen geplaatst op drie treden of op een standaard.

Kruisen waarvan elke arm uitmondt in een gestileerde fleur de lis.

Eenvoudig houten kruisje met de naam van een overleden parochiaan. Deze kruisjes hangen op een speciale plek in de kerk

Kruisen met armen die uitmonden in een vorm die lijkt op drie knoppen of knopachtige uitstekende delen, vergelijkbaar met een klaverblad.

Decoratieve rand van verschillende houttypen dwars op de nerf gesneden, doorgaans gebruikt voor afwerking van hoeken en randen van meubilair.

Te gebruiken voor de kruising op een zelfde niveau van twee doorgaande wegen, zoals van snelwegen, spoorweglijnen, of voetpaden

Kruisen met gecoupeerde en puntige armen, de twee puntige uiteinden van elke arm zijn afgesneden en vormen zo een centraal punt zoals bij het uiteinde van een zwaard; meestal gebruikt als symbool in de heraldiek.

Eenvoudige tapisseriesteek in twee fasen, waarbij de draad eerst van links naar rechts diagonaal over een dubbele draad canvas wordt gehaald en vervolgens verticaal door de dubbele draad wordt gehaald.

Kruis op een graf, al dan niet voorzien van de data van de overledene

Kruisen waarvan de verticale en horizontale armen van gelijke lengte zijn.

Verwijst naar gebouwen waarvan het grondplan de vorm heeft van een Grieks kruis, met een vierkant middendeel en vier armen van gelijke lengte. De Griekse kruisvorm werd algemeen gebruikt in de Byzantijnse architectuur en in westerse kerken die op Byzantijnse voorbeelden waren geïnspireerd.

Kruisen met een kort handvat, die worden gedragen tijdens christelijke rituelen of gebeden; ze kunnen ook worden gebruikt in religieuze processies maar zijn kleiner dan processiekruisen.

Kruisen met armen die lijken op (ongepelde) hazelnoten, met elkaar verbonden via grote stompe uiteinden en aan de andere kant met naar buiten wijzende gekrulde uiteinden.

Kruisen waarvan elke arm uitmondt in een klein kruis.

Kruisen met armen die uitmonden in kruisjes, met extra kleine kruisen in de vier open hoeken van de kruising van de armen van het grotere kruis.

Kruizen waarbij elke arm zich verbreedt en eindigt in twee punten.

Geld dat in Centraal-Afrika werd gemaakt en gebruikt, in de vorm van in zand gegoten baren van een koperlegering, meestal in de vorm van een kruis, een X of een H.

Verwijst naar Latijnse kruisen met een ring of cirkel rond het middendeel.

Verwijst naar middeleeuwse monumentale kruisen, gewoonlijk van steen, die werden gebruikt als markering van plaatsen in het landschap, meestal een heilige plaats, een graf of een verzamelplaats in het Keltische Ierland, Schotland of elders. Ze dragen in het algemeen inscripties of versieringen in bas-reliëf in een door Vikingkunst beïnvloede Keltische stijl. De typische vorm is die van een Latijns kruis met een ring rond het snijpunt van de verticale en de horizontale balk; enkele van de oudste voorbeelden bestaan echter uit een losse stenen zuil met versieringen en inscripties.

Wordt gebruikt voor beeldende werken of voorwerpen die bestaan uit twee elkaar kruisende staven, meestal een staande gekruist door een horizontale, vooral zoals die gebruikt worden als Christelijke symbolen. Gebruik de term 'kruisen (motieven)' voor motieven die bestaan uit twee elkaar kruisende lijnen, met vele variaties in de vorm van de armen.

Te gebruiken om motieven bestaande uit twee snijlijnen of balken te beschrijven, met veel variatie in de vormen van de armen. Gebruik 'kruisen (beeldende werken)' voor kruisvormige structuren of voorwerpen, vooral wanneer die zijn gebruikt als christelijke symbolen.

Draagverbanden voor de geslachtsdelen, gedragen door mannen bij het deelnemen aan sport of inspannende activiteiten.

Kleine, tweekoppige bijlen die worden gebruikt om tapgaten te hakken; één uiteinde is beitelvormig en het andere heeft de vorm van een driehoekig mes.

Wordt gebruikt voor fioelen die zich op hoekkepers van daken of op gevelspitsen bevinden.

Bogen die voornamelijk bestaan uit een gebogen staaf die kruislings op een middenschacht is geplaatst door middel van een systeem van bindingen van touw of darm of door metalen banden. De pees wordt teruggetrokken, vastgehouden en losgelaten door een mechaniek als een windas of een draaibare moer. Ze waren zeker al in de 11de eeuw in gebruik en worden nog altijd gebruikt voor de jacht en recreatie.

Het afleiden van de ouderdom van een kunstvoorwerp, een pollinium of een jaarring, uit de ouderdom van iets soortgelijks waarvan de ouderdom preciezer is vastgesteld.

Kruisen met armen die uitmonden in trapvormige vormen, in de heraldiek meestal bij alle vier de armen. In andere contexten vaak een Latijns kruis waarvan alleen de onderste arm uitmondt in de trapvormige vorm, alsof het kruis op een voetstuk staat.

Kruisen in de vorm van een Maltezer kruis (of soms een ander gelijkarmig kruis) met een groene kleur. Het werd gevoerd door de Orde van Sint-Lazarus van Jeruzalem, die was belast met de verdediging van leprahospitalen.

Wordt gebruikt voor arcatuur (bogengang) waarbij bogen elkaar kruisen en overlappen.

Arcering waarbij een netwerk van lijnen ontstaat door vanuit verschillende hoeken in verschillende richtingen te arceren. De delen waar kruisarcering heeft plaatsgevonden, zijn donkerder dan de delen die een enkele arcering hebben.

Frontons die parallel lopen aan de dakrand.

Eenvoudige gevesten waarbij de greep en de pareerstang samen met de kling van het wapen de vorm van een Latijns kruis hebben.

Tekenhaken die meestal bestaan uit een dun blad van hout of metaal, dat onder een rechte hoek aan het eind van een dikke stok is gezet die tegen de rand van een tekenbord of soortgelijke voorwerpen kan worden gehouden. Worden voornamelijk gebruikt om iets in rechte hoeken te tekenen of aan te geven.

Schroeven met een verzonken kop en een kruisgleuf.

Schroevendraaiers die worden gebruikt voor het indraaien en verwijderen van schroeven die een X-vormige groef in de kop hebben.

Autotypierasters die bestaan uit een rooster van fijne lijnen.

Verlichtingsmethode waarbij het licht van twee kanten komt van onder redelijk gelijke en tegenover elkaar liggende hoeken.

Korte koploze pinnen met een scherpe punt aan het ene uiteinde en weerhaken tussen de twee uiteinden, die meestal worden gebruikt voor het bevestigen van pen-en-gat verbindingen in een raamscharnier en voor hang- en sluitwerk van deuren.

Korrelpatroon van kruisende lijnen dat wordt gemaakt door het leer in twee verschillende richtingen te krispelen.

Gewelven voorzien van ribben, als ondersteunend of als decoratief element.

Verwijst naar werken die zijn versierd met kruissteekborduurwerk, een vorm van naaldwerk waarbij ontwerpen worden opgebouwd uit kleine kruisjes die worden gemaakt door twee steken te laten kruisen. De werken kunnen worden uitgevoerd op fijne stoffen zoals linnen, maar ook op zwaar canvas of tapijten.

Verwijst naar werken die met naald en draad zijn gemaakt op stof of canvasgaas. De werken kenmerken zich door patronen die worden uitgevoerd door met behulp van het raster van de stof de gewenste positie voor de verschillende steken of kleuren te bepalen.

Verwijst naar het procedé van het creëren van werken met naald en draad op stof of op canvas. Het raster van de stof wordt gebruikt om de gewenste positie van de diverse steken of de kleuren in het ontwerp te bepalen.

Verwijst naar het proces waarbij garen wordt gebruikt om twee steken van gelijke lengte te maken die elkaar kruisen om zo kruisjes of X-vormen te maken. Het wordt vaak gebruikt om patronen te maken op fijne stoffen of zwaar canvas of tapijt. Tevens wordt het gebruikt om zomen of naden in lappen stof vast te zetten.

Zij die deel uitmaken van strijdlustige bewegingen of ondernemingen tegen een maatschappelijk kwaad of een instelling of groepering die als slecht wordt gezien. Is met name van toepassing op personen die deelnemen aan oorlogen of krijgstochten aangezet en gezegend door de kerk.

Door Europa beïnvloede kunst en architectuur uit het oostelijk Middelandse-Zeegebied, van de 12e tot de 15e eeuw.

Middel ter ondersteuning van een kruis op het altaar of, bij uitbreiding, ieder middel ter ondersteuning of bevestiging van een kruis bij of nabij het altaar. Al in de 5de en 6de eeuw zijn er in Byzantijnse kunst aanwijzingen te vinden van gedeeltelijke combinaties van kandelaars en kruizen, die de voorlopers vormen van de kruisvoeten zoals deze in de late middeleeuwen werden ontwikkeld. Er zijn vier hoofdsoorten van op het altaar geplaatste kruisvoeten: vierkantige, driekantige, ronde en architectonische.

Gevormd als een kruis.

Verwijst naar een reeks van veertien devotiebeelden of beeldsnijwerken die het passieverhaal van Christus uitbeelden, van zijn veroordeling tot zijn teraardebestelling. De godsdienstige praktijk van het aandoen van en bidden voor alle veertien staties stamt uit de tijd van de vroege christelijke pelgrims, die de locaties van de gebeurtenissen in Jeruzalem bezochten en de traditionele route van de vermeende locatie van het huis van Pilatus naar de Calvarieberg liepen. De kruisweg werd ook gebruikt voor persoonlijke en besloten aanbidding tijdens de vasten- en passietijd in rooms-katholieke en sommige anglicaanse kerken. De beelden zijn meestal bevestigd op de binnenmuren van een kerk of kapel, maar kunnen ook zijn aangebracht op locaties als begraafplaatsen, ziekenhuizen, religieuze gebouwen en op bergwanden. De franciscaner monniken maakten deze vorm van aanbidding in de late middeleeuwen populair.

Stof in linnen of katoen met diagonale kepermotieven, gebruikt voor handdoeken, servetten, tafellakens.

Kruisen waarvan de armen uitmonden in balken in T-vorm.

Kruisen bestaande uit drie korte armen aan de bovenkant en zijkanten, en een lange arm aan de onderkant.

Te gebruiken voor gebouwen waarvan de plattegrond is gevormd als een kruis, met twee korte zijarmen en een lange arm.

Kruisen met twee dwarsbalken, een kortere boven het midden en een langere onder het midden.

Gebruik voor bouwwerken op verhoogde platforms en eindigend in de vorm van een kruis, opgericht op de marktplaats van stad en gebruikt voor de publieke mededelingen en markttreglementen. Soms ook als symbool voor het verkrijgen van marktrechten.

Kruisingen van twee verkeerswegen of van verkeerswegen en voetpaden, die gebruik maken van een viaduct of een tunnel.

Kruis dat tot ordeteken dient voor profane of religieuze orden.

Kruisen bestaande uit drie dwarsbalken, met de langste nabij het midden en de bovenste twee andere opeenvolgend korter.

Kruizen die soms op een preekstoel staan die buiten is opgebouwd op een plaats waar preken worden gehouden.

Kruisen die zijn bevestigd op lange stokken en worden meegedragen in christelijke religieuze processies.

Kruisen met ruitvormige inkortingen aan de armen.

Kruisen met drie dwarsbalken op een langere verticale balk, waarbij de bovenste balk de titel INRI van het kruis bevat, de tweede langere dwarsbalk de armen van het kruis vormen en de onderste dwarsbalk (altijd gekanteld) het suppedaneum of de voetensteun voorstelt.

Te gebruiken voor snelle, middelgrote oorlogsschepen die zijn ontworpen om voor een vloot te verkennen en om deze te beschermen. Ze kunnen onafhankelijk van de vloot rondvaren op zoek naar vijandelijke vaartuigen.

Kruisen in de vorm van de letter X.

Gestileerde kruisen met relatief korte armen die allemaal uitmonden in een punt, wat resulteert in een vorm die lijkt op een ster met vier armen.

Kruisen met een X of meerdere gekruiste lijnen die zijn geplaatst op het punt waar de twee armen van het kruis elkaar snijden, als symbool van lichtstralen of een ster.

Kruisen in de vorm van de Griekse letter tau.

Kruisen in de vorm van een Maltezer kruis, waarbij de armen niet zijn afgesneden maar een puntig uiteinde hebben en een bal of punt is bevestigd aan elk van de drie hoeken op elke arm. Het werd gevoerd door de middeleeuwse graven van Toulouse.

Kruisen die langs de weg zijn opgetrokken in rooms-katholieke streken als bidplaatsen of ter herdenking van plaatselijke gebeurenissen.

Wordt gebruikt voor plaatsen waar twee of meer wegen, straten of snelwegen bij elkaar komen of elkaar kruisen.

Kruizen met vier spaken omringd door cirkels, een oud teken waarvan Keltische kruizen kunnen zijn afgeleid.

Sierelementen die boven openingen, zoals deuren of ramen, worden gebruikt en die bestaan uit ojiefbogen waarvan de apex naar boven vergroot is om een decoratieve kruisbloem te vormen.

Esdoorn die nauw verwant is aan de suikeresdoorn (A. saccharum) en in sommige classificaties wordt beschouwd als een ondersoort daarvan. De situatie wordt gecompliceerd doordat de twee soorten soms kruisingen vormen. De twee soorten kan men onderscheiden aan het aantal lobben van de bladeren: de bladeren van Acer nigrum hebben drie lobben en die van de suikeresdoorn vijf.

Agavesoort die inheems is in Mexico, waar men de plant al in de precolumbiaanse tijd gebruikte als een bron van textielvezels. In de negentiende eeuw introduceerde men deze soort op Cuba, waar de plant in de jaren twintig van de twintigste eeuw het belangrijkste vezelgewas werd. Daarnaast gebruikt men de plant om licor del henequén te maken, een traditionele Mexicaanse alcoholische drank. De plant is een steriele kruising, de vruchtbeginselen produceren geen zaadjes.

Verwijst naar een rond of ovalen medaillon van was met het teken van de Agnus Dei: het symbool van Christus in de vorm van een lam dat een kruis draagt en een stralenkrans rond de kop heeft. De afbeelding werd in een klein stukje was gedrukt, waarna de paus het medaillon zegende. De was kan afkomstig zijn van gebruikte paaskaarsen en wordt dan op de donderdag na Pasen gezegend door de paus. Gewoonlijk staan op de achterkant afbeeldingen van heiligen of de naam en de wapens van de paus. Agnus Dei's draagt men aan een ketting rond de nek of worden als heilige objecten bewaard. Door de zegening van de medaillons beschouwt men ze als ���sacramentaliën', zoals wijwater en gezegende palmen.

Met koper beslagen prestigieuze X-framestoelen van het Afrikaanse Asantevolk, met armleuningen een ajour bewerkte rug en diagonaal gekruiste poten; de vorm van de poten is afgeleid van Europese vouwstoelen.

Een vertakking van de middeleeuwse katharen in het zuiden van Frankrijk; hun belangrijkste centrum bevond zich in Toulouse maar zij waren ook actief in Albi, vandaar de naam die hun in 1163 werd gegeven door het Concilie van Tours. De sekte werd door de katholieke kerk als een ernstige bedreiging beschouwd: paus Innocentius III (1198-1216) slaagde er niet in deze dualistische ketters te bekeren en Simon van Montfort leidde tot 1218 een bloedige campagne (de Albigenzische Kruistocht) tegen hen. Ook de dominicaner inquisitie heeft getracht de sekte uit te roeien.

Het bovenblad van het altaar. In dit blad bevindt zich het door een steen afgedekte reliekengraf (tegenwoordig niet meer verplicht). In het altaarblad of in de altaarsteen zijn vijf kruisjes gebeiteld, die de plaatsen aangeven waar deze is gewijd.

Aardewerkstijl die wordt gekenmerkt door aantrekkelijk graffitowerk met dicht ingesneden kalligrafische, figuratieve en geometrische ontwerpen op een crèmekleurige ondergrond met kruisarceringen. Dierontwerpen waren populair. Sommige ontwerpen op Amolwerk zijn mogelijk afgeleid van in metaalwerk uitgevoerde prototypen. De ontwerpen zijn bedekt met transparant kleurloos glazuur en groenoxiden in uiteenlopende hoeveelheden. De stad Amol, in de provincie Mazandaran in West-Perzië, was het productiecentrum voor deze aardewerkstijl, tussen de 11de eeuw en de vroege 13de eeuw.

Levenssymbool in de Egyptische kunst; later overgenomen door de christelijke kunst. (VKW). Het bovenste deel van dit kruis is een lus.

Verwijst naar een typische stijl in de architectuur die zich onder de heerschappij van het Engelse koningshuis Plantagenet ontwikkelde in de Loirevallei in het midden van de 13de eeuw. Opvallend is dat de stijl buiten de belangrijkste Franse stilistische ontwikkelingen bleef. De stijl kenmerkt zich door een gedeeltelijk vasthouden aan het vroegere lokale romaanse idioom, zoals in de kerkelijke bouwkunst tot uiting komt in extreem gebogen koepelvormige kruisgewelven, vele ronde bogen, robuuste maar slanke pijlers en het gebruik van drie schepen van ongeveer dezelfde hoogte en breedte.

Verwijst naar de stijl die is vernoemd naar het majestueuze tempelbergcomplex dat koning Suryavarman II (1113-1150 n. Chr.) in de 12de eeuw liet bouwen als graftempel voor zichzelf. Deze stijl wordt gezien als de laatste door het hindoeïsme beïnvloede stijl in Angkor vóór de opkomst van het Mahayana-boeddhisme. De tempel belichaamt de kenmerkende stijl van de kunst in het midden van de Angkor-periode (1080-1181 n. Chr.). Het tempelcomplex is gebouwd in lateriet en zandsteen en wordt gekenmerkt door gewelfde plafonds, houten dakspanten en het gebruik van blokken in plaats van duiveltjes voor het koppelen van kinderbalken en zuilen. Bij deze stijl deed het kruisvormige voorplein zijn intrede, ondersteund door overdekte galerijen met zuilen en onderling verbonden galerijen en paviljoenen, die door het daglicht werden verlicht dankzij een innovatief gewelfsysteem. Kenmerkend voor beeldhouwkunst in deze stijl zijn verhalende bas-reliëfs in plaats van vrijstaande beeldhouwwerken. Op reliëfpanelen worden taferelen uitgebeeld uit de Mahabharata en de Ramayana, evenals tableaus van Suryavarman II die koninklijke zaken afhandelt. Figuren van godheden en andere belangrijke personages in de friezen worden getypeerd door felle kleuren en goudbladaccenten. De tempel bevat talrijke standbeelden van apsarafiguren, die zijn afgebeeld met geplooide gewaden, versierd met bloempatronen. Acht andere tempelcomplexen in de koninklijke hoofdstad zijn volgens deze stijl gebouwd.

Verwijst naar de periode en stijl die wordt geassocieerd met de verovering van Groot-Brittannië door de Normandiërs in 1066 en de verspreiding van het Oudfranse Anglo-Normandische dialect en Normandische voorkeuren via de Engelse, Welse en Ierse aristocratie. De periode bracht een grote hoeveelheid Anglo-Normandische literatuur voort en een artistieke stijl die in beeldhouwwerk, schilderkunst, illustraties en textilia vooral tot uiting kwam door elegantie en verfijning. In de architectuur wordt de stijl gekenmerkt door enorme kruisgewelven die grote ruimten overspannen door een dubbele X-constructie, en door robuustheid, spectaculaire lichtinval en ornamenten als chevrons, ruitpatronen en rollijsten.

Verbindingsbalk tussen de koorwanden op de scheiding tussen koor en schip of koor en dwarsbeuk. Op de balk zijn portretten van de apostelen aangebracht, gebeeldhouwd of geschilderd. Op de apostelbalk kan ook een triomfkruis (kruisbeeld) met flankerende beelden staan (Maria en Johannes, soms aangevuld met twee vrouwenbeelden die kerk en synagoge verbeelden).

Kandelaar bij het wijdingskruis. De kaars brandt op het feest van kerkwijding.

Geborduurde tapijten die zijn gemaakt in Arraiolos, Portugal en naar deze stad zijn vernoemd. De techniek bestaat uit een visgraat of kruissteek op een ondergrond van linnen stof.

Schaal(tje) dat wordt gebruikt op aswoensdag. De priester draagt deze schaal met de as van verbrande palmtakken en tekent met deze as een kruisje op het voorhoofd van de kerkgangers of bestrooit daarmee hun hoofd.

Moderne term voor een type borduurwerk dat sedert de 16de eeuw in Italië en op andere plaatsen wordt gemaakt. Het patroon van Assisi-werk wordt uitgespaard in gewoon linnen, terwijl de rest van de ondergrond wordt bedekt met een gevlochten kruissteek in rood of andere kleuren. Dit type borduurwerk zou het eerst zijn vervaardigd in nonnenkloosters in Assisi, hoewel dit niet waarschijnlijk lijkt; vermoedelijk is de term ontstaan doordat dit borduurwerk meer recent in Assisi wordt geproduceerd.

Verwijst naar de gereedschaps- en kunstcultuur van hoog-paleolithisch Europa die volgde op de Moustérien cultuur, gelijktijdig was met het Périgordien en is genoemd naar de opgravingen bij Aurignac in het zuiden van Frankrijk. De typische stijl kan wijzen op een invasie van nieuwe volkeren in West-Europa en onderscheidt zich van gelijktijdige culturen door een overdaad aan bewerkt hakgereedschap in plaats van snijgereedschap, de vervaardiging van lemmeten en burijnen door middel van ponstechniek, en dubbelkonische punten met gespleten basis. Deze cultuur heeft de burijn uitgevonden, die de graveerkunst mogelijk maakte. De kunst kenmerkt zich door gestileerde venusfiguren, kleine snijwerken en graveringen waarin verkort perspectief en schakering is toegepast door middel van kruisarcering, en grotschilderingen van mensenhanden die worden gebruikt als sjablonen en geschilderde meerkleurige dieren, vaak met een opvallend verdraaid perspectief, dat wil zeggen dat de dieren en profil zijn afgebeeld met hun hoorns gedraaid in een frontale weergave.

Wordt gebruikt voor doorgaande snelwegen, al dan niet tolvrij, met meerdere, gescheiden rijstroken, zonder gelijkvloerse kruisingen, en waarop geen particuliere wegen zijn aangesloten.

Wordt gebruikt voor snelwegen, al dan niet tolvrij, met meerdere rijstroken en een minimum aan verkeersborden. Hoewel de belangrijkste kruispunten ongelijkvloers zijn, kunnen er ook gelijkvloerse kruisingen voorkomen.

Zilveren staafje, al dan niet met verdikt uiteinde en voorzien van een kruisje. Gebruikt voor het toedienen van de ziekenzalving bij besmettelijk zieken. Soms bevestigd aan het deksel van het chrismatorium.

Lanceerinrichtingen voor projectielen die werden gebruikt door het Romeinse Rijk: werden gebouwd als grote kruisbogen en gebruikt om speren, rotsblokken en andere projectielen af te schieten.

Verwijst naar de periode die is genoemd naar de hoofdstad van Thailand, gesticht door Rama I (1782-1809) in 1782. In de architectuur wordt deze periode het best vertegenwoordigd door de verschillende constructies en latere renovaties in het Grote Paleis (Phra Borom Maha Ratchawang) waarin zich de Amarin Winichai Hall bevindt, met een T-vormige plattegrond, en de Dusit Maha Prasat Throne Hall (1789), met een vloerplan in de vorm van een Latijns Kruis, gelakte en vergulde deuren en vensters en vergulde, negenlaagse spitsen. Tempels in deze periode worden gekenmerkt door centrale heiligdommen die het palladium van het koninkrijk en andere vereerde Boeddhabeelden huisvesten, altaren die het Traiphum of bestaanswerelden afbeelden, friezen of vergulde garua's, ubosots of verlengde wijdingszalen, paarlemoeren ingelegde werken, bronzen leeuwen, wihans of gemeenschapszalen en daken met meerdere lagen. Later in de 19de eeuw weerspiegelden bouwstijlen Europese koloniale esthetica. In beeldhouwkunst en schilderkunst worden op werken uit deze periode taferelen afgebeeld uit de Ramakien en uit hindoeïstische teksten.

Een Italiaans marmer dat over het algemeen een donkergrijze of blauwachtige ondergrond heeft, waar kruislings aderen overheen lopen. De voornaamste soorten komen voor in de buurt van Carrara en Corsica.

Wordt gebruikt voor stukjes hard materiaal zoals hardhout, hoorn, metaal of plastic aan het uiteinde van een pijl, de uiteinden van bogen en de zuil van kruisbogen, die een inkeping hebben waarin de boogpees past.

Koningskroon. Een kroon met twee gekruiste diademen (halve cirkels) op de hoofdring, versierd met edelsteenmotieven.

Verwijst naar een perspectiefsysteem dat indirect gebruikmaakt van twee verdwijnpunten, maar eerder empirisch dan wetenschappelijk is. Het werd vooral gebruikt in de westerse kunst voordat het eenpuntsperspectief in de renaissance werd gecodificeerd. In het bifocaal perspectief worden in de marge van het afbeeldingsvlak twee verdwijnpunten op gelijke hoogte geplaatst. Vanuit deze punten worden diagonale lijnen getrokken naar punten langs de onderste of bovenste marge van het afbeeldingsvlak; de punten waar deze diagonale lijnen elkaar kruisen, worden gebruikt om een vloer- of plafondraster te tekenen dat lijkt op een raster dat wordt getekend met behulp van één verdwijnpunt en de illusie van terugwijking in de ruimte oplevert.

Beelden van rooms-katholieke heiligen en van Christus aan het kruis, gemaakt in Mexico en Spaanssprekende delen van de Verenigde Staten van de Spaanse koloniale tijd tot het heden, in grootte variërend van klein (5 à 10 cm) tot levensgroot, vrijstaand gebeeldhouwd uit hout, meestal populier of grenen, voorzien van een laagje gesso en beschilderd in heldere kleuren. Ze kunnen zijn gemaakt uit één stuk of uit verschillende delen, vaak geleed of met pinnen aan elkaar bevestigd met behulp van stof of stroken leer, en worden soms in kleding gehuld.

Kousen die de kuit en dij bedekken, met bovenaan riempjes of jarretelles om ze vast te maken ter hoogte van het middel of het kruis. Met name veel gedragen in het Europa van de Middeleeuwen en de Renaissance.

Curule-stoel die is afgeleid van de vouwkrukken met gekruist onderstel uit het oude Egypte. De stoel wordt gekenmerkt door een niet-vouwbare curule-onderstel met daarop een verstelbare rugleuning van reliëfleer of riet. Aangenomen wordt dat ze van Spaanse herkomst zijn en ze zijn genoemd naar de havenstad op het schiereiland Yucatán. Veelvuldig aangetroffen in Louisiana tussen plantagemeubilair uit de 19de eeuw.

Hoeken aan meubels met brede groeven op de kruisingen van de voor en de zijkanten.

Plafonds met verdiept liggende gedecoreerde panelen tussen elkaar kruisende balken van een zoldering.

Betonnen kruisvloersystemen waarbij het vloerstuk wordt versterkt door ribben die in beide richtingen lopen, waardoor een wafelpatroon ontstaat.

Kleine tot middelgrote kastanje die oorspronkelijk inheems was in Japan en Zuid-Korea, maar tegenwoordig op grote schaal wordt gekweekt in Taiwan en het oosten van China. In Japan is het een belangrijke boom vanwege zijn zoete, eetbare kastanjes. Er zijn verschillende cultivars die zijn geselecteerd om grote vruchten te produceren. De soort is resistent tegen kastanjekanker, de schimmel die de Amerikaanse kastanje bijna uitroeide. De Japanse kastanje heeft men gebruikt om kruisingen te kweken die resistent zijn tegen deze boomziekte.

Kastanjesoort die inheems is in China. De kastanjes zijn lokaal van belang als voedsel en worden in grote hoeveelheden geëxporteerd. Wanneer men deze boom dicht bij andere soorten kastanjes plant, treedt er gemakkelijk kruisbestuiving op en ontstaan er kruisingen. Tijdens zijn evolutie heeft de soort lange tijd samengeleefd met kastanjekanker, een schimmel die zich in de schors nestelt, en heeft daardoor een goede weerstand tegen deze boomziekte ontwikkeld. De boom is er niet immuun voor, maar wanneer besmetting optreedt, is de schade voor de boom niet ernstig. De Amerikaanse kastanje heeft die weerstand echter niet, en toen kastanjekanker aan het begin van de twintigste eeuw per ongeluk vanuit Azië in Noord-Amerika werd geïntroduceerd, werd deze soort bijna uitgeroeid.

Motief dat bestaat uit een kruis met brede armen met daaroverheen een X-vorm met smallere armen (waardoor een achtarmige figuur ontstaat). De bredere armen monden meestal uit in een motief van ramshoorns.

Vormen die lijken op de letter P die wordt doorkruist door de letter X. Dit zijn chi en rho, de eerste twee letters van het Griekse woord voor Christus. Het wordt gebruikt voor het symboliseren van deze naam in de christelijke iconografie.

Kruisen met het chi-rho-symbool, dat wordt gevormd door de eerste twee Griekse letters in de naam van Christus, waarbij de X-vorm is aangebracht op de poot van de P-vorm in plaats van er dwars overheen. Zo ontstaat een kruis met erbovenop een lus naar rechts.

(Wit)zijden, cirkelvormig velum van kostbare stof, dat de ciborie met de geconsacreerde hosties omhult. Het velum heeft een centraal gat dat over het kruisje op het deksel past.

Genus van planten, waaronder de sukadeboom, citroenboom, limoenboom, sinaasappelboom, grapefruit, mandarijnboom, pompelmoes en vele andere soorten. De meeste produceren vlezige vruchten met een tamelijk dikke schil. Men denkt dat het genus oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië komt. Sinds de oudheid is men deze bomen in een steeds groter gebied gaan kweken. Het precieze aantal natuurlijke soorten is onduidelijk en hun classificatie is complex omdat veel soorten kruisingen zijn die door middel van klonering zijn gekweekt. Er is genetisch bewijs dat zelfs een aantal soorten die in het wild voorkomen oorspronkelijk kruisingen waren. Gekweekte citrusbomen stammen misschien af van niet meer dan vier oersoorten.

Verwijst naar de midden-Byzantijnse stijl en periode rond de Comnenidynastie (1081-1204) in het oostelijke Romeinse Rijk. De stijl wordt gevoed door de wens de grandeur van het Rijk na de Eerste Kruistocht in ere te herstellen, en kenmerkt zich in het bijzonder door de bouw van kloosters en enorme woningen voor het geslacht Comneni.

Verwijst naar de periode en stijl in de kunst, vooral de beeldhouwkunst en architectuur, die samenviel met de regeerperiode van Constantijn de Grote van 311 tot 337 n. Chr. In de beeldhouwkunst kenmerkt de stijl zich door het loslaten van het klassieke Griekse illusionisme en naturalisme, met een grotere nadruk op symboliek, expressionisme en heldere vertellingen om de leer van het Christendom over te brengen. In de architectuur kenmerkt de stijl zich door de toevoeging van een transept en apsis aan Romeinse basilieken, waardoor de typische kruisvorm van de vroeg-christelijke kerken ontstond.

Boom die inheems is in het westen van Australië. Kenmerkend zijn de zeer grote knoppen en vruchten die men ���honky nuts' (���blanke noten') noemt. De soort wordt vaak verward met de verwante soort Corymbia ficifolia, maar Corymbia calophylla kan veel hoger worden (50 meter). Kruisingen van de twee soorten maken het lastig om ze uit elkaar te houden. Tot het midden van de jaren negentig van de vorige eeuw ondergebracht in het genus Eucalyptus.

Wordt gebruikt voor beeldmateriaal in de vorm van een kruis met de gestalte van de gekruisigde Christus.

Kleine torenspitsen op de nokken van daken of op de snijvlakken ervan, die op het dak lijken te rijden. Gebruik 'kruisingstorens' voor hogere en omvangrijkere torens op kruisingen van kerken.

Zandlopervormige trommen van het Indiase subcontinent, de Himalaya en Mongolië, met een klankkast die meestal van hout of metaal is gemaakt (en in Tibet vaak van menselijke schedels), met twee dunne vellen die rond houten ringen zijn gewikkeld en worden gespannen door veters in V-vorm met een kruislingse vetering in het midden. Aan de vetering in het midden zijn twee touwen bevestigd met knopen of met kogeltjes van hout, klei of een ander hard materiaal aan het einde; de knopen of kogeltjes slaan op de trommel wanneer deze wordt gedraaid.

Verwijst naar de stijl die van oudsher wordt beschouwd als het begin van de gotiek in Engeland, rond 1290, toen koning Edward I een aantal kruisen met kenmerkende versieringen en architectonische elementen oprichtte om de koningin, Eleanora van Castilië, te herdenken. De term werd voor het eerst gebruikt in het begin van de 19de eeuw en verwees toen voornamelijk naar venstermaaswerk. Tegenwoordig wordt de term in een veel bredere betekenis gebruikt. De stijl wortelt in de koninklijke Londense stijl en het Rayonnant van de Franse gotiek, en wordt gekenmerkt door immense geglazuurde oppervlakken, rechtlijnige apsissen, dikke muren in plaats van het continentale systeem met steunberen, en ingewikkelde versieringen van levendige geometrische en organische vormen.

Snoer met donker- en lichtgekleurde kralen, met aan het einde soms een kruisje of medaille.Het werd aan de riem van het habijt gedragen in sommige vrouwenkloosters. Dagelijks werden de donkere en lichte kralen naar het midden geschoven om respectievelijk de begane fouten en deugden te tellen.

Ondersteunende constructies bestaande uit ribben van willekeurig welk materiaal die elkaar diagonaal kruisen.

Instrumenten die bestaan uit een maatstok die door een kruisstuk schuift en word ingebracht in gaten, groeven of andere soortgelijke holtes om de diepte te meten.

Oud-Griekse opvouwbare krukken zonder rugleuning en met gekruiste poten.

Schalen met gekruiste armen die vaak verstelbaar zijn en in het midden meestal een spirituslamp hebben en worden gebruikt voor het steunen en warmhouden van borden en het beschermen van de onderkant tegen de hitte.

Motieven die een hart afbeelden dat wordt doorboord door een of meer nagels of scherpe wapens zoals zwaarden. In westerse christelijke kunst symboliseren deze motieven het lijden van Christus aan het kruis en het verdriet van de Maagd Maria.

Altaarkast, waarin een draaibare inrichting, meestal verdeeld in twee of drie compartimenten. In één deel wordt het vaatwerk met de geconsacreerde hosties bewaard, een tweede deel kan als expositietroon worden gebruikt en het derde deel bevat een geschilderde of gebeeldhouwde voorstelling, bijvoorbeeld een gekruisigde Christus.

Dwarsarmen van kruisvormige kerken.

Ribben die overspannen in een rechte hoek met de longitudinale as van de ruimte die overspannen wordt, en die hem verdelen in vakken of compartimenten. Voor bogen die de gewelfscellen scheiden, vooral bij een kruis- of tongewelf, wordt 'ribbogen' gebruikt.

Ribben die diagonaal een gewelfvak kruisen en die hetzij gebruikt werden om de graatribben te maskeren hetzij om het gewelf te ondersteunen.

Gewelven met gladde intrados zonder ribben of kruisbogen.

Grote doeken waarop het lichaam van de gekruisigde Christus staat afgebeeld en die voor diensten op Goede Vrijdag in de oosters-orthodoxe kerk worden gebruikt.

Oosters-orthodoxe religieuze stola waarvan de twee uiteinden aan elkaar zijn vastgenaaid en recht naar beneden hangen, tot op de knieën of tot de grond, met een opening aan de bovenkant voor het hoofd. De voorkant kan ook van één stuk stof zijn gemaakt in plaats van twee aparte stukken. De sticharion en epitrachelion worden bijeengehouden door de zone (gordel), een smalle riem van wollen stof met gespen. Het verschil met stola's uit de westerse kerk is erin gelegen dat het epitrachelion recht hangt en niet gekruist over de borst.

Verwijst naar de kunst en architectuur die is verbonden met de islamitische Berberdynastie met dezelfde naam die regeerde in Ifriqiya (in het tegenwoordige Tunesië) van 909 tot 972 en in Egypte van 969 tot 1171. De afkomst van de Fatimids, die behoorden tot de Shi'a-sekte, ging terug tot Fatima, de dochter van Mohammed. De Fatimids hadden vele rivalen met wie ze de strijd moesten aangaan. Daarnaast hadden ze te maken met de Kruisvaarders. Fatimid-kunst is opmerkelijk vanwege het internationale karakter: deze kunst slaat een brug tussen het oosten en het westen van de islamitische wereld en stond open voor de Hellenistische erfenis van het Mediterrane gebied en voor sommige ideeën van de christelijke machten uit het noorden. Hoewel Fatimid-kunstenaars materialen en technieken bleven gebruiken die werden ontwikkeld door de Tulunids, werd de abstractie waarmee de Tulunids graag werkten, vervangen door belangstellend verkennen van de traditie van figuratieve representatie die was overgenomen vanuit Irak. Schilderkunst, boekillustraties, hout- en ivoorsnijwerk en glas-, keramiek- en textielontwerp zijn voorzien van figuratieve decoratie die ongeëvenaard is in contemporaine islamitische kunst. Belangstelling voor naturalisme is eveneens evident. De iconografie van Fatimid-kunst is vaak schatplichtig aan Abbasid-hofkunst. Tegelijk met de ontwikkeling van figuratieve tradities werden ook ontwerpen ontwikkeld die waren gebaseerd op oneindige systemen van lineaire patronen; deze vorm van ornamentatie werd een van de meest succesvolle vormen van abstracte islamitische kunst. Figuratieve kunst was ongepast voor religieuze gebouwen, die in plaats daarvan werden versierd met een krachtige nieuwe stijl van beeldhouwen die gewoonlijk werd gekenmerkt door elegante inscripties in een karakteristieke vorm van Koefisch schrift, versierd met bladvormige en bloemelementen. Een tritonshoornschelpmotief dat bekend is uit de late oudheid, was populair bij de Fatimids, zoals te zien is op de façade van de moskee van al-Akmar. Er is niets bewaard gebleven van de twee Fatimid-paleizen die in het centrum van Caïro stonden, maar verhalen over deze paleizen getuigen van hun pracht.

Verwijst naar de stijl van 15de-eeuwse Italiaanse gravures waarin met behulp van dunne dicht bij elkaar getrokken lijnen en enige kruisarcering toongradaties worden opgewekt die vergelijkbaar zijn met die van een gewassen tekening.

Rietwerk met een open weefsel met parallelle of elkaar kruisende tenen.

Korte, dikke pijlen die zijn ontworpen om met kruisbogen te worden afgeschoten, met veren en een kop die verschillende vormen kan hebben maar vaak vierkant of stomp is.

Gebruik voor snelweg- of spoorwegbruggen die een barrière overbruggen, zoals een andere snelweg of spoorlijn, ofwel een 'kruisingsvrij verkeersknooppunt'.

Verwijst naar de stijl van marmeren beelden die werden vervaardigd in de Cycladische archipel tijdens de Vroeg-Cycladische periode, maar in het bijzonder naar de periode van grofweg 2800 of 2600 tot 2300 v. Chr. De meestal vrouwelijke figuren zijn weergegeven in eenvoudige, elegante en geometrische vormen en kenmerken zich door de opgerichte gezichten, driehoekige neuzen, lange nekken, naar beneden gerichte voeten, en schematisch weergegeven armen die kruislings over de buik zijn gevouwen.

Kruisen met een hoek of knik aan het uiteinde, variërend van een kleine puntachtige haak tot een grotere knik, zoals in het hakenkruis.

Helmen die een kruising zijn tussen wapenhelmen en dichte helmen; ze zijn geconstrueerd als dichte helmen maar hebben net als wapenhelmen een klep, wangstukken en een @'falling buffe' in plaats van een vizier en een @bovenkinstuk.

Het vormen van strukturen waarbij de draden van een of meer dradenstelsels elkaar kruisen of door elkaar getwijnd worden volgens een bepaald systeem. In ruime zin is weven een vorm van vlechten.

Aanduiding voor plafonds die een grote, holle boog maken bij de overgang van muur naar plafond, in plaats van elkaar met een scherpe hoek te kruisen.

Dwarsregels tussen een deur en haar bovenlicht of in een kruiskozijn of schuifkozijn, tussen de luikopening onder en glasvlak boven.

Benaming die door verzamelaars wordt gebruikt voor Engelse vouwstoelen uit het begin van de 17e eeuw, waarvan de poten elkaar van voor naar achter kruisen en de armleuningen aan de rugleuning en en de voorste regel van de zitting vastzitten. Ze zijn waarschijnlijk gebaseerd op een stoel die werd gebruikt door de laatste abt van Glastonbury in de kathedraal van Wells.

Verwijst naar een religieuze ideologie die in de 4de eeuw populariteit genoot in de christelijke wereld, hoewel ook mogelijk is dat het eerdere, niet-christelijke wortels heeft en is ontstaan als gevolg van een breuk met het judaïsme. De aanhangers van het gnosticisme hadden het idee dat alleen zij in aanmerking kwamen voor volledige verlossing, omdat zij beschikten over de leer van Christus met betrekking tot de kosmische oorsprong en de spirituele bestemming van mensen. Het werd beschouwd als een ketterse ideologie omdat gnostici God niet konden zien als Schepper, zij geheime tradities hadden, en geloofden dat Christus eigenlijk niet menselijk was en dat zijn kruisiging alleen een manier was om kwade machten te misleiden.

Verwijst naar de vrijdag voor Pasen in de Goede Week. Op deze dag wordt de kruisiging van Jezus Christus herdacht. Het is in liturgische kerken een dag van boetedoening. Goede Vrijdag en de daaropvolgende Stille Zaterdag zijn de enige twee dagen van het jaar dat in de rooms-katholieke kerk de mis niet wordt gevierd. Tot de rite behoren de verering van het kruis en de communie met hosties die op Witte Donderdag zijn gezegend. Goede Vrijdag wordt in sommige protestantse kerken meer als feestdag dan als vastendag aangehouden en wordt daar beschouwd als een speciale viering van het Laatste Avondmaal. De kruisverering is in veel kerkgenootschappen de belangrijkste dienst op Goede Vrijdag. De dag staat in oostelijke orthodoxe kerken bekend als Grote Vrijdag. Sommige kerkgenootschappen komen samen om Goede Vrijdag te vieren als uitdrukking van de eenheid van het christendom.

De richels of randen gevormd door het samenkomen van de oppervlakken van twee of meer elkaar kruisende gewelven.

Samengestelde gewelven waarin tongewelven elkaar kruisen en zo richels vormen die graatribben genoemd worden.

Middelgrote subtropische citrusboom die bekendstaat om zijn grote ronde vruchten met een bittere smaak. De boom is waarschijnlijk in Jamaica ontstaan als een kruising van C. grandis (pomelo). De grapefruit werd eerst op de Caraïbische eilanden populair als eetbare vrucht. Later begon men de boom ook te kweken op het Amerikaanse vasteland.

Boom die inheems is in Europa, maar ook in Noord-Amerika is geïntroduceerd. De driehoekige bladeren hebben een wollige en grijzige onderkant, vandaar de volksnaam. De boom is nauw verwant aan de witte abeel, P. alba. In veel classificaties wordt deze soort beschouwd als een kruising van P. alba en de ratelpopulier, P. tremula, omdat hij kenmerken heeft tussen die van deze twee soorten in.

Te gebruiken voor meanderpatronen die bestaan uit een relatief doorlopende serie van rechtlijnige haakvormen en die elkaar soms kruisen.

Verwijst naar kruissteekborduurwerk waarin het ontwerp wordt uitgevoerd op canvas of stof met circa drie tot zes mazen per strekkende centimeter, waardoor betrekkelijk grote en dikke steken mogelijk zijn.

Dwarsverbindingen die worden gevormd op de kruising van twee even dikke stukken hout, die beide tot op de helft van de dikte zijn ingesneden, om zo een voeg met vlakke oppervlakken te vormen.

Onderdelen van skeletten, die de uiteinden van dwarsbalken of daksparren kruisen en ondersteunen.

Verwijst naar een belangrijk christelijk feest dat de tenhemelopneming van Christus gedenkt. Het feest wordt sinds de 4de eeuw veertig dagen (de vijfde donderdag) na Pasen gevierd door zowel oosterse als westerse kerken. Hemelvaartsdag gedenkt het koningschap van Christus, de tenhemelopneming van Christus ter verheerlijking van de menselijke natuur en de voltooiing van de verlossing van hen die in Christus geloven (de Hemelvaart is de laatste verlossende handeling). In de middeleeuwen werd er in het kader van het feest een processie gehouden om de tocht van Christus naar de Olijfberg te gedenken, volgens de traditie de plaats van de Hemelvaart. Een ander oud gebruik was het optillen van een kruisbeeld of een beeld van de verrezen Christus door een opening in het dak van de kerk. Soms ging dit gepaard met een duivelsfiguur die tegelijkertijd afdaalde. Een onderscheidend kenmerk van de westerse liturgie van Hemelvaartsdag is het doven van de paaskaars na de lezing van het evangelie. De paaskaars wordt voor het eerst ontstoken met Pasen en wordt gedoofd als symbool voor het feit dat Christus de aarde verlaat.

Wordt gebruikt voor kraagstenen die uit het kruispunt van twee muren steken. Wanneer ze aan de buitenkant geplaatst zijn dienen ze vaak om een kornis te ondersteunen. Wanneer ze aan de binnenkant zitten ondersteunen ze vaak een dakspant.

Constructie waardoor twee bouwdelen die in een hoek samenkomen of elkaar kruisen, aan elkaar worden verbonden.

Tapijten met een herhalend patroon dat uit twee hoofdelementen bestaat; een achthoek met dooreengevlochten hoeken en een kruisvormig motief met arabeske vormen.

Grote boom die een natuurlijke kruising is tussen de grootbladige linde (T. platyphyllos) en de kleinbladige linde (T. cordata). Deze boom plantte men vaak in steden en parken. Men kan gemakkelijk nieuwe bomen kweken door middel van aflegging.

Bakijzer in de vorm van een metalen tang (ca. 50 à 60 cm lang) met gekruiste armen en platte, cirkel- of ovaalvormige kaken die het ongedesemde deeg tot hosties perst. Meestal zijn de kaken aan de binnenzijde versierd met religieuze motieven. Het hostie-ijzer wordt boven het vuur gehouden totdat de hosties gebakken zijn.

Kruisrelieken in de vorm van tabletvormige houders met kruisvormige openingen met daarin een (vermeend) stukje van het kruis van Jesus Christus.

Wordt gebruikt voor stukken grond binnen stedelijke gebieden die meestal aan alle kanten zijn begrensd door straten of andere vervoerswegen, natuurlijke fysieke barrières of openbare plaatsen, en die niet worden doorkruist door straten.

Kruiselings door de ketting geweven draden van een weefsel, in het bijzonder voor het geheel van zulke draden. Gebruik voor aparte inslagdraden 'scheuten'.

Verwijst naar de stijl en periode die zich ontwikkelde na de verovering van Constantinopel door de legers van de Vierde Kruistocht in 1204, en die duurde tot het begin van de 14de eeuw. De stijl is met name duidelijk aanwezig in het zuiden en midden van Italië, en werd gevoed door de import van draagbare Byzantijnse objecten, door Griekse kunstenaars in Italië en door westerse kunstenaars die terugkeerden van Byzantijns grondgebied. De Italo-Byzantijnse stijl kenmerkt zich door de vermenging van Byzantijnse thema’s, figuratieve soorten en decoratieve elementen met Hellenistisch-Romaans illusionisme, gotische vloeiende lijnen en lokale Italiaanse tradities.

In verband met de antieke Romeinse architectuur verwijst deze term doorgaans naar doorgangen die aan beide uiteinden konden worden afgesloten. Oorspronkelijk fungeerden deze constructies als bruggen of kruisingen van het pomerium. De term werd later gebruikt voor poorten en in de loop der tijd werden stijl-en-kalf-deuren vervangen door bogen. Later werden jani ook overwelfd. Er waren diverse opmerkelijke jani in Rome, waarvan de Janus Geminus de belangrijkste Janus-schrijn van de stad was. Wanneer de poorten van de Janus Geminus gesloten waren, was Rome in oorlog en wanneer ze openstonden, leefde de stad in vrede. Het is niet bekend of alle jani op de een of andere manier heiligdommen waren, maar de term heeft beslist een religieuze bijbetekenis.

Legplanken boven en achter christelijke altaren, waarop het altaarkruis, de altaarkaarsen en vergelijkbare liturgische voorwerpen kunnen worden geplaatst.

Wordt gebruikt voor een kabelskeletten waarin een veld van gekruiste kabels, met verschillende en vaak tegenovergestelde krommingen, het primaire dakoppervlak vormen.

Maskerades van het Dogonvolk uit de westelijke Soedanregio in Afrika, herkenbaar aan de grote houten gezichtsmaskers voorzien van een kruis met twee horizontale balken waaraan korte verticale elementen die respectievelijk naar boven en beneden uitsteken aan de uiteinden.

Verwijst naar een soort marmeren beeldjes met gekruiste armen uit de vroeg-Cycladische periode in de Cycladische archipel. Ze zijn genoemd naar de vindplaats op een begraafplaats op Amorgos, en worden gekenmerkt door de slanke maar naturalistische proporties en ronde vormen, voornamelijk te zien in de vorm van het hoofd.

Een rooms-katholieke kloosterorde die in de 12de eeuw is ontstaan toen kluizenaars op de berg Karmel de levenswijze nastreefden van de profeet Elia. Toen de kruistochten waren mislukt trokken de karmelieten naar Europa, waar zij als bedelorde een grote bloei kenden. Afzondering, onthouding en gebed werden strikt nageleefd. In 1452 werden de broeders karmelieten aangevuld met nonnen (zusters van de Heilige Maagd Maria van de berg Karmel) van de tweede karmelietenorde. De karmelieten hebben geen stichter zoals de meeste orden, maar zij beschouwen Elia en Maria, beiden centrale figuren in het karmelieter bewustzijn, als hun oprichters. Belangrijke vernieuwers zijn Sint Theresia van Avila, die in 1562 de vrouwenorde hervormde, en de Heilige Johannes van het Kruis, die later in de eeuw op soortgelijke wijze de mannenorde hervormde. De hervormde tak werd in 1593 een zelfstandige orde; haar leden staan bekend als de ongeschoeide karmelieten.

Genus van ongeveer 50 soorten struiken die inheems zijn in de meeste subtropische gebieden van de wereld en al heel lang worden verbouwd vanwege hun vezels en olie. Veel variëteiten katoenplanten zijn ontstaan door veredeling en kruising van diverse soorten. Al in 5000 v.Chr. maakte men in India doeken van katoen. In 3000 v.Chr. weefde men katoenen stoffen in Egypte, China en Peru. In Europa begon men in de Middeleeuwen op grote schaal katoen te verbouwen.

Verwijst naar een projectiesysteem dat algemeen wordt gebruikt in de cartografie en dat is gebaseerd op het principe van een holle kegel die zodanig over een bol is geplaatst dat, wanneer de kegel wordt afgewikkeld, de raaklijn de centrale of standaardparallel van het in kaart gebrachte gebied vormt. In dit systeem zijn de parallellen concentrische cirkels en bestaan de meridianen uit de rechte lijnen van de punt van de kegel tot de divisies van de standaardparallel. De kegelprojectie wordt doorgaans afgeleid van een projectie van de bol op een kegel vanuit een punt boven een van de polen en op de raaklijn van de aarde of een ander hemellichaam op één geselecteerde parallel. Ze kan ook worden afgeleid van een projectie waarbij de kegel zodanig is geplaatst dat deze de bol bij twee dicht bij elkaar geplaatste parallellen kruist.

Ketelgongs uit Java met een slagknobbel in het midden, die een hoog geluid voortbrengen en die liggen op gekruiste touwen in een houten doos als ze worden bespeeld; ze worden in series bespeeld in de Javaanse gamelan.

Verwijst naar de stijl van de werken die werden vervaardigd in de Keros-Syroscultuur in de Cycladische archipel tussen 2800 en 2200 v. Chr. Deze periode komt grofweg overeen met de vroeg-Cycladische periode. Hoewel marmeren vazen en beelden, aardewerk en metalen voorwerpen tot de kunstwerken behoren, is vooral de ontwikkeling van nieuwe vormen van belang. Deze vormen bestaan bijvoorbeeld uit het koekenpantype en de geschilderde verfraaiingen op het aardewerk. Voorts zijn verschillende marmeren beeldjes van belang, waaronder het soort met gekruiste armen, voorstellingen van muzikanten en zittende figuren.

Ordeningen van wegen die een gemakkelijke verkeersdoorstroming regelen bij elkaar kruisende verkeerswegen, waarbij het bovenaanzicht op een klavertjevier lijkt.

De hiërarchie onder Kleur bevat descriptoren voor de namen van de kleuren, en voor kleur in de betekenis van eigenschappen die worden waargenomen door het oog, als reactie op de verschillende golflengten van het licht. Daarnaast zijn descriptoren opgenomen voor typen kleuren (bijvoorbeeld koele kleuren) en met kleur verwante verschijnselen (bijvoorbeeld kleurmenging). De descriptoren voor kleurnamen zijn afkomstig van de UCL (Universal Color Language), zoals opgenomen in Kenneth L. Kelly & Deane B. Judd, Color: Universal Language en de Dictionary of Color Names, (Washington, D.C.: U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards, 1976). Varianten op kleurnamen afkomstig uit andere bekende systemen voor kleurenrangschikking en methoden voor het benoemen van kleuren zijn eveneens opgenomen. Voorts zijn opgenomen de centroïde kleurengetallen, welke de gebruiker doorverwijzen naar de overeenkomstige kleurblokken op de kleurennaamkaarten in de Dictionary of Color Names van de Inter-Society Color Council (ISCC) en het National Bureau of Standards. Ook zijn Munsellnotaties opgenomen; een gebruiker die de kleur van een object uiterst nauwkeurig wil beschrijven, kan echter het beste het Munsell Book of Color raadplegen (Baltimore: Munsell Color Company, 1976) en de kleur vergelijken met de opgenomen monsters, om zo de specifieke notatie te kunnen bepalen. Kleurbenamingen die als bijna-synoniem maar niet als werkelijk synoniem worden beschouwd, zijn gekoppeld in de vorm van Associatieve relaties. Relaties met andere hiërarchieën: descriptoren voor inherente fysieke kenmerken die geen kleur zijn maar wel een relatie met kleur hebben (bijvoorbeeld onvergankelijkheid) zijn opgenomen in de hiërarchie Attributen en eigenschappen. Descriptoren voor fysieke verschijnselen die in kleur waarneembaar zijn (bijvoorbeeld abrash, kleurverloop) zijn opgenomen in de hiërarchie Omstandigheden en effecten. Descriptoren voor afzonderlijke en herhalende ontwerpelementen zoals tekens en symbolen, motieven, patronen en decoratiegebieden zijn opgenomen in de hiërarchie Ontwerpelementen (bijvoorbeeld kruisen, tudorrozen, fretten). Descriptoren voor materialen die gebruikt worden om fysieke zaken kleur te geven (bijvoorbeeld kleurstof, pigment) zijn opgenomen in de hiërarchie Materialen.

Te gebruiken voor koorschermen waarop een kruis of crucifix is geplaatst. Koorhekken zijn vaak rijk gedecoreerd en komen soms in een dubbele vorm voor, met gewelfbogen ertussen en een doksaal daarboven. De Franse term 'jubé' is afgeleid van Jube domine benedicere ('Heer, wil mij zegenen'), een Latijnse zin die vaak voor de mis door de katholieke priester wordt uitgesproken terwijl deze voor het scherm staat; sommige jubés zijn voorzien van een balkon of verhoging waarop de priester de gemeente toespreekt.

Korte kniebroeken die in Europa in de 16de en 17de eeuw door mannen werden gedragen en die het lichaam bedekten van het middel tot halverwege het dijbeen. Ze waren soms gevuld, liepen uiteen van strak- tot loszittend en sloten bij het kruis op de kous aan.

Het meest algemene soort zitmeubel tot de 19e eeuw. Ze verschillen van 'banken' omdat er maar één persoon op past en worden meestal onderscheiden van 'stoelen' omdat ze geen rugleuning hebben. De hoge zitmeubels bij een bar of toonbank worden echter ook krukken genoemd, hoewel ze soms een rugleuning hebben. Ze worden meestal in twee typen uitgevoerd; het ene type heeft vier rechte poten en bij het andere type kruisen de poten elkaar.

Verwijst naar de heropleving van de Byzantijnse stijl en de westerse invloed die ontstond na de kruistochten in Byzantium en Oost-Europa aan het eind van de 13de eeuw. De architectuur uit deze periode is opmerkelijk vanwege de veelkleurige materialen, de decoratieve details en de variatie in soorten, dikwijls variaties op oude thema's. In verluchtigingen van handschriften, in mozaïeken, wandschilderingen, paneelschilderingen, ivoren en luxe kunstvoorwerpen kenmerkt de stijl zich door de sterke kleuren, de naturalistische weergave van het licht op de vormen, en de vaak fantastische compositorische en stilistische oplossingen.

Te gebruiken voor motieven die op een plat vlak een om zichzelf kronkelend pad weergeven waarbij het pad zichzelf nooit doorkruist en meestal vanuit de buitenkant naar het centrum leidt. Gebruikelijk in romiense mozaïeken en ingelegd in middeleeuwse kerkvloeren.

Wordt gebruikt voor rechte stokken met een schaalverdeling in numerieke en geometrische tekens, die rechtop worden gehouden en worden gebruikt met transietinstrumenten of andere landmeetkundige instrumenten die zijn uitgerust met horizontale kruisharen voor het meten van horizontale afstanden. Gebruik 'niveaulatten' voor soortgelijke palen met een numerieke onderverdelingen voor het meten van hoogtes en verhogingen.

Verwijst naar de periode en cultuur behorend bij de verovering en de kolonisatie van het Byzantijnse rijk door het Westen na de Vierde Kruistocht, die duurde van het eind van de 12de en het begin van de 13de eeuw totdat de Latijnse heersers werden afgezet in de jaren 60 van de 13de eeuw. De stijl kenmerkt zich door een toevoeging van westerse ontwerpen en motieven, die verwijzen naar gelijktijdige westromaanse en gotische stijlen en de glorie van het Westromeinse Rijk.

Stoelen met een rugleuning die uit smalle delen bestaat die elkaar kruisen zodat ze een netachtig patroon vormen.

Verbindingen die bestaan uit twee elkaar kruisende stukken hout die elk zodanig zijn ingekeept dat ze in elkaar passen.

Elk van de verschillende tuigages die over het algemeen worden gekarakteriseerd door een vierzijdig zeil, gebogen aan een ra die de mast schuin kruist; ontwikkeld aan het einde van de 17e tot het begin van de 18e eeuw, vooral voor kleine vissers- of kustbootjes.

Metalen voeglood dat gebruikt wordt op het punt waar een muur en een schuin dak elkaar kruisen; de bovenste rand loopt omhoog om de algemene buiging van het dak te volgen.

Wollen tapijten, genoemd naar de historische provincie Lori Pambak, een bergachtige regio van Armenië die grenst aan Georgië, in de westelijke Kaukasus. Sinds ongeveer 1800 worden de tapijten voornamelijk geproduceerd door Armeniërs die in dit gebied wonen, hoewel er mogelijk vroegere voorbeelden van dergelijke tapijten zijn van Perzische Lori's of Azeri's. De stijl wordt gekenmerkt door een medaillon in het midden met een grove kruisvorm. Twee tegenover elkaar liggende armen van dat kruis zijn vierkant en hebben een zigzaggend uiteinde, de andere twee zijn gestileerde tulpen.

Te gebruiken voor luchtvaartuigen met vaste vleugels die verticaal kunnen opstijgen en landen en waarvan de voorwaartse kruissnelheid ongeveer gelijk is aan die van conventionele luchtvaartuigen.

Snaarinstrument dat een kruising tussen de luit en de gitaar is. Het heeft de romp van een luit, maar de hals, het schroefblad en het schroevenmechanisme zijn hetzelfde als bij een gitaar.

Verwijst in hoofdzaak naar de periode van de belangrijke Late Ly-dynastie (1010-1225 n. Chr.), die in de delta van de Rode Rivier tot ontwikkeling kwam, maar kan ook verwijzen naar de stijl en periode van de minder ontwikkelde Vroege Ly-dynastie (544-603 n. Chr.). De stijl van de Late Ly-dynastie ontstond in een sfeer van dynastieke stabiliteit en heeft de stijl van de moderne Vietnamese staat mede beïnvloed, zo wordt algemeen gedacht. In de architectuur wordt de periode gekenmerkt door boeddhistische tempels met inheemse innovaties zoals het gebruik van steen, bovengeplaatste spanten, balken en halfzuilen, en het gebruik van overhangende dakranden met symbolen in terracotta. Een voorbeeld bij uitstek van de architectuur uit deze periode is de Lotustempel (1049 n. Chr.) in Hanoi, met decoratieve motieven in terracotta langs de dakranden, een duidelijk lotusvormige constructie en een complex spantensysteem met elkaar kruisende balken en zuilen. In de beeldhouwkunst wordt de periode gekenmerkt door Boeddhafiguren gezeten op verhogingen die gedecoreerd zijn met draken- en bloemmotieven, reliëfpanelen uitgevoerd in een Cham-stijl of Chinese stijl, stoepa's met gebeeldhouwde motieven van eiken- en druivenbladeren, en beelden van leeuwen, olifanten, buffels en paarden die afzonderlijk op een lotusvoetstuk zijn geplaatst en zijn beeldgesneden uit één blok steen.

Verwijst naar een van de drie hoofdfasen van de Gansu-cultuur, die dateert uit circa 3300 tot circa 2100 v. Chr. De Majiayao-cultuur omvatte het westen van de provincie Gansu en het oosten van de provincie Qinghai; de naam is ontleend aan een vindplaats in het gewest Lintao in Gansu die van 1921 tot 1923 is uitgegraven door de Zweedse archeoloog Johan Gunnar Andersson. Typerend voor aardewerk uit de Majiayao-fase zijn potten en kommen van fijne kleibrij met zwart decor geschilderd in zijdeglans op een gele of rode ondergrond. Kenmerkend voor dit aardewerk zijn de brede, kromlijnige vormen met telkens een centraal geplaatste stip of afgewisseld met golvende lijnen of kruisarceringen. Deze vormen worden met name aangetroffen op potten en urnen. Ook werden vormen toegepast als dikke zigzaglijnen en motieven zoals kikkers, vogels en dansende menselijke figuren. Daarnaast zijn er ornamenten van been, stenen en benen gereedschappen, en speelgoed zoals aardewerken rammelaars opgegraven. Het schaarse bronswerk uit deze periode was niet van economisch belang.

Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het Mangaia-volk op het eiland Mangaia. Het Mangaia-volk is bekend om het K-motief, dat in alle gedecoreerde objecten werd ingesneden en bestond uit een dicht kruisarceringspatroon in combinatie met zigzagvormen en concentrische ruitvormen.

Weeftechniek voor het verkrijgen van een simpel damboordpatroon van elkaar kruisende lijnen door het dooreen vlechten van ketting- en inslagdraden.

Verwijst naar de stijl die volgde op de iconoclastische crisis, van het midden van de 9de tot het begin van de 13de eeuw. De stijl komt voornamelijk voor in het Oost-Romeinse rijk, en verspreidde zich samen met het Orthodoxe geloof naar de Balkan en Rusland na het verlies van Klein-Azië aan de Seljuk-Turken in 1071. De stijl kenmerkt zich door het voortborduren op en verder ontwikkelen van vroegere Byzantijnse kunst, bijvoorbeeld door een kleinere schaal van kerken en kloosters, het regelmatige gebruik van de Griekse kruisplattegrond, interieurs bedekt met weelderig marmer, mozaïeken, schilderingen en ivoorsnijwerk. Het betrof meestal eenvoudiger, meer lineaire en abstracte composities in een strak iconografisch systeem.

Diensten bestaande uit een geheel van gebeden en ceremonies ter herdenking van de kruisiging van Jezus Christus in de rooms-katholieke riten. De term is afgeleid van de Latijnse rite van ontslag, "Ite, missa est" ("Ga, het is beëindigd").

Verwijst naar de stijl en periode die samenvielen met de heerschappij van Moerad I, zoon van Orhan, van 1362 tot 1389. Gedurende deze periode werd een aantal nieuwe moskeeën gebouwd bij Bursa, waarbij de sultan naar verluidt christelijke arbeiders zou hebben ingezet. In 1366 begon Moerad I aan de bouw van een kulliye, een gebouwencomplex met een moskee, Byzantijnse thermen, een grote soepkeuken en een school. De moskee werd voltooid in 1385 en had een kruisvorm met vier ruimten, met in twee daarvan een grote haard voor het comfort van de bezoekende derwisjen. Onder de centrale koepel bevond zich een fontein voor het wasritueel, vóór het verhoogde moskeegedeelte. Een uniek kenmerk van dit gebouw is de achthoekige koepel boven de mihrab, de nis in de muur van de moskee die de richting van Mekka aangeeft.

Verwijst naar de stijl van kunst die in verband wordt gebracht met Europese missionarissen en kooplui in Japan gedurende de 16de en 17de eeuw, en betrekking heeft op werk van Japanse kunstenaars in een westerse stijl, Europese geïmporteerde kunst en traditionele Japanse kunst waarin Europeanen werden afgebeeld. Na onderricht van de jezuïtische priester Giovanni Niccolo in 1583 vervaardigden kunstenaars werken in een traditionele westerse stijl, vaak met een religieus thema. Kenmerkende Namban-motieven, die te vinden waren op kamerschermen, flessen en lakwerk, zijn onder meer westerse mensen, schepen en rozenkransen en kruisen.

Verwijst naar de stijl in de Europese en Amerikaanse architectuur die zich voordeed van de jaren 20 van de 19de eeuw tot aan het einde van de 19de eeuw. De stijl is gebaseerd op de 11de en 12de eeuwse Romaanse kerkarchitectuur en kenmerkt zich door halfronde bogen, kruisgewelven, tongewelven en karig gebruik van naturalistische ornamenten.

Wordt gebruikt voor geribde tongewelven bedekt met vierkanten die op de diagonaal aangebracht zijn zodat de diagonale ribben aangrenzende erkers kruisen; door het resulterende netwerk van ribben gaat de autonomie van de individuele erkers verloren.

Een geheel van kruisende en gevlochten lijnen of reeksen ruiten, waardoor een patroon ontstaat dat op een net of web lijkt.

Verwijst naar de 19e-eeuwse Engelse architectuurstijl die teruggrijpt naar Normandische vormen en motieven zoals ronde bogen, kantelen, tongewelven en kruisgewelven.

Ongelijkvloerse kruisingen waar vrije doorgang van verkeer op het bovenste niveau wordt behouden door de hoogte van het onderste niveau gedeeltelijk of geheel te verlagen.

Hervormde tak van de karmelietenorde die in 1593 een zelfstandige orde werd. Toenemende zedelijke losheid en misbruiken binnen de orde der karmelieten leidden tot de hervormingen van Sint Theresia van Avila en later van de Heilige Johannes van het Kruis. De aanduiding 'ongeschoeide' verwijst naar het gebruik van de hervormers om sandalen te dragen in plaats van kousen en schoenen. Ongeschoeide karmelieten richten zich vooral op pastoraal en missionair werk.

Te gebruiken voor live presentaties door kunstenaars in het bijzijn van (aktief betrokken) publiek. Overschrijden van grenzen (provocatie), het unieke (eenmalige) karakter en het ontwikkelen van het kunstwerk in de tijd (real-time) zonder vooropgezette regels zijn daarbij algemene kenmerken. De term performance kunst wordt vanaf 1970 gebruikt om duidelijk te maken dat het werk door beeldende kunstenaars gemaakt is en ter onderscheiding vanvergelijkbare gebeurtenissen in het theater. Kruisbestuiving van de kunstvormen is fundamenteel bij performance.

Het onderscheidingsteken van een orde of congregatie. Opgespeld op revers of jurk van religieuzen die profane kleding dragen. In plaats van een ordeteken wordt ook wel een kruisje gedragen.

In boekontwerpen: rechte hoeken op de hoeken van titelpagina's en boekomslagen die worden gevormd door het kruisen van één of meer randlijnen.

Grote kaarsen die in de westerse kerken worden gebruikt gedurende de paastijd. De traditie van paaskaarsen is al zeer oud en gaat vermoedelijk terug tot de 4de eeuw. Een paaskaars wordt voor het eerst aangestoken tijdens de paaswake, met het nieuwe gezegende vuur, nadat op de kaars het kruissymbool, een alfa en omega en het jaartal zijn aangebracht. Na afloop van deze dienst wordt de kaars tijdens liturgische diensten aangestoken, tot aan Hemelvaartsdag. Op die dag wordt de kaars dan na de schriftlezing gedoofd. De aangestoken paaskaars symboliseert de verdrijving van de machten van het duister en de dood door de herrijzenis van Christus.

Nissen met graftomben, meestal in de noordmuur van een koor geplaatst, om de hostie en soms een kruis of beeltenis van Christus in te bewaren.

Wordt gebruikt voor bouwsystemen gebaseerd op betonnen kruisvloeren met drop panels en vaak met kapitelen, maar zonder balken.

Verhalende ceremoniële danscycli die worden beoefend door de inwoners van het oostelijke deel van de regio Kimberley in Australië. De verhalende dans is gebaseerd op de cycloon en is een manier om dergelijke gebeurtenissen aan de rest van de bevolking uit te leggen. Beschilderde platen en gevlochten kruisen worden tijdens de voorstelling achter de hoofden van de dansers gedragen. Het type materiaal dat voor de dansen wordt gebruikt, hangt samen met de context van het verhaal.

De zondag voor Pasen waarmee de Goede Week begint, tevens de zesde en laatste zondag van de vastentijd. Er worden palmtakken gezegend en meegedragen in een processie die Jezus' triomfantelijke intocht in Jeruzalem in de laatste week van zijn leven symboliseert. De processie in Jeruzalem dateert uit de 4de eeuw. In de middeleeuwen ging de processie van kerk tot kerk. Palmtakken, die door mensen over de hele wereld worden gebruikt als tekens van vreugde en overwinning, zijn ook symbolen van de overwinning van het christendom en worden vaak geassocieerd met christelijke martelaren. Waar geen palmen beschikbaar zijn, worden takken van de olijf, de vlier, de spar of andere bomen gebruikt. Soms worden de palmtakken in andere vormen gebogen, waaronder die van het kruis. Tijdens de ceremonie op Palmzondag wordt soms het passieverhaal uit een van de evangeliën gezongen en daarom wordt deze dag ook wel Passiezondag genoemd.

Step-ins met een kruis.

Wordt gebruikt voor twee linialen die aan elkaar vastzitten met twee draaiende kruisstukken van dezelfde lengte die zo zijn geplaatst dat de linialen altijd evenwijdig zijn aan elkaar. Worden gebruikt als navigatiehulpstukken om evenwijdige lijnen te verplaatsen. Gebruik 'parallel-tekenlinialen' voor tekengerei dat wordt gebruikt om evenwijdige lijnen te tekenen en is bevestigd aan en wordt gebruikt op tekenborden.

Verlengde armen van het dwarsgeplaatste kruis van een zwaard of dolk, die bestaan uit rechte, S-vormige of naar binnen krullende korte beugels die aan de voet van het gevest zijn geplaatst.

Soort kloskant die sinds de 18de eeuw in Parijs werd gemaakt. Het is een stevige kant die minder geschikt is om te worden gefronst. Het voornaamste kenmerk is de zeshoekige tralie, die gevormd wordt door het door elkaar kruisen van driehoeken. De tekening bestaat vooral uit bloemen, bladeren of ranken, soms ook uit dierenmotieven.

Gebeeldhouwd werk bestaande uit een aantal figuren ��� met een vergelijkbare schaal en grootte als kerststallen ��� waarin de kruisiging van Christus en andere gebeurtenissen tijdens de Goede Week worden uitgebeeld.

Kruizen bestaande uit twee dwarsdelen waarvan de onderste de langste is en het rechtopstaande deel aan de bovenzijde of in het centrum kruist.

Verwijst naar de stijlen die horen bij het schiereiland van Thailand. De drijvende kracht achter de stijlen is de geografische locatie van het gebied, gekenmerkt door de zeehandel en het verkeer op de rivieren van het schiereiland, waardoor culturele uitwisselingen werden gestimuleerd. De architecturale stijl kwam tot stand tijdens de 8ste tot met de 13de eeuw, waarvan de Wat Kaeo het bewijs is. Deze bestaat uit een kruisvormige structuur met een centrale cella, heiligdommen waarin vijf Jina-boeddha's waren ondergebracht, grote stenen zuilen, colonnetten en decoratieve miniatuurbogen die doen denken aan de architectuur van Cham (negende en tiende eeuw) en Srivijayan. De beeldhouwkundige stijl toont bronzen mahayana-boeddhistische figuren en votieftabletten van klei met afbeeldingen van Boeddha en bodhisattva's in de Indiase laat Gupta-stijl.

Verwijst naar kruissteekborduurwerk waarin het ontwerp wordt uitgevoerd op canvas of stof met circa zes tot twintig mazen per strekkende centimeter, waardoor kleine, fijne steken mogelijk zijn.

Langwerpig zaaddoosje dat meestal droog en openspringend is; strikt genomen is de benaming slechts van toepassing op peuldragende en kruisbloemige planten, maar bij uitbreiding wordt hij ook gebruikt voor andere langwerpige vruchten.

Beschrijft de kunst van de Picten, de bewoners van het gebied dat nu het noorden en oosten van Schotland uitmaakt en zich uitstrekt van Caithness tot Fife, uit de periode vanaf de Romeinse bezetting van Britannia (halverwege de 1ste eeuw n. Chr.) tot de 9de eeuw. Het gebruik van tatoeages heeft mogelijk geleid tot de Romeinse benaming Picti, oftewel beschilderde mensen. Pictische kunst is bekend om de gestileerde, krachtige schoonheid van de gegraveerde herdenkingsstenen en kruisen. Er is ook wel Pictisch zilverwerk bekend.

Pij, gewaad of habijt, gedragen door de leden van een religieuze orde. Deze kleding is/was tevens een van de kenmerken van de orde. Tegenwoordig wordt veelal profane kleding gedragen, waarop het ordeteken of een kruisje is gespeld. Daarnaast wordt de 'oude' ordekleding wel op bijzondere gelegenheden gedragen.

Dennenboom die voorkomt in de vlakke gebieden aan de Atlantische kust in het oosten van de Verenigde Staten. De boom is herkenbaar aan het onregelmatig groeipatroon en de kromme takken. In de noordelijke gebieden ontstaan kruisingen met P. rigida. In sommige classificaties beschouwt men P. serotina als een ondersoort van P. rigida.

Wordt gebruikt voor onbebouwde, meestal rechtlijnige openbare ruimten in steden die worden omgeven door gebouwen, en op het kruispunt van twee of meer doorgaande wegen zijn gelegen.

Franse krukken met gekruiste, inklapbare poten. Ze verschillen van 'taboeretten', die vaste, verticale poten hebben en in woonhuizen worden gebruikt. Gebruik 'bisschopskrukken' voor vouwstoelen met een kerkelijke oorsprong en gebruik ‘faldistoria’ voor vouwstoelen die door bisschoppen of andere prelaten in het koor van een kerk worden gebruikt.

Parasol die dient als processiebaldakijn. Veelal vervaardigd uit kostbare stof die overeenkomt met die van het kazuifel, versierd met figuren of ornamenten. Middenboven is vaak een kruisje aangebracht.

Verwijst naar een aardewerkstijl die voorkwam op Kreta in de laat-neolithische en Vroeg-Minoïsche periode. De stijl kenmerkt zich door een oppervlak dat donkerbruin tot zwart is gebakken, en is gepolijst met een zachte kiezel of een houten polijstborstel om decoratieve lijnen te verkrijgen. In de vroege fase was de decoratie eenvoudig. In de latere fasen werd de decoratie geavanceerder, met horizontaal of verticaal gepolijste lijnen, zigzag- lijnen, kruisarceringen, parallelle lijnen, of aaneengesloten gepolijste vlakken. De stijl werd in verschillende vormen uitgevoerd, maar is vooral bekend vanwege typische kelken op een kenmerkende voet.

Verwijst naar een van de drie hoofdfasen van de Gansu-cultuur, die dateert uit circa 2000 tot circa 1600 v. Chr.; deze fase valt ongeveer samen met de latere fasen van de Longshan-cultuur in het oosten. Qijia werd in 1923 ontdekt door de Zweedse archeoloog Johan Gunnar Andersson, en is genoemd naar de vindplaats in Qijiaping in het gewest Guanghe, in het oosten van de provincie Gansu; de cultuur was verbreid tot in het westen van de provincie Qinghai en de autonome regio's Ningxia en Binnen-Mongolië. Aardewerk uit de Qijia-fase omvat grijs en rood aardewerk dat glad, beschilderd of corded is. De profielen van het vaatwerk zijn hoekiger, en vormen zoals postamentvormige voeten duiden erop dat er vanaf 2000 v. Chr. een kruisbestuiving heeft plaatsgevonden met andere tradities uit alle delen van China. Er zijn ook enige koperen artefacten opgegraven. Bij de begrafenis werden giften meegegeven zoals gereedschap van been of steen, aardewerken vaatwerk, ornamenten en orakelbenen.

Bogen, meestal met een monumentaal karakter, met twee elkaar kruisende doorgangen en vier façades. Soms worden ze op kruispunten geplaatst. Binnen de context van de Romeinse architectuur waren ze met name populair in Afrika en in het oostelijke deel van het Romeinse Rijk.

Kleine, langzaam groeiende bladverliezende heesterachtige boom die voorkomt op de droge, zanderige gebieden in het zuidoosten van de Verenigde Staten, op de kustvlakte van Delaware tot Florida en Louisiana. De boom kan 10 meter hoog worden en heeft diep ingesneden bladeren met drie tot zeven smalle lobben en eikels die in achttien maanden rijp worden. Deze soort vormt gemakkelijk kruisingen met Q. falcata (de sikkeleik), Q. incana, Q. laurifolia en Q. nigra. In het Engels noemt men de boom ���turkey oak' (���kalkoeneik') omdat de bladeren lijken op de pootafdruk van een kalkoen, of omdat wilde kalkoenen de eikels eten.

Groenblijvende boom die inheems is op Cuba en in het gebied dat zich uitstrekt van het zuidoosten van de Verenigde Staten tot in Mexico. De boom heeft een ruwe roodbruine schors en wordt vijftien meter hoog. Gewaardeerd om zijn harde, duurzame hout. Vroeger gebruikte men het in de scheepsbouw. Tegenwoordig plant men de bomen vooral vanwege de schaduw. De soort is makkelijk te kruisen, waardoor soms verwarring is ontstaan over variëteiten en bepaalde volksnamen.

Dunne, complexe, uit kruisarceringen opgebouwde patronen die zijn aangetroffen op schors en bij lichaamsbeschilderingen in Arnhem Land. Het patroon vormt niet alleen een decoratief element bij het beschilderen van schors of als lichaamsbeschildering, maar symboliseert tevens trots op de voorouders en een vorm van identificatie met de groep.

Skeletten van balken gemaakt van zware houtsoorten, staal of gewapend beton die in de lengterichting zijn gelegd, en worden gekruist door soortgelijke onderdelen die erop zijn gelegd, om een zwaar gewicht over een groter gebied te verdelen. Omvat ook soortgelijke structuren die worden gebruikt om een geconcentreerd gewicht te verdelen over de bovenkant van de voeting.

Quilts, vaak met het Rode-Kruissymbool, vervaardigd voor het Rode Kruis - b.v. tijdens oorlogen -, om geld in te zamelen of voor gebruik door soldaten. Geen Nederlands equivalent.

Verwijst naar een Duits type hoog, cilindrisch drinkglas dat in email is versierd met de dubbele rijksadelaar van het Heilige Roomse Rijk. De borst van de adelaar is meestal bedekt met een groot kruisbeeld of een keizersbol en de vleugels zijn soms versierd met de familiewapens of de rangtekens van het Rijk. Ze komen met en zonder deksel voor. Reichsadlerhumpen waren populair van het midden van de 16de tot en met de hele 17de eeuw; het vroegste voorbeeld dateert uit 1547.

Kledingstukken uit één geheel met bijeengenomen beensluitingen en knopen of drukkers om het kruis te sluiten.

Het verstrooien van röntgenstralen als ze een medium doorkruisen; wordt soms toegepast of uitgeprobeerd als een techniek voor het analyseren van materialen.

Raamwerken van evenwijdige of elkaar kruisende staven die een opening of doorgang blokkeren. Ook voor gelijksoortige elementen die gebruikt worden voor het koken boven vuur of in open haarden.

Cirkelvormige ordeningen van wegen die zijn gemaakt bij de kruising van twee of meer wegen, om de doorgang van de ene naar de andere weg te vergemakkelijken.

Verhoogde versierende of beschermende uitsteeksels of verdikkingen op het kruispunt van de ribben van een gewelf of op de zijkanten van een boek om de kaft te beschermen.

Op de rug van een in leer gebonden boek ingewerkte patronen die bestaan uit een (meestal dubbele) strook die van kop tot staart langs het scharnier loopt, op regelmatige afstanden gekruist door horizontale lijnen.

Sacristiemeubel in de vorm van een kast, bedoeld voor het bewaren van diverse liturgische objecten, zoals priestergewaden en altaargewaden, of voor andere liturgische doeleinden. Ingebouwd in de muur, een los meubelstuk of een integraal onderdeel van het sacristiemeubilair. Gewoonlijk is bovenaan een kruis aangebracht of een ander religieus symbool.

Een knoop die bestaat uit twee verweven ovalen en doet denken aan een kruis, vaak met meerdere draden. Het patroon kan een labyrint voorstellen.

Lichte, tweesnijdende degens met een eenvoudig kruisgevest met kleine pareerstangen en soms een zijring; hoofdzakelijk gebruikt in de tweede helft van de 17e eeuw. Geen Nederlands equivalent.

Orde van tweezaadlobbige bloeiende planten met 16 families, 112 genera en bijna 2500 zeer diverse soorten die in de hele wereld voorkomen, onder meer heesters, bomen, rotstuinplanten, bekende siertuinplanten en struiken die bessen en kruisbessen produceren. De orde behoort tot de 'core eudicots' en hoewel de fylogenetische positie nog niet goed is vastgesteld, is de orde waarschijnlijk een zuster van de groep der rosiden in het APG II-systeem (Angiosperm Phylogeny Group II).

Gebinten die gebruikt worden om een schuin dak te ondersteunen. De dwarsbalken kruisen elkaar en zijn met de tegenoverliggende dakspanten verbonden op een tussenliggend punt langs hun lengte.

Te gebruiken voor een uitgebreide klasse kleine zeilboten, afkomstig van de oostkust van de Verenigde Staten, die worden gekenmerkt door een platte kruislings geplankte bodem, weinig diepgang, een fijnbesneden boeg en een rechte achtersteven.

Hartsvangers met korte kruisgevesten, die vaak zijn gemaakt van kostbare materialen zoals been, ivoor of gegoten zilver, rijkelijk verzierd en soms met een kettinkje dat de pareerstang aan de voorkant verbindt met de gevestknop; voor het eerst vervaardigd in het tweede kwart van de 17e eeuw en veel voorkomend in de 18e eeuw. Soms speciaal bedoeld voor de jacht.

Middelgrote eik met een ronde kroon die inheems is in het zuidoosten van de Verenigde Staten, maar voorkomt van de staat New York tot Florida, Missouri en Texas. Van de boom maakt men timmerhout en uit de schors wint men tannine. Soms ontstaan er kruisingen met andere eiken die tot de groep van de ���red oaks' behoren.

Middelgrote subtropische citrusboom die sappige vruchten produceert met een dikke oranje (roodgele) schil. Men denkt dat de soort afkomstig is uit Zuidoost-Azië en al in 2500 v.Chr. in China werd gekweekt. Het is waarschijnlijk een oude kruising van de pompelmoes (Citrus maxima) en de mandarijn (Citrus reticulata). Tegenwoordig is het de meest wijdverspreide fruitboom met de populairste vrucht in de wereld.

Stroken stof, simpel of decoratief, die de bovenkant van de gewatteerde deken horizontaal, verticaal of diagonaal kruisen, waarbij ze de onderdelen waar de deken uit bestaat aan elkaar verbinden.

Verwijst naar de stijl die in verband wordt gebracht met Sjriwijaya op het schiereiland van Thailand gedurende de 13de eeuw. Deze stijl beïnvloedde de Indonesische kunst via de maritieme handel en uitwisseling. De stijl is een weerspiegeling van Maleisische, Chinese, Indiase en Arabische religieuze en intellectuele stromingen. In de beeldhouwkunst kenmerkt deze stijl zich door kleine bronzen boeddhistische figuren, bodhisattva's, en votiefstenen met inscripties van boeddhistische geloofsbelijdenissen. Figuren van godheden hebben kenmerken van Indiase Gupta-stijlen en zijn gekleed in lange gewaden zonder diadeem, waarbij het bovenlijf ontbloot is en het haar een vlechtenkroon vormt. Kenmerkend voor architectuur in deze stijl zijn kleine, kruisvormige tempelcomplexen.

Marmerpapier met lichte en donkere golfpatronen die het marmerpatroon diagonaal doorkruisen. Soms wordt het papier vóór het kleuren in vierkanten of ruitvormen gevouwen om het effect te versterken.

Balletschoenen met verstevigde tenen die meestal worden vastgemaakt met kruiselings gebonden satijnen lint en die bestemd zijn voor het dansen op de punten van de tenen.

Verwijst naar de periode van de 8ste tot de 13de eeuw in zuidelijk Thailand, genoemd naar het vroegere maritieme centrum dat bekend stond als Srivijaya. De artistieke productie uit deze periode manifesteert zich in een diversiteit van stijlen die de interculturele tradities van deze periode weerspiegelen. Deze periode omvat ook conventies uit Pala-Indiase kunst, zoals de nadruk op kledij, sierraden, de achterkant van tronen en stralenkransen rond lichamen. In de beeldhouwkunst manifesteert deze periode zich in Mahayana-boeddhistische afbeeldingen en zeer nauwkeurig uitgewerkte vierhoekige votieftabletten van klei die zich ontwikkelden tot een zeer wijd verspreide internationale stijl in een groot gedeelte van Zuid-Oost Azië en die het Mahayana-godendom afbeelden. In de architectuur manifesteert deze periode zich in kruisvormige plattegronden met cellae die worden omringd door kleinere schrijnen.

De onverklaarbare verschijning van wonden, vergelijkbaar met die van Jezus Christus tijdens zijn kruisiging, op de handen, voeten en in de zij van bepaalde mensen die zich verdiepen in de passie van Jezus Christus.

Kleine dolken, met een kruisgevest en een stijve, smalle kling, vierkant of driehoekig in dwarsdoorsnede, uitsluitend gebruikt om mee te steken; waarschijnlijk afkomstig uit Italië.

De eenvoudigste soort handbeschermer op blanke wapens, dat al bekend is sinds de Oudheid, en bestaat uit een staaf die kruiselings op het blad en de greep is geplaatst.

Kleine skiffs met een platte bodem die men kan roeien of zeilen of waaraan een buitenboordmotor kan hangen. De zijkanten zijn meestal gemaakt van twee planken naast elkaar en de kruislings beplankte bodem heeft de vorm van een strijkijzer.

Verwijst naar de stijl in de Shinto architectuur die zich ontwikkelde rond 300 v. Chr. De stijl kenmerkt zich door een rechthoekig type tempel die uit twee delen bestaat en die is gemaakt van hout dat niet is ontschorst. Het dak heeft een puntgevel met aan de uiteinden een kruisconstructie en wordt gedragen door grote ronde palen.

Kruisen met vier gelijke armen die gehoekt zijn tegen de klok in en worden geassocieerd met ongeluk; symbool van de NAZI-partij. Dezelfde soort kruisen maar dan gehoekt met de klok mee staan voor geluk en voorspoed.

Met een vorm of omtrek die bestaat uit twee gekruiste balken of lijnen, met één lijn die loodrecht op het midden van de tweede lijn staat, waardoor de vorm van de hoofdletter T ontstaat.

Wordt gebruikt voor bladzijden met ingewikkelde versieringen, soms met een centraal kruismotief, zoals in sommige insulaire manuscripten, of samengesteld uit minutieus schrift, zoals in bepaalde Hebreeuwse manuscripten.

Eendelige dameskledingstukken die een combinatie zijn van een hemd en een onderbroek met ruimvallende pijpen of een kruis met drukkers; gedragen in de 20e eeuw.

Constructies met vier vierkanten, twee elkaar kruisende doorgangen en vier façades. De assen zijn elk symmetrisch ingekaderd door architectonische zuilen en bogen. De term wordt doorgaans gebruikt in verband met monumentale antieke Romeinse architectuur. Quadrifrons bogen werden vaak gebouwd bij haakse wegkruisingen en waren meestal vrijstaand. Quadrifrons bogen konden triomf of eerbetoon uitdrukken. Quadrifrons bogen waren met name populair in Noord-Afrika. Beroemde voorbeelden zijn de boog van Marcus Aurelius in Tripoli en de Janus Quadrifrons in Rome. De term kan ook verwijzen naar een vorm van beeldhouwen die meestal werd gebruikt als architectonisch ornament dat bestaat uit vier gezichten of façades die in vier richtingen staan.

Opschriften die een integraal onderdeel vormen van een kunstwerk, zoals een illuminatie in een manuscript of een tekst op een kruis, en die tot doel hebben de geportretteerde of het tafereel te beschrijven of anderszins te verklaren of te verduidelijken. Worden ook wel gebruikt voor het aankondigen en verklaren van hoofdstukken in een manuscript.

De kruising van twee bogen of passen, zoals in gotisch maaswerk.

Wordt gebruikt voor gebinten met dicht bijeen geplaatste, elkaar kruisende delen, meestal van hout, naar een ontwerp waar Ithiel Town in 1820 patent op verkreeg.

Netwerken van kleine, lichte staven van hout, metaal of ander materiaal, die elkaar op regelmatige afstanden kruisen, gewoonlijk diagonaal.

Schuin over iets heen liggend of zijn geplaatst; van kant naar kant kruisend.

Wordt gebruikt voor bogen die traveeën van gewelven scheiden, vooral in een ruimte met een kruis- of tonggewelf. In de context van een ribgewelf, gebruik 'dwarsribben'. Voor bogen over een schip of zaal die muren ondersteunen in plaats van gewelven, gebruik 'gordelbogen (1)'.

Verwijst naar een subgroep Veneto-Saraceense metaalproducten. Deze groep bestaat uit ruim honderd stukken en is gebaseerd op de elf door Mahmud al-Kurdi gesigneerde stukken. Kenmerkend voor de eclectische, overdadige decoraties in het werk van Mahmud al-Kurdi zijn de middelpuntvliedende motieven van accoladebogen, limoenvormige medaillons en kruisvormen ingelegd met zilver, uitgevoerd in zowel ruimtelijke als lineaire technieken, tegen een uiterst verfijnd ingesneden arabeske achtergrond. Deze decoratiestijl lijkt op het metaalwerk dat in dezelfde periode werd vervaardigd voor de Timrid-dynastie in het oosten van Iran en Centraal-Azië, en voor de mammelukheersers van Egypte en Syrië. Bij Mahmud al-Kurdi zien we echter een grotere aandacht voor dramatiek en kleur.

Wordt gebruikt voor platte betonnen kruisvloeren die worden ondersteund door balken die zijn opgehangen tussen zuilen in beide richtingen. Het vloerstuk en de balken worden uit één stuk gegoten.

Samengestelde gewelven waarin tongewelven van verschillende breedten elkaar kruisen en de richels even hoog zijn maar de aanzetlijnen van verschillende hoogten, waardoor een graatribbenlijn ontstaat met een dubbele welving.

Wordt specifiek gebruikt voor borden met regulerende, waarschuwende en informatie biedende tekens, ontworpen door het Amerikaanse Department of Transportation, zoals een teken voor een verboden activiteit binnen een rode ring, doorkruist met een rode streep.

Verbindingswegen tussen steden, meestal met een beperkt aantal opritten en kruispunten met verkeerslichten, bestemd voor grote verkeersstromen. Dit begrip wordt alleen gebruikt wanneer wordt verwezen naar de vervoersstromen binnen een bepaald transportgebied.

Kruisen met vier gelijke armen die gehoekt zijn en in eenzelfde richting afbuigen.

Plaatsen in christelijke kerken waar een transept het schip kruist.

Torens op de kruisingen van kerken.

Gebedsring, voorzien van tien verhogingen en een kruisje, die met de duim rond de vinger kan worden gedraaid. Doet dienst als teller voor het juiste aantal gebeden van de rozenkrans.

Wordt gebruikt voor bouwsystemen gebaseerd op betonnen kruisvloeren waarbij geen gebruik wordt gemaakt van balken, panelen of zuilkapitelen.

Wegen waarop het verkeer bij kruispunten voorrang heeft boven de voertuigen die van links of rechts komen.

Verwijst naar de vroegste fasen van de stijl en de periode die opbloeide in Ile-de-France ten tijde van de opkomst van een sterke Franse monarchie en de daaruit voortkomende bouwactiviteiten in het midden van de 12de eeuw en die zich verspreidde naar andere Europese centra. De stijl kenmerkt zich door de introductie van lichtere constructies, dunnere muren en meer interieurverlichting, in tegenstelling tot de zware en massieve Romaanse steunmuren.In de architectuur maakt men gebruik van spitsbogen, kruisribgewelven, meer open binnenruimtes en enorme gebrandschilderde ramen.

Verwijst naar de stijl en periode die zich ontwikkelde toen keizer Michael VIII Palaeologus na zijn terugkeer uit ballingschap naar Constantinopel in 1261, de verwoesting begon te herstellen die de kruisvaarders hadden achtergelaten.

Diagrammen aan de hand waarvan schachten op een weefgetouw worden gezet om bepaalde weefpatronen te maken, van oudsher getekend op patroonpapier of ander papier met voorgedrukte lijnen. Ze tonen ten minste één weefeenheid van de te weven stof. Een complete serie diagrammen laat de wever zien hoe hij de ketting moet uitleggen, de schachten en pedalen met elkaar moet verbinden, in welke volgorde de pedalen moeten worden gebruikt, op welke manier de schering en de inslag vervlochten moeten worden, en toont het kruiselingse profiel van het weefpatroon.

Heiligdommen opgericht aan de kant van de weg als plaats gewijd aan het eren, of verering van, een godheid of heilige figuur van elk geloof. Het kan bestaan uit een altaar of een beeld van de godheid; het kan een kruispunt markeren. Voorbeelden hiervan zijn die gevonden in het oude Egypte, Griekenland, Rome, India, Japan, en in het christelijke Europa en Amerika. Voor kruisen die dienen als berm markeringen gebruik "wegkruisen".

Wordt gebruikt voor palen, meestal langs de kant van de weg geplaatst of bij kruisingen, waaraan zich één of meerdere borden bevinden die reizigers de weg wijzen.

Wordt gebruikt voor dubbelkruisende Pratt-gebinten met diagonale delen onder spanning en verticale delen onder druk.

Wierook verwerkt in de vorm van een kruisnagel. Zij worden als set van vijf in de paaskaars gestoken. Bestaan ook als metalen pinnen waar wierook in kan.

Chroomgelooid kalfsleer dat oorspronkelijk bruin werd geverfd en in één richting werd gezoomd (van hoofd naar staart). Zo ontstond het karakteristieke wilgenmotief. Het verschil met boxcalf is dat dit laatste meestal zwart is geverfd en in twee richtingen is gezoomd, waardoor een rechthoekig gekruist patroon ontstaat.

Gedurende de Goede Week, de donderdag vóór Pasen waarbij de instelling van de eucharistie door Jezus Christus bij het Laatste Avondmaal wordt herdacht. Tijdens kerkelijke diensten op Witte Donderdag worden meestal de heilige oliën voor het komende jaar gewijd, en vindt er een ceremonie plaats waarbij de voeten van 12 mannen worden gewassen, ter nagedachtenis van de voetwassing door Christus van diens discipelen. In Engeland is het gebruikelijk dat de soevereine vorst jaarlijks aalmoezen uitdeelt onder twaalf geselecteerde armen, telkens in een andere kerk. De term 'Witte Donderdag' verwijst naar de gewoonte om alle kruisbeelden en andere beelden met een wit kleed te bedekken.

Verwijst naar een type 17de-eeuwse kruik in de vorm van twee ringen die elkaar onder rechte hoeken kruisen. Ze zijn gemaakt van Rijnlands steengoed.

Met een vorm of ontwerp van twee kruisende balken of lijnen van gelijke lengte, waarbij het snijpunt niet noodzakelijkerwijs rechte hoeken vormt en waarbij de balken diagonaal over het verticale vlak lopen. De basis van de vorm rust dus op twee armen die niet haaks op het horizontale grondvlak staan. Lijkt op de letter 'X'. Gebruik 'kruisvormig' voor vormen of ontwerpen met twee snijdende lijnen of balken met rechte hoeken, waarbij de balken al dan niet van gelijke lengte zijn en waarbij de basis van de vorm loodrecht op het horizontale vlak staat.

Verwijst naar de stijl en periode van het vroege Angkor-rijk ten tijde van de heerschappij van koning Yashovarman I (889-900 n. Chr.). De stijl van deze periode wordt gekenmerkt door de grootschalige aanwezigheid van religieuze tempels als stadscentra en de vroege ontwikkeling van de tempel als een vijflagige piramidestructuur van zandsteen, met kruislings gerangschikte zandstenen torens en met heiligdommen, bibliotheken, galerijen en gopura's. Tempels uit deze periode waren complexe structuren waarvan het ontwerp werd gekenmerkt door Indiase invloeden met chronologisch symbolisme en seizoenscycli. In de decoratieve kunst en beeldhouwwerken uit deze periode is terug te zien hoe Yashovarman I probeerde zijn koninkrijk af te beelden als model voor de kosmos en het symbolische middelpunt van de wereld. De goedgekeurde artistieke werken uit deze periode kenmerken zich door hoge reliëfwerken van beschermfiguren en hemelse wezens en bas-reliëfs van gebladerte en sieraden rondom figuren van godheden.

Steunen die bestaan uit twee gekruiste houten stokken. Worden gebruikt om houtstammen te ondersteunen tijdens het zagen.

Voorwerpen die lijken op kruishaken maar een verstelbaar blad hebben dat op verschillende hoeken kan worden ingesteld.

Lange bladverliezende walnootboomsoort die inheems is in het oosten en middenwesten van Noord-Amerika. De bomen produceren eetbare noten en sterk en duurzaam hout dat men gebruikt voor meubels en andere producten. Van de vliezen van de noten en de bladeren van de boom wordt een donkerbruine kleurstof gemaakt. Door de kern van de noot samen te persen kan men drogende olie winnen die wordt gebruikt voor schilderverf. Gemalen walnootschillen gebruikt men als vulstof in plastics. Waar het verspreidingsgebied van J. nigra dat van J. microcarpa (de Texaanse zwarte walnoot) overlapt, ontstaan er soms kruisingen met kenmerken tussen die van de twee soorten in.

Wordt of voor lange, smalle laagten in de aardkorst gebruikt - in het bijzonder langs kustlijnen - of voor smalle, vallei-achtige landkenmerken die ontstaan op de plek waar twee hellingen elkaar kruisen.